Argos
Problemen Bij Drugsbestrijding Antillen
Honderden Nederlanders zitten vast in de Koraalspecht-gevangenis op de Nederlandse Antillen. Ze zijn opgepakt op de internationale luchthaven Hato op Curaçao of de Prinses Juliana luchthaven op Sint Maarten. Drugskoeriers die door de Antilliaanse politie worden gepakt, terwijl ze proberen cocaïne en andere drugs naar Nederland te smokkelen.
De Nederlandse Antillen hebben sinds 1996 een groots opgetuigde kustwacht om de aanvoer van drugs vanuit Zuid Amerika te bestrijden. Die kustwacht wordt deels door Nederland betaald en is een paradepaardje van de Nederlandse Marine. De kosten van de kustwacht en de detentie van de drugskoeriers drukken zwaar op het beperkte budget van de Antilliaanse overheid. Hoe effectief werkt die kustwacht? Hoe goed werken Nederland en de Antillen samen om de drugstransporten aan te pakken? En wat doet Nederland aan de bestrijding van Nederlandse organisaties die de drugskoeriers werven?
Argos en de 'war on drugs', met onder anderen de Antilliaanse minister van Justitie R. Martha.
----------
Argos over de drugsbestrijding op de Nederlandse Antillen.
De reportage bevat vraaggesprekken met: vijf Nederlandse vrouwen die vanwege drugssmokkel gedetineerd zijn in de Koraal Specht-gevangenis op Curaçao; R. Martha, de Antilliaanse minister van Justitie (telefonisch); en Gerrit Jan van Oven, lid van de Tweede Kamer voor de PvdA (telefonisch).
Aan de orde komt: het moeilijke leven in de Koraal Specht-gevangenis; de wijze waarop de drugssmokkel naar Nederland is georganiseerd; de kritiek van Martha op de samenwerking van Nederland met de Nederlandse Antillen om de drugstransporten aan te pakken; en de vraag hoe effectief de Antilliaanse kustwacht is bij de bestrijding van de drugssmokkel vanuit Zuid-Amerika.
Bevat verder Tv-fragmenten van: het actualiteitenprogramma '2 Vandaag', waarin een stemfragment van de toenmalige premier Römer van de Nederlandse Antillen en een impressie van een gezamenlijke oefening van de Nederlandse marine en de Antilliaanse Kustwacht bij de bestrijding van de drugssmokkel vanuit Zuid-Amerika; het NOS 'Journaal', waarin o.a. een stemfragment van de toenmalige minister van Defensie, Joris Voorhoeve, tijdens de installatie van de Antilliaanse kustwacht in 1996.
---------
Inleidende teksten, waarschijnlijk niet compleet:
Tekst 1
‘De Nederlandse vraag naar drugs moet omlaag’, dat zegt Rutsel Martha, minister van Justitie van de Nederlandse Antillen.
Honderden Nederlanders per jaar zitten in de gevangenis Koraalspecht op Curaçao. Ze zijn opgepakt op de internationale luchthavens van de Antillen. Het zijn drugskoeriers die door de Antilliaanse politie worden gearresteerd terwijl ze proberen cocaïne naar Nederland te smokkelen.
De cocaïne wordt op de Antillen aangevoerd vanuit Zuid Amerika. Curaçao en Sint Maarten zijn voor drugshandelaren geliefde springplanken naar West Europa. Dagelijks kunnen Nederlandse koeriers het spul meenemen op rechtstreekse vluchten naar Amsterdam, Brussel of Parijs.
De Nederlandse Antillen hebben sinds 1996, samen met Aruba en Nederland, een groots opgetuigde kustwacht om die aanvoer te bestrijden. Die kustwacht wordt deels door Nederland betaald en is een paradepaardje van de Koninklijke Marine.
De kosten van de kustwacht en de detentie van de drugskoeriers drukken zwaar op het beperkte budget van de Antilliaanse overheid. Hoe effectief werkt die kustwacht? Hoe goed werken Nederland en de Antillen samen om de drugstransporten aan te pakken? En wat doet Nederland aan de bestrijding van Nederlandse organisaties die de drugskoeriers werven?
Argos en de ‘war on drugs’.
