Jelle Brandt Corstius bezocht in 2012 de stad Godhra, in de provincie Gujarat, aan de grens met Pakistan. Tien jaar eerder ontkiemde daar een periode van heftig geweld tegen moslims.
De ellende begon in de nacht van 27 februari 2002. Een trein met hindoe-pelgrims brandde uit; 59 mensen vonden de dood. Sommige verkoolde lijken werden in de hele provincie vertoond. En binnen twaalf uur, voordat er onderzoek gedaan was naar de oorzaak van de brand, verklaarde de premier van Gujarat dat het om een aanslag van moslimterroristen ging. Er volgden wekenlang rellen in de provincie, en ook in de rest van India. Naar schatting tweeduizend moslims vonden daarbij de dood.
De oorzaak van de brand is nooit opgehelderd, hoewel wel elf moslimmannen ter dood veroordeeld zijn als daders. De rechtbank wilde getuigen met ontlastende verklaringen niet horen.
De aanleiding voor de rellen is veel duidelijker: dat was de uitspraak van premier Narendra Modi. Hij liet de woedende menigten bovendien lang hun gang gaan zonder in te grijpen. De politie stond er bij en keek ernaar. Zelf zegt Modi dat hij er juist alles aan heeft gedaan om het bloedvergieten te stoppen. Het Indiase hooggerechtshof pleitte hem na jaren van onderzoek vrij.
Modi zelf had uiteindelijk vooral profijt van de verdieping in de kloof tussen hindoes en moslims die deze rellen in de samenleving teweegbrachten. Hij werd onbetwist leider van zijn partij, de hindoe-nationalistische BJP. En nu heeft de BJP de verkiezingen in heel India overtuigend gewonnen. Modi wordt de nieuwe premier en zijn partij heeft de absolute meerderheid in het parlement.
De aflevering van de serie Van Bihar tot Bangalore die aan de rellen van 2002 gewijd is, heet De pijnlijke waarheid en is hieronder te zien. Jelle spreekt onder meer een riksja-chauffeur die zeker meent te weten dat moslims de treinwagon - met zijn vrouw erin - in brand hebben gestoken. Hij herinnert zich ook de rellen erna, met een twaalftal doden in de buurt. Ze hielden meer dan een half jaar aan. De schuld daarvan geeft hij aan ‘de politiek’, die mensen opstookte om wraak te nemen op moslims in het algemeen.
Moslims en Hindoes leven al eeuwen samen in wat sinds 1947 Pakistan en India heet. Toen die landen onafhankelijk werden, verhuisden miljoenen moslims naar Pakistan, maar er bleven er ook miljoenen achter in het overwegend hindoeïstische India. Veel hindoes gingen juist de andere kant op de grens over. Een half miljoen mensen kwam om in de chaos.
Vandaag de dag wonen er naast een miljard hindoes zo’n 160 miljoen moslims in India. Spanning tussen de bevolkingsgroepen is er nog altijd. Hoe zal dat gaan met hindoe-nationalist Modi als premier? Volkskrant-commentator Bert Lanting is er niet helemaal gerust op, al heeft Modi tijdens zijn verkiezingscampagne geen anti-moslimuitspraken gedaan.