Boeken

Margriet de Moor & Dirk van Weelden

Wim Brands spreekt met schrijfster Margriet de Moor over ‘Mélodie d'Amour’, een roman over de liefde in al haar gedaantes. En met schrijver Dirk van Weelden over zijn roman ‘Het laatste jaar’, die is gebaseerd op zijn vriendschap met Martin Bril (1959-2009).

Schrijfster Margriet de Moor verkent in haar nieuwe roman Mélodie d'amour de verschillende vormen die de liefde kan aannemen: van loyale genegenheid tot de alles verterende hartstocht. Of hoe liefde zowel schitterend als destructief kan uitpakken.

De kracht van de liefde is soms nauwelijks te bevatten. Die kan zo groot of ongrijpbaar zijn dat we de controle over onszelf verliezen. In haar negende roman Mélodie d'amour laat De Moor zien wat de liefde zoal teweeg kan brengen. De Moor: 'Om te tonen wat er gebeurt, moet het overtuigend zijn. Je moet niet gaan uitleggen. Je moet de gebeurtenissen tonen in al zijn ongelooflijkheid.'

De vier samenhangende verhalen zijn gebaseerd op echte gebeurtenissen en spelen zich af op karakteristieke Hollandse locaties. Van Hoek van Holland tot Friesland. Alles in het boek is echt gebeurd, zegt De Moor: ‘Ik zie de gebeurtenissen van het boek als de kleuren op een palet. Ik meng ze en ik maak er het schilderij van wat ik wil maken. Het is niet zo dat het één op één gebeurd is. Ik verdraai en manipuleer enorm.’

Het eerste deel speelt zich af in de zomer van 1957 en gaat over een echtpaar dat zielsveel van elkaar houdt. Alles ademt geluk, maar op een wonderlijke manier worden ze uit elkaar gedreven. Het tweede deel gaat over een lerares klassieke talen die de man van haar leven ontmoet. Haar verliefdheid slaat echter om in een obsessie. Het derde deel gaat over de schuld van een meisje dat uit liefde voor haar broer de dood van zijn vriendin op haar geweten krijgt. Het laatste deel speelt zich af op een sterfbed, waar een leerling-verpleegster een stervende man door liefde in leven weet te houden. Hoe goed alle personages het ook bedoelen, de liefde maakt meer los dan voor mogelijk werd gehouden.

Schrijver en filosoof Dirk van Weelden schreef met Het laatste jaar een roman over zijn vriendschap en samenwerking met schrijver en columnist Martin Bril, die vier jaar geleden op 49-jarige leeftijd overleed. Een fictief verhaal, puttend uit autobiografische bron, over twee jongens die een schrijvend leven nastreefden en wat daarvan terecht is gekomen.

Ze ontmoetten elkaar in Groningen, in 1978, waar ze beiden filosofie studeerden. Het bleken twee geestverwanten te zijn. Beiden koesterden de droom om een schrijvend leven te gaan leiden. In 1987, na hun verhuizing naar Amsterdam, debuteerden ze als schrijversduo met de bundel Arbeidsvitaminen. Het ABC van Bril & Van Weelden. De samenwerking hield nog enige tijd stand, met onder meer een column in Het Parool, maar in de jaren negentig gingen ze elk een andere kant op. Met twee totaal verschillende carrières als gevolg.

Met Het laatste jaar pretendeert Van Weelden geen volledig of feitelijk juist beeld van de gevierde columnist te schetsen. Hij beschrijft het leven van Bril zoals hij het met eigen ogen heeft gezien. Van Weelden: 'Ik wilde het alleen maar hebben over hoe Martin en ik elkaar op een diepe manier beïnvloed hebben, hoe we elkaar misschien hier en daar teleurgesteld hebben, en hoe we toch – zonder het schrijven – op een nieuwe manier met elkaar bevriend raakten.'

In plaats van één alwetende verteller kiest hij als vertelvorm voor acht oude schrijfmachines, vergelijkbaar met de voice-over van een filmscène, die elk vanuit een verschillend perspectief een periode uit hun vriendschap beschrijven. Aan de hand van de fictieve hoofdpersonen (en anagramnamen) David Kennerwel en Brent Ramli heeft Van Weelden zijn verbond met Bril, en de weerslag van zijn dood, een naam gegeven.

DOSSIERS

Margriet de Moor
- Jeroen van Kan gaat met schrijfster Margriet de Moor terug naar de plekken van haar jeugd en praat met haar over haar romans, de verschillen en overeenkomsten tussen muziek maken en proza schrijven en over de ogenschijnlijke onuitputtelijkheid van onderwerpen waarover zich boeken laten schrijven. (VPRO, De Avonden, 2011)
- Chris Keulemans ontmoet schrijfster Margriet de Moor. Muziek prikkelt de ziel, muziek moet klinken en in het literaire oeuvre van Margriet de Moor klinkt het vrijwel vanaf iedere pagina. Haar stijl, haar compositie, haar personages, haar verhalen, onlosmakelijk zijn ze verweven met muziek. (BOS, Ongehoord, 2010)

Dirk van Weelden
- Martin Bril en Dirk van Weelden koesterden een gedeelde droom. Om die droom levend te houden nadat Martin Bril overleed, schreef Van Weelden Het laatste jaar. ‘We waren geen gewone vrienden. Wij hadden iets anders.’ (VPRO Boeken, 2013)
- Dirk van Weelden droeg zijn in Vrij Nederland gepubliceerde IM voor Martin Bril vorig jaar voor op Into the Great Wide Open, met muziek van Awkward i. ‘Over het uitgedroogde gazon kwam een jongen aanlopen. Een kersverse student. Hij wist dat hij bekeken werd, dat was op te maken uit de stoere, wat stijve tred waarin hij toch iets zwierigs legde.’ (YouTube, 2012)
- Dirk van Weelden was rond 1980 filosofiestudent in Groningen en maakte daar de punk-, kraak- en muziekscene van dichtbij mee. De VPRO Gids vroeg hem om terug te blikken. (VPRO Boeken, 2012)

Martin Bril
- Zelf verwachtte hij de VPRO Bob den Uyl Prijs niet te gaan winnen, omdat hij De kleine keizer eigenlijk helemaal geen reisboek vindt. Toch reisde Martin Bril heel wat af voor dit boek waarin hij verslag doet van zijn passie voor Napoleon. (VPRO Boeken, 2009)
- In 1992 hebben Martin Bril en Rogier Proper , alias Bief en Arie Falkenbosch, vier afleveringen van Borát (in Het Gebouw) gewijd aan Elvis Presley. Bief (Bril) en Arie kijken uit het raam. Bief en Arie denken dat het 10 jaar geleden is dat Elvis overleed, terwijl het al 15 jaar geleden is. (VPRO, Radioarchief, 1992)