Boeken

Maaike Meijer

Vier dichtbundels publiceerde ze slechts, maar M. Vasalis (pseudoniem van Margaretha Drooglever Fortuyn-Leenmans, 1909-1998) zou er onsterfelijk mee worden. In 'M.Vasalis. Een biografie' geeft Maaike Meijer een gezicht aan de vrouw die bij leven zo graag onzichtbaar wilde blijven.

Vier dichtbundels publiceerde ze slechts, maar M. Vasalis (pseudoniem van Margaretha Drooglever Fortuyn-Leenmans, 1909-1998) zou er onsterfelijk mee worden. Het privéleven van de dichteres bleef echter altijd een mysterie. In M.Vasalis. Een biografie geeft Maaike Meijer een gezicht aan de vrouw die bij leven zo graag onzichtbaar wilde blijven. Een vrouw voor wie het leven veel meer was dan een worsteling met het dichterschap. Ze was psychiater, had een gezin en correspondeerde intensief met uitgevers, schrijvers en dichters.

‘Deze biografie is geschreven met schroom.’ Met deze zin begint neerlandica en literatuurwetenschapper Maaike Meijer het voorwoord van de biografie. Zou Vasalis een biografie eigenlijk wel op prijs hebben gesteld? Ze schuwde immers de publiciteit, ze gaf nooit interviews. Vasalis wilde uitsluitend via haar gedichten gekend worden. Haar teruggetrokken leven riep des te meer vragen op. Vanwaar haar zwijgzaamheid? Waarom stopte ze na drie succesvolle dichtbundels met publiceren?

Decennialang bleef Vasalis voor de Nederlandse poëziegeschiedenis een mysterie. Bij leven publiceerde ze drie bundels: Parken en woestijnen (1940), De vogel Phoenix (1947) en Vergezichten en gezichten (1954). Na Vasalis’ dood in 1998 verscheen in 2002 de postume bundel De oude kustlijn. De eerste drie bundels verschenen in een periode van vijftien jaar, na 1954 bleef het lange tijd stil.

Dankzij de medewerking van de erven kreeg Maaike Meijer de kans om de plaats van Vasalis in de literatuurgeschiedenis te markeren. Ze kreeg toegang tot de nalatenschap van de dichteres en toestemming om daaruit royaal te citeren. Vasalis bewaarde veel documenten die voor een biograaf waardevol zijn. Dagboeken, familiebrieven, literaire correspondenties en veel ongepubliceerd werk. Als Vasalis geen biografie had gewild, dan had ze deze documenten waarschijnlijk niet zo zorgvuldig geselecteerd en bewaard. ‘Door haar bewaar- en verscheurbeleid heeft zij in feite een hand gehad in wat er wel in niet in deze biografie staat,’ schrijft Meijer. Zoals ze ook de regie had over haar privéleven als dichteres.

De reden waarom Vasalis nooit in de openbaarheid wilde komen en haar leven zorgvuldig beschermde heeft volgens Meijer meerdere verklaringen. “Het ging haar vooral om rust te hebben in haar eigen leven. De bron van haar werk was haar leven en die bron moest schoon blijven.” Uit angst dat de bron van haar wek zou worden onteigend of vergiftigd. Maar het had ook te maken met haar beroepsidentiteit als arts en kinderpsychiater. Ze respecteerde de privacy van haar patiënten, de privacy zou door de publieke bekendheid kunnen worden aangetast.

Naast dichteres was Vasalis, of Kiek Leenmans zoals ze in eigen kring werd genoemd, bovenal een toegewijde echtgenote en moeder van drie kinderen. Daarnaast was ze werkzaam als arts en kinderpsycholoog. Het schrijven moest steeds meer concurreren met haar sociale leven. Ze was altijd bezig anderen te helpen. Zo verzorgde ze enkele maanden per jaar haar bedlegerige moeder.

De biografie beschrijft Vasalis’ jeugd in Den Haag, haar studietijd in Leiden, haar praktijk in Amsterdam tijdens de oorlog, haar reizen naar Zuid-Afrika en de Verenigde Staten, haar humor, haar dromen en droefheid, en haar ideeën over kinderpsychiatrie en literatuur. Met M.Vasalis. Een biografie geeft Maaike Meijer een gestalte aan de sprankelende persoon die Margaretha Drooglever Fortuyn-Leenmans was.