Elma Drayer & Jaap van Heerden & David van het Reve

Karel van het Reve

Met de verschijning van het zevende deel is het 'Verzameld werk' van schrijver, essayist en slavist Karel van het Reve (1921-1999) voltooid. In Boeken een gesprek met redactrice Elma Drayer, filosoof Jaap van Heerden en zoon David van het Reve over het leven en werk van Karel van het Reve.

Met de verschijning van het zevende deel is het Verzameld werk van schrijver, essayist en slavist Karel van het Reve (1921-1999) voltooid. De zeven delen zijn chronologisch geordend en ieder deel begint met de boekuitgaven uit een betreffende periode, aangevuld met werk dat nooit eerder in boekvorm verscheen. Het laatste deel omvat de jaren 1995–1999, met onder meer de bundels Luisteraars! en Achteraf. In Boeken een gesprek met redactrice Elma Drayer, filosoof Jaap van Heerden en zoon David van het Reve over het leven en werk van Karel van het Reve.

In 2000 richtten Ton van Brussel en David van het Reve een stichting op om het verzameld werk van Karel van het Reve uit te geven. Een fondsenwervingsactie onder particulieren leverde in korte tijd de benodigde financiering op. Uitgeverij Van Oorschot, destijds al uitgever van Van het Reve, produceerde de zeven delen. De redactie bestond uit Lieneke Frerichs, Elma Drayer en Nop Maas, bijgestaan door een dertigtal deskundige vrijwilligers.

Karel van het Reve werd in 1921 geboren, te Amsterdam. Zijn ouders waren overtuigd communist. Eind jaren veertig verloor hij zelf zijn geloof in het communisme. Met zijn jongere broer Gerard, de bekende volksschrijver, had hij een slechte band. ‘Mijn geleerde halfbroer’, luidde de bekende sneer die Gerard aan zijn broer uitdeelde. In 1951 studeerde Van het Reve af in de Slavistiek, in 1954 promoveerde hij. Drie jaar later werd hij benoemd tot hoogleraar in de Slavische letterkunde aan de Rijksuniversiteit van Leiden, daar zou hij maar liefst zesentwintig jaar college geven. Tussendoor, in 1967 en 1968, was hij correspondent in Moskou voor Het Parool.

Vanaf de jaren zestig maakte hij naam als polemist. Gedurende zijn loopbaan schreef hij essays voor o.a. NRC Handelsblad, Het Parool, Hollands Maandblad en Tirade. Van het Reve was een tegendraadse denker. Een ironicus. Maar ook een schrijver van glashelder proza. In zijn essays bestreed hij o.a. de hoogmoed van literatuurwetenschappers, het communistische gedachtegoed, en invloedrijke denkers als Freud, Marx en Darwin. Daarnaast bleef hij veelvuldig over Russische zaken schrijven. Veel opzien baarde hij in 1978 met de Huizinga-lezing, getiteld Literatuurwetenschap. Het raadsel der onleesbaarheid. De lezing veroorzaakte veel opschudding in de literatuurwetenschap.

Van het Reve vertaalde talloze Russische auteurs in het Nederlands, hij publiceerde twee romans en veel van zijn essays verschenen in boekvorm. Zoals Rusland voor beginners (1962), Uren met Henk Broekhuis (1978) en De ondergang van het morgenland (1990). In 1985 verscheen Geschiedenis van de Russische literatuur, een standaardwerk over de Russische literatuur. De laatste tien jaar van zijn leven moest hij door de ziekte van Parkinson zijn pennenstrijd staken. In maart 1999 overleed Karel van het Reve op 77-jarige leeftijd.