------------------------------------------------------------------------
Argos TV - Medialogica: De wereld volgens Russia Today
NPO 2, 21.15-21.55 uur (HUMAN/VPRO)
---------------------------------------------------------------------------
Is Russia Today een propagandamachine, of een nuttige afwijking van het mainstream-perspectief?
Presentatrice Liz Wahl van nieuwskanaal rt (voorheen Russia Today) begint het Amerikaanse publiek toe te spreken zoals ze dat zo vaak doet. Dan, tijdens de live-uitzending, verandert plotseling haar toon. ‘Ik kan persoonlijk niet deel uitmaken van een zender die wordt gefinancierd door de Russische overheid en die de acties van Poetin goedpraat. Ik ben er trots op om Amerikaan te zijn en ik geloof in het verspreiden van de waarheid. Daarom neem ik na deze nieuwsuitzending ontslag.’
Wahl is niet de enige die bedenkingen heeft bij rt, opgericht in 2005 door de 25-jarige Margarita Simonyan (nog steeds in charge) en bedoeld voor een buitenlands, niet Russisch sprekend publiek. John Kerry noemde het internationale nieuwskanaal onlangs een ‘propagandamachine’, de Britse mediawaakhond Ofcom, die eerder zijn kritiek uitte op de Iraanse zender Press tv, plaatst kanttekeningen, en verschillende rt-medewerkers gingen Wahl voor omdat ze – net als Wahl – het ethisch niet konden opbrengen om als journalist bij het mediabedrijf te blijven werken.
In deze aflevering van Argos TV – Medialogica (bij het schrijven van dit artikel nog in de maak) wordt de Russische nieuwszender onder de loep genomen. ‘Via berichtgeving over mh17 kwamen we op dit onderwerp,’ lichten makers Misja Pekel en Luuk Mulder toe. De bbc en Nederlandse pers berichtten hierover dat “door gevechten van rebellen het rampgebied niet bereikbaar is”. Rt verving het woord “rebellen” door “Oekraïens leger”. Zelf beweert de zender niet aan propaganda te doen, maar vooral het Russische perspectief te benadrukken. Of zoals Simanyan het verwoordt: ‘de waarheid bestaat niet, er zijn alleen maar verhalen (narratives).’
Rt profileert zich vooral als een alternatieve nieuwsaanbieder, die afwijkt van de mainstream media. Mensen zoals Julian Assange hebben er een talkshow. Toch zie je dat in crisissituaties zoals in het geval van mh17 of de Russische inval op de Krim, rt heel duidelijk kiest voor het Russische kamp. De gebruikte informatie en bronnen zijn bovendien slecht verifieerbaar. Wat is rt? Propaganda, of niet? We proberen de mechanismes van het pro-Russische kanaal te achterhalen. Zo zit de mediastrategie erg goed in elkaar. Rt’s slogan is “Question more”, maar als je dat als journalist doet wordt dat in Rusland niet altijd gewaardeerd.’
In de uitzending komen vier oud-medewerkers, Derk Sauer (Nederlandse mediatycoon in Rusland), Ben Judah (Kremlin-expert), Peter Pomerantsev (Rusland-journalist), Daniel Sandford (bbc) en rt zelf aan het woord.