Tekst 2 dames anoniem
In de kale bezoekersruimte van de Koraal Specht-gevangenis zitten ze op plastic tuinstoelen in een kringetje. Nederlandse vrouwen, T-shirt, korte broek, slippers en een beetje opgemaakt. Ze willen niet dat hun naam op de radio genoemd wordt. Ze vrezen last te krijgen met de bewakers door hun uitspraken. Voor de dames, op één na allemaal jonger dan twintig jaar, betekent dit gesprek een uitje. Er is geen bewaker die ze in de gaten houdt. En eventjes kunnen ze de zon voelen die door het open dak naar binnen schijnt.
Bijna 250 koeriers per jaar worden onderweg naar Nederland opgepakt. Dat kost de Antilliaanse justitie veel tijd en geld, zegt minister van Justitie, Rutsel Martha.
Tekst 3
Martha is nog niet in de fase dat hij Nederland dingen verwijt maar hij wil de bestaande afspraken over de bestrijding van drugs wél ter discussie stellen. De financiële last voor de Antillen wordt veel te zwaar. Bovendien zet hij grote vraagtekens bij het functioneren van de kustwacht die de aanvoer van drugs naar de Antillen moet bestrijden.
We gaan weer terug naar de bezoekersruimte in de Koraal Specht-gevangenis.
De vrouwen die nu in de gevangenis zitten, zijn allemaal volgens eigen zeggen voor het eerst in aanraking gekomen met drugs. De motivatie voor het smokkelen is geldnood. Sommigen werden al in Nederland benaderd om een retourtje Curaçao te boeken en om op de terugvlucht cocaïne mee te nemen. Anderen zijn op vakantie op het Caribisch eiland en krijgen dáár de vraag om te koerieren. De meesten vervoeren de cocaïne in de vorm van ingeslikte bolletjes. Dat vergt over het algemeen een voorbereiding van de maag die een dag duurt. Veilig in Nederland komen de bolletjes met de stoelgang vanzelf naar buiten en staat de dealer klaar om het spul op te vangen.
Tekst 4
Extra tragisch aan het lot van deze jonge vrouwen die voor het eerst worden ingeschakeld in de drugshandel is dat ze vaak als bliksemafleiders worden gebruikt. Ze worden door hun opdrachtgevers verraden aan de autoriteiten en als die zich met hen bezig houden, gaan de grotere smokkelaars ongestoord hun gang.
Soortgelijke koeriersdiensten spelen zich ook in Suriname af. We besteedden daar eerder aandacht aan in de Argos-uitzending van 14 april van dit jaar. In die uitzending kwam aan de orde dat de Surinaamse politie vindt dat de Nederlandse justitie geen enkele medewerking verleent aan de opsporing van de Nederlandse drugshandelaren die de koeriers inzetten. Persofficier Bot van het Openbaar Ministerie in Haarlem gaf dat in die uitzending ronduit toe.
Tekst 5
In augustus van dit jaar kwam dezelfde klacht van de Bélgische politie. Op het vliegveld in Brussel worden veel bolletjesslikkers gepakt die uit Curaçao of Paramaribo aankomen.
Luitenant Verachtert, hoofd recherche van de Rijkswacht verklaarde in het NRC van 3 augustus: “Het is frustrerend. België is enkel transitland. De opdrachtgevers van de koeriers zitten in Nederland. Maar als wij hulp vragen bij de Nederlandse autoriteiten komen we niet aan de bak. Dat kan zo niet doorgaan.”
Ook de Antilliaanse minister van Justitie Martha heeft twijfels over de Nederlandse aanpak
Tekst 6
De klacht van justitieminister Martha vindt geen gehoor bij PvdA-Kamerlid Gerrit Jan van Oven
Tekst 7
In de cockpit van een Orion van de Koninklijke Marine wordt een verdachte boot gesignaleerd. De bemanning van de Orion houdt de boot in de gaten en krijgt op zee assistentie van marineschepen. De Kustwacht van de Nederlandse Antillen en Aruba is op oefening. Een fragment uit de televisierubriek 2-Vandaag van 7 januari 1999.
De drugs komen de Nederlandse Antillen binnen vanuit Zuid-Amerika. Venezuela en Colombia liggen op één uur varen met een snelle boot.
