De mens Weiner

Weiner opent met een citaat van de Canadese mediafilosoof Marshall McLuhan: ‘De naam van een man is een mokerslag waarvan hij nooit meer herstelt.’ Hoe zit het met uw eigen naam: Oorlogsman?
Josh Kriegman: ‘Grappig, dit is de eerste keer dat iemand mij dit vraagt. Ik heb daar nooit over nagedacht. Waarschijnlijk omdat de meeste Amerikanen niet weten dat Krieg oorlog betekent in het Duits. Terwijl iemand als Anthony Weiner zijn leven lang grapjes over zijn naam heeft moeten aanhoren.’

Want een weiner is een worstje.
‘Wanneer iemand weer een grap over zijn weiner maakte, was zijn standaardantwoord dat hij hier voor het laatst een originele grap over had gehoord in de derde klas van de lagere school. Hij maakte er trouwens zelf ook veel grapjes over tijdens speeches en debatten. Tegelijkertijd is zijn achternaam waarschijnlijk wel de reden dat het schandaal destijds zo groot werd.’

Voor de mensen in Nederland die Weinergate hebben gemist, wat was dat voor schandaal?
‘Weiner zat voor de Democraten in het Huis van Afgevaardigden. Hij was een populaire, uitgesproken politicus en een rising star binnen de partij. Tot hij in 2011 middelpunt werd van een sexting-schandaal. Hij had een foto van zichzelf in onderbroek – en in zichtbaar opgewonden staat – getweet naar een vrouw die niet de zijne was. Het moest een privébericht zijn, maar de foto ging linea recta naar zijn 40.000 volgers. Weiner ontkende aanvankelijk en beweerde dat zijn account gehackt was, maar moest later toegeven dat hij dat hij wel degelijk de afzender was. Zijn positie was onhoudbaar geworden en hij trad af als Congreslid. Twee jaar later klom hij weer op het paard en deed een poging om burgemeester van New York te worden. Daar begint onze film.’

Ik begrijp dat u Weiner persoonlijk kende…
‘Voordat ik met co-regisseur Elyse Steinberg documentaires maakte, werkte ik in de politiek. Ik was Weiners stafchef toen hij Congreslid was. Maar dat was lang voor Weinergate.’

U was toch ook onderdeel van zijn allereerste gooi naar het burgemeesterschap van New York in 2005?
‘Inderdaad, aanvankelijk deed ik mee als fondsenwerver, maar later werd ik zijn body guy. Zo noemen ze in Amerika iemand die de hele tijd dicht bij de kandidaat moet blijven. Een interessante rol, want campagnedagen zijn lang en zo leer je iemand goed kennen. Tijdens de documentaire was ik in zekere zin weer zijn body guy, want ik week vier maanden lang nauwelijks van zijn zijde.’

Was Weiner een held voor u?
‘Ik bewonderde hem zeer. We kennen ondertussen al zijn tekortkomingen, maar de man had ook grote politieke talenten. Ik vond hem een dynamische en fascinerende figuur. Zelfs vóór Weinergate wilde ik al een portret van hem maken. Het was voor mij al genoeg om hem te leren kennen en te volgen hoe hij werkt, maar uiteindelijk werd het veel meer.’

Waarom stemde hij – na Weinergate – toch in met een documentaire?
‘Hij wilde laten zien dat hij een mens is en niet de karikatuur uit de kranten.’

In de film zien we hoe het tijdens zijn campagne voor burgemeester weer mis gaat. U was een vriend. Voelde u zich af en toe Brutus toen hij Caesar in zijn rug stak?
(lachend) ‘Er waren zeker emotionele momenten tijdens het draaien, vooral toen hij opnieuw in de fout ging. Tot dat moment deed hij het, tegen alle verwachtingen in, fantastisch in de peilingen. Hij leek zelfs burgemeester te worden. En toen werd hij weer middelpunt van een sexting-schandaal. Om dat van dichtbij mee te maken was bijzonder intens. Maar als documentairemaker heb je ook iets onthechts. Het is alsof je van een afstandje kijkt naar wat er gebeurt. Je bent bezig met je werk. Iedereen dacht dat Weiner zijn lesje wel geleerd had na dat eerste schandaal, maar dat bleek niet zo te zijn. Ook al had hij gezegd van wel.’

Heeft u daar een moreel standpunt over?
‘Het doel van de film is juist dat we geen standpunt innemen. We vertellen zijn verhaal en laten zien dat zoiets veel gecompliceerder is dan wat je in de tabloids leest.’

Maar zelf zult u er toch iets van vinden? U kent hem immers goed…
‘Zeker, maar ik kan het toch echt niet terugbrengen tot één simpel oordeel. Anthony Weiner heeft zijn tekortkomingen, maar ook zijn goede kanten.’

Uw oordeel is de film?
‘Precies. En het mooie van de film is dat de reacties erop heel uiteenlopend zijn. Sommigen zeggen dat de film bevestigt wat ze altijd al dachten over Weiner, terwijl anderen zeggen verrast te zijn over hoe hij in het echt is. Daar ging het ons om: het portret van een complex individu.’