Vechtscheiding

Filmkijkers kennen de Amerikaanse auteur Henry James van zware historische kostuumdrama’s als The Portrait of a Lady en The Wings of the Dove. Verrassend dus om te vernemen dat het zeer hedendaagse scheidingsdrama What Maisie Knew – over een kleuter die verstrikt raakt in de voogdijoorlog van haar egocentrische ouders – ook gebaseerd is op een roman van James, uit 1897.

Op het filmfestival van Gent vertellen regisseurs Scott McGehee en David Siegel (samen eerder verantwoordelijk voor films als The Deep End en Bee Season) dat de bron van het verhaal hen ook verraste. Toen zij het scenario (van Carroll Cartwright en Nancy Doyne) in handen kregen, waren de regisseurs nog niet bekend met de roman. Die lazen ze pas toen ze al hadden besloten de film te gaan maken.

McGehee: ‘Er zijn veel verschillen tussen het scenario en het boek, maar de basis, over een heftige echtscheiding en voogdijoorlog, bleek helemaal afkomstig van James . Ook veel scherpe observaties over de personages zaten precies zo in het boek. Het is nog steeds een verrassend actuele roman. Alleen is James nogal cynisch over de situatie en de hoofdpersonen; onze film is iets hoopvoller geworden.’
Siegel: ‘Het scenario bestond trouwens al heel wat jaren voor het ons bereikte; we hebben er alsnog flink aan gesleuteld om alle situaties te updaten naar het New York van 2012.’

Was dat ingewikkeld, met alle juridische details die bij zo’n zaak komen kijken?
McGehee: ‘We hebben zeker wat navraag moeten doen. Omdat Maisies ouders in onze versie van het verhaal niet getrouwd zijn, maar later wel met andere partners trouwen, werd het best ingewikkeld. Maar uiteindelijk draait het verhaal niet om juridische zaken. We vonden het veel belangrijker om alles emotioneel te laten kloppen.’

Dat plotelement – het feit dat beide ouders snel hertrouwen terwijl ze nog midden in de voogdijzaak zitten – kwam op mij wat ouderwets over. Was dat iets uit de roman?
Siegel: ‘Dat is inderdaad het element waar we de meeste moeite mee hebben gehad. Het was lastig dat gegeven anno 2012 geloofwaardig te maken, maar het was wel relevant voor het verhaal. Het zegt veel over de ouders [gespeeld door Julianne Moore en Steve Coogan] dat ze zulke impulsieve beslissingen nemen, dat ze zelfs hun nieuwe relaties inzetten als wapens in de strijd. En het zegt ook weer iets over de nieuwe vriend en vriendin van de ouders [gespeeld door Alexander Skarsgård en Joanna Vanderham]. Die komen veel vriendelijker over , maar zijn blijkbaar ook niet de meest verantwoordelijke personen. Door dit soort verwikkelingen krijgen de personages hopelijk meer gewicht en complexiteit .’

Zo’n verhaal had al gauw een soort soap kunnen opleveren. was u daar vooraf bang voor?
Siegel: ‘Zeker. Tijdens het hele proces hebben we onszelf als een mantra voorgehouden: hou het echt, maak het niet te zoet of melodramatisch. Die bezorgdheid speelde een belangrijke rol bij de casting van Maisie. We moesten een kind vinden dat een soort natuurlijke rust en onbevangenheid uitstraalde, dat echt het middelpunt van de film zou kunnen zijn. We hadden heel veel geluk dat we Onata Aprile uiteindelijk vonden.’

Hoe heeft u haar gevonden?
Siegel: ‘Gewoon door te casten, maar het viel niet mee. Pas toen de voorbereidingen voor de film al in volle gang waren en we binnen een maand zouden gaan opnemen, vonden we Onata. Achteraf gezien hebben we daarmee een enorm risico genomen.’

Want ze zit bijna in elke scène.
Siegel, lachend: ‘Ze zit in elke scène. En we hadden geen plan b.’
McGehee: ‘We waren heus niet overdreven kieskeurig. We hadden al honderden meisjes gezien, allemaal heel lief en getalenteerd, maar er zat domweg geen Maisie tussen, die de film zou kunnen dragen. Gelukkig hadden we een uitstekende casting director en kwam alles op het nippertje goed.’

De hoofdrolspeelster is inderdaad erg overtuigend. Hoe heeft u de regie van zo’n zesjarig meisje aangepakt?
Siegel: ‘Van tevoren hadden we daar allerlei strategieën voor bedacht. We dachten dat we Onata vaak ongemerkt zouden moeten filmen, zodat ze zo naturel mogelijk over zou komen. Daar hadden we de rest van de cast ook al op voorbereid. Maar dat bleek helemaal niet nodig; zodra we “actie” riepen, was Onata in staat de hele wereld om haar heen te vergeten en gewoon te spelen. De andere acteurs waren daar enorm van onder de indruk – ze had een puurheid en concentratie die volwassen acteurs zelden bereiken.’

Maakte u zich nooit zorgen om haar, zo tussen al die ruziënde volwassenen?
McGehee: ‘We maakten ons vooral zorgen om het feit dat zo’n klein meisje zo veel tijd op een filmset moest doorbrengen. Dat is echt geen gezonde omgeving voor een kind. Gelukkig was haar moeder er steeds bij, en we hadden vooraf uitgebreid met de acteurs en crew besproken hoe we haar zouden behandelen: wel oplettend, maar niet te betuttelend of overbezorgd.’
Siegel, lachend: ‘Wat natuurlijk amper lukte, met al die vriendelijke, attente mensen op de set.’
McGehee: ‘Vooral Julianna Moore deed haar best voor elke scène uit te leggen wat er ging gebeuren, en dat het allemaal maar gespeeld was en dat ze altijd konden stoppen als Onata zich ergens ongemakkelijk bij voelde. Maar Onata had dat eigenlijk helemaal niet nodig.’

De uiteindelijke film is best heftig voor een klein kind, heeft Onata hem al gezien?
McGehee: ‘Ja, we hebben hem samen met het hele team bekeken bij de première in Toronto. Onata heeft er grotendeels doorheen gepraat; ze vond het vooral verbazend hoe groot iedereen was op het scherm. Alexander Skarsgård, die naast haar zat, heeft helemaal niets van de film meegekregen; die zat alleen maar te genieten van hoe zij de film bekeek.’