De straten van de Indiase miljoenenstad Kanpur zijn behangen met een wirwar van vooral illegale stroomkabels. De documentaire Powerless laat de achterliggende strijd zien tussen de energiemaatschappij en de klanten.

-----------------------------------
2doc: Powerless
Dinsdag 4 maart 23.00 – 23.55 uur, Nederland 2

-----------------------------------

Boven de straten van Kanpur, een stad in India met drie miljoen inwoners, hangt een ingewikkelde wirwar van stroomkabels. Met zowel legale als illegale exemplaren. Het energiebedrijf komt nooit opdagen in Kanpur en daarom hebben de bewoners hun eigen mannetjes voor het kabelwerk. Een van die mannen is Loha Singh. Hij is een echte “katiyabaaz”, een Indiase Robin Hood van de elektriciteit. ‘Dankzij hem kunnen onze winkels open blijven,’ zegt de eigenaar van een naaiatelier. Regisseurs Fahad Mustafa en Deepti Kakkar volgden Loha Singh meer dan twee jaar lang terwijl hij elektriciteitspalen beklom en draden met elkaar verbond, terwijl er stroom op stond natuurlijk.

De film Katiyabaaz, in het Engels vertaald als Powerless, laat zien dat de winkeliers afhankelijk zijn van diensten van een katiyabaaz’s als Loha Singh. Een stroomuitval van zestien uur of langer is geen uitzondering. We zien ook een nieuwe regeringsambtenaar bij energiebedrijf Kesco met ambitieuze plannen. Ze begint een oorlog tegen het illegale aftappen van stroom en probeert het systeem te veranderen door het uitvoeren van overvallen op plekken waar stroom wordt afgetapt. De elektriciteitsvoorziening wordt deel van een politieke campagne, maar het is vraag of dat tot verandering zal leiden. Populistische politici beloven maar al te graag gratis stroom, hoe onrealistisch dat ook is.

Kanpur is geen uitzondering, hoewel het probleem daar wel groter is dan in de rest van India. Ongeveer 20 procent van de elektriciteit in het land wordt illegaal afgetapt, schat de regering. Toch hebben 400 miljoen van de 1,5 miljard inwoners nog helemaal geen aansluiting op het elektriciteitsnet. Er is chronisch gebrek aan elektriciteit, en dat is een van de redenen voor de regelmatige stroomuitval. In 2012 lag het net zelfs even in meer dan de helft van India plat.  Het is een vicieuze cirkel: de elektriciteitsmaatschappijen kunnen geen goede service verlenen door de illegale aftap, en de consumenten tappen illegaal af vanwege de slechte service. Los dat maar eens op.

Regisseur Fahad Mustafa werd geboren in Chamanganj Kanpur en zijn ouders zochten hun toekomst elders. Nu is hij terug en ziet dat er niet veel veranderd is in Kanpur. ‘Elektriciteit stelen voor eigen levensonderhoud, zoals Loha Singh doet, is levensgevaarlijk,’ zegt de regisseur, ‘maar Loha Singh doet het met een bravoure die kenmerkend is voor iemand uit Kanpur, waar niets zeker is. Mijn film gaat niet over elektriciteit maar over een werkelijkheid waar mensen over de wereld in leven.’