fundulu de fixer

Het succes van journalisten hangt af van het succes van hun fixers. Hun lokale contactpersonen maken of breken de reportage. Het karakter van zo’n fixer, het manusje van alles, tekent ook het karakter van het land.

In Zuid-Afrika werden we rondgereden door twee jonge Zuid-Afrikanen, type grote bek, warm hart. Eigenlijk net zo als lawaailand Zuid-Afrika, het land van staking en protest.

In Zimbabwe werkten we met een producer die vol humor zat en zeer timide was. Zimbabweanen zijn er trots op hard werkend en vredelievend te zijn, maar het is ook een van de redenen waarom Mugabe na 34 jaar nog altijd comfortabel aan de macht is.

Zambia heeft economisch een enorme vlucht genomen, maar de politiek is niet bijster interessant. Net als onze fixer daar: altijd onberispelijk gekleed, maar vooral geïnteresseerd in sportuitslagen.

In Angola zijn fixers net zo moeilijk te vinden als hotelkamers. De kamers zijn al maanden volgeboekt door de oliebedrijven en hun dikke portemonnee. Maar ik ken, god-zij-geprezen, Fundulu. Fundulu spreekt alleen als je hem iets vraagt. En alleen dan, in dichterlijke, weloverwogen zinnen. Hij leerde Engels in een vluchtelingenkamp in buurland Zambia, waar hij jarenlang met zijn ouders school voor de burgeroorlog in eigen land.

We reisden jaren geleden per bromfiets langs het treinspoor dat begin vorige eeuw door de Portugezen werd aangelegd. Toen de avond viel en de malariamuggen kapot ketsten op onze voorhoofden riep Fundulu boven de motor uit: 'In Angola moet je sterk zijn, Bram!'

Fundulu nam het op zich om de huurauto voor de VPRO te regelen, geen gemakkelijke taak in een land dat nauwelijks toeristen kent. Toen we in de ochtend hoopvol op hem wachtten sprak hij mysterieus: 'In het vluchtelingenkamp kreeg ik ooit les in "omgaan met teleurstellingen en tegenslagen". Daar heb ik veel van geleerd.'

Als je niet rekent op succes, kan het leven alleen maar meevallen, vindt Fundulu. Zijn gezin woont in het oosten van het land. Zijn vrouw en drie kinderen zag hij zes maanden geleden voor het laatst. Eens nam hij ons mee naar zijn bescheiden kamer in een buitenwijk van de hoofdstad. Er hing een muskietennet boven zijn bed. Vanaf het hoofdkussen keek hij uit op een reusachtige wereldkaart. Ik vroeg hem van welk land hij droomt. 'Australië', zei hij beslist. 'In het vluchtelingenkamp kreeg ik les van een man uit Australië. Hij was een geweldige, intelligente man. Dus Australië moet een prachtig land zijn.'