Gouden Kalf-kanshebber De nieuwe wildernis is een natuurfilm van Mark Verkerk en Ruben Smit waarin vos, konikpaard en de andere bewoners van de Oostvaardersplassen worden gevolgd.

Twee kapiteins op één schip. Gaf dat problemen?
Ruben Smit: ‘Helemaal niet. Ik ben ecoloog en natuurfotograaf en had nog nooit een film gemaakt, terwijl Mark juist heel ervaren is als regisseur. Ik had de regie bij de opnamen in het veld en Mark hield het overzicht. En de wisselwerking tussen ons, die extreem belangrijk was, was juist erg goed.’
Mark Verkerk: ‘We hadden ook hetzelfde idee over hoe we de film zouden aanpakken. De natuurdocumentaires op bbc en Discovery zijn duidelijk voor televisie gemaakt. En daar heb je een ander soort vertelling. Zeker in de Amerikaanse natuurfilms. Daar willen ze verhaaltjes van maximaal drie minuten. Vanwege de commercials, maar ook vanwege de aandachtsspanne van de kijker, die ze niet hoger inschatten dan die drie minuten.’
RS: ‘En zelfs bij de BBC hebben ze een vrij oppervlakkige benadering van hoe de natuur in elkaar steekt. De ene soort eet de andere op. Prachtige plaatjes, maar meer is het niet. Wij gooien het over een andere boeg. Wij wilden het hele ecosysteem van de Oostvaardersplassen in beeld brengen. Onze film moest een verdieping hebben, waarin je de emoties van de dieren gaat voelen. Zonder dat het zweverig wordt, overigens.’

Maar dieren zijn dieren. Hebben die überhaupt emoties? Jij bent toch bioloog…
RS: ‘Ecoloog! Als je je verdiept in dierlijk gedrag, zie je veel emoties die je ook bij mensen tegenkomt. Verdriet en blijdschap, jaloezie, zelfs haat.’
MV : ‘Wij willen dat de kijker de Oostvaardersplassen leert kennen, niet door onze ideeën daarover, maar vanuit de dieren zelf.’

Dat moet ook wel met deze film, want je kunt de Oostvaardersplassen niet zo maar in, toch?
RS: ‘Dat valt mee, want de randen zijn open. Maar het centrale deel is inderdaad reservaat, daar kom je alleen in met een excursie. Wij plaatsen de kijker midden in het gebied en hebben de dieren zo gefilmd dat je het gevoel hebt dat je ertussen loopt. Old school is dat je door lange lenzen – dus op afstand – naar de dieren kijkt. Wij hebben ze veel dichterbij gehaald, zodat je ze even in de ziel kan kijken.’

Net waren het al mensen, en nu hebben ze een ziel…
MV (lacht)
RS : ‘Absoluut. Dat hebben ze ook. Jij komt van de vpro, dat hoor ik zo.’

Kom jij dan van de EO?
RS: ‘Nee, absoluut niet. Maar als je extreme close-ups gebruikt en de dieren diep in ogen kunt kijken, dan ervaar ik dat als een ziel. Absoluut.’
MV: ‘Ruben is geen gewone ecoloog.’


Een spirituele ecoloog?
RS: ‘Dat moet je ook zijn, want alleen dan kan je verhalen zien. Als je alleen maar rationeel naar de natuur kijkt, op het niveau van de ene soort eet de andere op, dan krijg je nooit de verdieping waarnaar ik op zoek ben. Ik wil laten zien dat de samenwerkingsverbanden die de dieren aangaan veel belangrijker zijn dan de competitie en rivaliteit. Dat dieren met en bij elkaar leven om te kunnen overleven.’

Die verhalen zitten inderdaad in de film. We kunnen ze zien, en horen in de voice-over. Hadden jullie snel de juiste stem voor de voice-over gevonden?
RS: ‘Daar is veel discussie over geweest.’
MV: ‘Het moest in ieder geval geen BN’er zijn waarbij je gelijk denkt: hé, is dat niet… De stem moest geloofwaardig zijn en bij voorkeur van iemand die een beetje feeling heeft met de natuur.’
RS: ‘Dat werd uiteindelijk Harry Piekema.’

Is dat een professionele voice-over?
RS: ‘Ken je Piekema niet? Het grappige van Piekema is, en we hadden het net over BN’ers, dat hij denk ik de onbekendste bekende Nederlander is. Piekema is de filiaalmanager in de Albert Heijn-reclames.’

Hebben jullie een missie met deze film?
RS: ‘Jazeker. Je hebt natuurlijk een persoonlijke missie en een missie met het team. Dat laatste was om een Nederland te laten zien zoals je nog nooit gezien hebt. En persoonlijk, ook met mijn achtergrond als ecoloog, vind ik het belangrijk om in Nederland de waardering voor de natuur meer status te geven.’
MV: ‘We zijn in Nederland een beetje de weg kwijt geraakt in onze relatie met de natuur. Natuur is iets geworden waar je in het weekend naartoe gaat, of tijdens de vakantie. Dat natuur eigenlijk een deel van ons is, zijn we kwijtgeraakt. Wat zo mooi is aan een bioscoopfilm is dat je mensen een ervaring kan meegeven. Dat je ze iets kunt laten voelen. Veel meer dan op televisie, dat toch vooral een informatief medium is. We zijn op televisie gewend geraakt aan de prachtigste natuurbeelden , maar altijd van ver weg. Het Amazonegebied, de Serengeti. Intussen zijn we vergeten dat de natuur om de hoek net zo bijzonder kan zijn. Als je er de tijd voor neemt tenminste.’

--------------------------------------------------------

De nieuwe wildernis dingt tijdens het NFF mee naar een Gouden Kalf voor beste documentaire , is vanaf 26 september te zien in de bioscoop en wordt in december als driedelige serie uitgezonden door de Vara.