Tekst 8
U luistert naar radio, de VPRO, het programma Argos. Vandaag over de twijfels van de Antilliaanse minister van Justitie aan de Nederlandse drugsbestrijding. In de Koraal Specht-gevangenis komen jaarlijks honderden drugskoeriers terecht die opgepakt zijn op weg naar Nederland. De Nederlandse Antillen zijn de doorvoerhaven voor drugs die vanuit Zuid Amerika naar Europa gaan. De drugs-áánvoer vanuit Zuid Amerika wordt bestreden door de Kustwacht, een initiatief van Nederland, De Nederlandse Antillen en Aruba.
De Kustwacht kost per jaar 60 miljoen gulden. Dit is inclusief de opstartkosten, vanaf volgend jaar kost het 40 miljoen. Nederland betaalt daarvan twee derde, de rest wordt betaald door Aruba en de Nederlandse Antillen. Saillant detail is dat de Antillen hun bijdrage tot nu toe alleen in natura, zoals met het ter beschikking stellen van materieel en gebouwen, betalen. De kustwacht werd als paradepaardje van de Koninklijke Marine in januari 1996 geïnstalleerd door toenmalig minister van Defensie, Joris Voorhoeve.
Tekst 9
Een fragment uit het NOS-journaal van 24 januari 1996. Deze week verklaarde de Antilliaanse minister van Justitie Martha tegenover Argos dat hij het resultaat van Kustwacht mager vindt.
Tekst 10
De Kustwacht kost veel geld en is weinig effectief. Het is niet voor het eerst dat Martha zich kritisch uitlaat over de Kustwacht. In het NOS-journaal van 1998 zei hij strenger te willen controleren op de vliegvelden
Tekst 11
Vorig jaar zei toenmalig minister president Suzy Römer in een uitzending van de televisierubriek 2-Vandaag dat het geld op de Antillen hard nodig is voor ándere zaken dan de goed uitgeruste Kustwacht.
Tekst 12
Justitieminister Martha bevestigde deze week de visie van Römer.
Tekst 13
Een simpel idee van Suzy Römer, laten we die mariniers die hier toch zijn wat te doen geven, is uitgegroeid tot een peperdure Kustwacht die de Antilliaanse begroting ver te boven gaat. En de drugs blijven binnenkomen.
We vroegen een reactie aan Gijs de Vries, de Nederlandse staatsecretaris voor Antilliaanse Zaken. Hij laat via zijn woordvoerder weten “principieel niet via de radio commentaar te willen leveren". De staatssecretaris kent Martha en ziet deze kritiek als een zoveelste poging van de Antilliaanse minister om de Kustwacht de nek om te draaien. Aldus zijn woordvoerder.
De kritische uitspraken van Martha komen in een extra vreemd licht te staan als we kijken naar een voortgangsrapportage die de Nederlandse staatsecretaris in juni van dit jaar naar de Tweede kamer stuurde. Daarin wordt met geen woord gerept over de problemen rond de Kustwacht. In die rapportage wordt de suggestie gewekt dat Nederland en de Antillen in goed overleg de bestaande aanpak willen intensiveren
Tekst 14
PvdA Tweede Kamerlid Gerrit Jan van Oven
Tekst 15
Ondanks de kritiek van de Antilliaanse regering op het functioneren van de Kustwacht, blijft het kamerlid Van Oven geloven in het nut van de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba.
Tekst 16
Bij het bedenken van de Kustwacht in 1995 heeft de Raad van State dringend aangeraden om een en ander vast te leggen in een Rijkswet. Tot op de dag van vandaag ‘overleggen ‘ de regeringen over die wet. Een overleg dat op zijn zachtst gezegd niet erg goed lijkt te functioneren.
-----
Persbericht:
'Inzet marine bij bestrijding drugs is duur en inefficiënt'
Antilliaanse minister van Justitie Martha ziet opgetuigde kustwacht vooral als Nederlands prestigeproject
De Antilliaanse minister van Justitie R. Martha zegt vandaag in het VPRO-radio-programma Argos (radio 1, vrijdag 10 november 2000) dat de inzet van de Nederlandse marine in de Antilliaanse wateren ter bestrijding van de drugsaanvoer niet effectief is. De hoge kosten van de marine-inzet staan volgens hem niet in verhouding tot de resultaten. Martha klaagt over de grote aantallen drugskoeriers die op het vliegveld van Curaçao door de Antilliaanse politie worden opgepakt, terwijl ze proberen cocaïne naar Nederland te smokkelen. Volgens hem drukt de detentie van die koeriers buitenproportioneel zwaar op de Antilliaanse begroting en moet Nederland meer doen om de voortdurende vraag naar drugs tegen te gaan.
