De film Seven Invisible Men geeft zijn geheimen niet eenvoudig prijs. Evenmin als de regisseur, de in Litouwen geboren Sharunas Bartas.

We zien hoe een jonge vrouw zich aansluit bij een drietal mannen. Hoe ze een Mercedes stelen, waarmee ze vervolgens door Rusland trekken. We zien in het eerste - zeer trage - half uur van Seven Invisible Men, hoe die Mercedes maar liefst vier keer in statische shots van bijna een minuut langzaam uit beeld rijdt. Dan bedriegt een van de drie mannen zijn reisgenoten en neemt de wijk naar zijn ouderlijk huis, een voormalige staatsboerderij ergens aan de rand van de beschaving. Het is een verzamelplaats voor uitschot, kansarmen en asocialen. Maar de drie sporen hem op, en het laatste uur van de film blijven we op de boerderij, waar we wachten op de explosie van geweld, die onafwendbaar lijkt.

Seven Invisible Men is prachtig gefilmd, maar waar kijken we naar, waarom bedriegt de man zijn reisgenoten, wat zoekt hij op de staatsboerderij? De film zelf, waarin nauwelijks gesproken wordt, geeft zijn geheimen niet eenvoudig prijs. En de regisseur, de in Litouwen geboren Sharunas Bartas (1964), is zo mogelijk nog vager.

Vindt u het erg als mensen de film niet begrijpen?
'Nee. Er is niet veel te begrijpen. Wat zou je willen begrijpen?'

De plot , wat mensen doen, en waarom.
'Was dat niet duidelijk?'

Nee. Ik snapte bijvoorbeeld weinig van het einde...
'Maar zo gaat dat in het echte leven. Het leven is geen vloeiende gebeurtenis. Er gebeuren vaak dingen die niet simpel te verklaren zijn. In de kringen van deze mensen wordt veel gedronken, dan kan alles gebeuren.
Dat is een van de verklaringen.
(korte stilte)
Ik sliep zeven jaar geleden in het Hilton hotel in Rotterdam, waar een van mijn films draaide. Midden in de nacht schrok ik wakker van vier politiemannen, die in gevechtskledij en met helmen op naast mijn bed stonden. Maar ze keken helemaal niet naar mij. Het was hen te doen om een Afrikaanse regisseur in de kamer naast mij. Die had besloten zelfmoord te plegen. Hij had zijn badkamer kort en klein geslagen en overal lag glas, bloed en water.
Waarom deed hij dat? Waarom kwam hij naar Rotterdam om zelfmoord te plegen? Wat er in iemands hoofd gebeurt hoeft niet altijd iets met de werkelijkheid te maken hebben.
Dat is nog een van mijn antwoorden.'

En al die beesten? We zien de hele tijd varkens, koeien, kippen.
'Die lopen nu eenmaal op een staatsboerderij . Vond u ze niet leuk?'

Jawel, maar ze komen zo vaak in beeld dat ik dacht dat u daar een bedoeling mee had.
'Wat denk je als je naar de lucht kijkt ?'

Niets bijzonders. Maar als een regisseur me heel veel luchten laat zien , vermoed ik dat hij daar een bedoeling mee heeft.
'Misschien wil hij alleen maar luchten laten zien...'

Dan zal het monteren van de beesten in uw film heel intuïtief zijn gebeurd. Als er geen inhoudelijke reden is.
' Denken en voelen zijn heel nauw verweven. Ik begrijp waarom de beesten in de film zitten, maar het is geen formule. Het is niet dat de koeien dit betekenen en de schapen dat.'

Het is dus niet dat de beesten staan voor een terugkeer naar primitieve gevoelens, een soort regressie van de hoofdpersonen?
'Nee, helemaal niet. Dat is helemaal fout. Je maakt een grapje. Het is net als met muziek. Dan vraag je je toch ook niet af wat het betekent. Maar als je het hoort, dan weet je het.'

Kent u het leven op een staatsboerderij?
'Ja , ik ben daar geweest om me voor te bereiden op mijn film. Dat doe ik trouwens bij elke film. Meestal nog voor ik met schrijven begin. Om inspiratie op te doen , maar ook omdat ik contact wil maken met de mensen die er leven. Zodat ze weten wie ik ben en wat ik wil. De meesten komen namelijk terug in de film. Ik werk het liefst met een gemengde groep acteurs; professionele en niet-professionele.'

In het laatste uur zien we de mensen steeds dronkener worden. Schonk u echte alcohol?
'Ja, en de mensen werden ook wel dronken, maar niet zo dronken als in de film. Je moet ze toch tegen zichzelf beschermen.'

Het laatste uur ziet er levensecht uit. Bijna alsof alles bij toeval gebeurt. Is het geworden zoals u geschreven had, of werd er op de set veel geïmproviseerd?
'Nee, alles is geworden zoals ik van tevoren gepland had. Je kan wel vertrouwen op toeval, maar de kans dat er iets moois gebeurt is veel groter als je het zorgvuldig voorbereidt en goed door denkt.'

De afwezigheid van een aanwijsbaar plot, de verstilde beelden. Mensen vergelijken uw films vaak met schilderijen.
'Maar een film is geen bewegend schilderij. Het mooie van film is dat het alles is. Beweging, geluid, montage. Mensen zeggen zoiets omdat ze moeite hebben om mijn werk te plaatsen. Mensen worden nerveus.'

En wordt u daar dan weer nerveus van?
'Nee, ik word nerveus als mensen zich met mijn werk gaan bemoeien. Ik werk er jaren aan, en ineens zegt iemand dat hij er niets aan vindt en dat alles anders moet.'

U houdt sommige shots, met name die van de auto die uit beeld verdwijnt, veel langer aan dan de meeste regisseurs. Waarom?
'Je moet in het ritme van de film komen, dan is het helemaal niet lang. Soms betekent dat dat je wel tien minuten moet doorgaan. Je denkt dat je kan knippen, maar als je dat doet zakt de film als een kaartenhuis in elkaar. Tegenwoordig vinden mensen al snel iets traag of saai. Dat is omdat ze het hoge tempo in Hollywoodfilms gewend zijn. Daarin zegt iemand Ik hou van je, zegt de ander Ik ook van jou, en tien seconden later liggen ze tussen de lakens. Normaal praten mensen uren over de liefde, maar zo veel tijd is er niet . En omdat Hollywood weet dat het publiek ook wel weet dat het in het echte leven nooit zo snel gaat, bouwen ze altijd een dreiging van buitenaf in. Over twee dagen vallen aliens de aarde binnen, over tien uur wordt de gekidnapte zoon doodgeschoten. Alles om het verhaal te versnellen. Maar waar dat verhaal naartoe gaat is vanaf het begin af aan wel duidelijk. En dat is wat mij betreft pas saai.'