"Wij zijn jaarlijks 19,7 miljoen gulden kwijt aan de detentie van die drugskoeriers", zegt Martha. "Als je bedenkt dat de totale begroting van het gevangeniswezen van de Antillen per jaar gemiddeld zo'n 26 miljoen bedraagt, dan zegt dat heel veel over de impact van de drugs-koeriers die naar Nederland gaan." Martha vindt dat Nederland meer moet doen om de vraag naar drugs te bestrijden en om de grote opdrachtgevers te pakken die achter de koeriers zitten.
De minister zegt verder: "Het is verstandig voor zowel Nederland als de Antillen om bij elke gulden die we uitgeven er naar te streven dat die zo effectief mogelijk wordt besteed. Als we kijken naar de hoeveelheden drugs die hier aankomen ondanks de grote bedragen die we hebben geïnvesteerd, dan doen we kennelijk iets fout. Dan worden de guldens die we uitgeven voor de bestrijding van de aanlanding kennelijk niet efficiënt aangewend." Volgens Martha worden slechts sporadisch onderscheppingen door de kustwacht gerapporteerd. "De opbrengsten van de overige justitiële diensten zijn vele malen groter en veel regelmatiger. Die drugs komen kennelijk langs de kustwacht heen toch ons land binnen."
"Ik denk dat het tijd is om deze zaken bespreekbaar te maken en om ons gezamenlijk af te vragen wat wij hieraan kunnen doen en of de dingen die wij in het verleden hebben afgesproken wel effectief zijn. Het is toch raar dat het probleem blijft groeien ondanks de afspraken die in het verleden zijn gemaakt. Een eerste stap moet zijn dat wij weer aan tafel komen en evalueren wat er de afgelopen vier jaar is gebeurd. Op basis daarvan moeten we ons afvragen of we geen andere dingen moeten gaan doen."
De kustwacht op de Antillen werd in 1996 opgetuigd. "Daarbij verlenen de Antillen bevoegdheden aan de Nederlandse marine hier ter plaatse zodat zij in de Antilliaanse wateren de aanlanding van drugs kunnen bestrijden. Als je bedenkt dat op de Antillen zelf geen drugsproductie bestaat en wij toch meer dan 200 kilo drugs per kwartaal hier op één vliegveld alleen onderscheppen op weg naar Nederland, dan moet je concluderen: die drugs komen kennelijk op een of andere manier binnen." Aldus Martha in Argos.
Het idee om de marine in te zetten bij de drugsbestrijding is volgens Martha afkomstig van de toenmalige Antilliaanse premier S. Römer. "Zij dacht laat die marinejongens die nu aan de baaien liggen iedereen gaan controleren die ons land binnenvaart, vooral 's nachts. In haar optiek zou je niet met allerlei nieuwe investeringen moeten komen. Nee, die jongens hebben toch niets te doen, er is geen oorlog, laat ze dat gaan doen. Dat was haar idee. Aanvankelijk had men daar geen belangstelling voor. Op een gegeven moment dacht men: hé, we kunnen hier speelgoed mee gaan verkopen. Toen ontstond er een hele discussie dat het een koninkrijksaangelegenheid is en moest de Raad van State er aan te pas komen om dat te weerspreken. Langzamerhand is het een prestigekwestie geworden, waarmee - zoals ik dat zie - Nederland en vooral de Nederlandse marine wil meetellen in de regio."
Staatssecretaris voor Antilliaanse Zaken G. de Vries (VVD) wilde niet reageren op de kritiek van minister Martha. Hij stuurde jongstleden juni een voortgangsrapportage naar de Tweede Kamer. PvdA-Kamerlid G.J. van Oven vraagt zich in Argos af of de samenwerking tussen Nederland en de Antillen bij de drugsbestrijding "wel zo goed loopt als in die rapportage wordt gesuggereerd. Wij gaan dat in december in de Kamer bespreken met de staatssecretaris. Zeker als je nu hoort wat er wordt opgemerkt door minister Martha over de samenwerking en de praktische problemen die er nog steeds zijn, krijg je niet de indruk dat het van een leien dakje loopt."