Episch drama tussen de ijsschotsen

Atanarjuat, The Fast Runner van Zacharias Kunuk

Gerhard Busch ,

Zacharias Kunuk is er alles aan gelegen de oorspronkele cultuur van zijn volk, de Inuit, op film vast te leggen voor het nageslacht. Daartoe richtte hij zelfs een productiemaatschappijtje op, dat vorig jaar in Cannes opzien baarde met het epische pooldrama Atanarjuat, The Fast Runner.

In 1981 verkocht beelhouwer Zacharias Kunuk in Montréal drie van zijn speksteensculpturen. Voor het geld schafte hij zich een videocamera aan, die hij mee terug nam naar zijn geboortedorp Igloolik, een Inuit-gemeenschap in het hoge noorden. Het was de eerste camera in het dorp, waar niemand toen zelfs maar een televisie bezat.

De camera zou dienen om de traditionele cultuur van de Inuit (politiek incorrect nog wel eens aangeduid als eskimo: 'rauw vlees-eter ') vast te leggen voor het nageslacht. Want hoewel de cultuur van de Inuit 4000 jaar min of meer onveranderd was gebleven, vond de Canadese regering het eind vorige eeuw noodzakelijk dat ook zij de moderne tijd werden binnengetrokken. Zodat ze inmiddels kunnen beschikken over internet, sneeuwscooters en een supermarkt; en te kampen hebben met verslaving en een schrikbarend groot aantal zelfmoorden.

In al zijn filmpjes probeert Kunuk (1957) het trotse verleden van zijn volk terug te halen. In 1990 richtte hij met drie collega's daartoe zelfs Igloolik Isuma Productions op. Het bedrijfje produceerde ondermeer korte films, tv-series (waaronder het monumentale 13-delige docudrama Nunavut/Our Land , waarin een jaar uit het leven van vijf Inuit-gezinnen wordt getoond), en vorig jaar de eerste speelfilm: Atanarjuat, The Fast Runner.

Kunuk omschrijft de film zelf als: "een universeel verhaal, met emoties die voor iedereen invoelbaar zijn. En tegelijkertijd ook een uniek Inuit-verhaal, dat we nog kennen uit onze jeugd, helemaal verteld en gespeeld door Inuit." Geheel gesproken in Inuktituk (de oorspronkelijke taal van de Inuit) zien we hoe een kwade geest honderden jaren geleden de rust verstoort in een kleine Inuit- gemeenschap. En hoe Atanarjuat, de held uit de film, letterlijk moet rennen voor zijn leven. Urenlang, in zijn nakie, over sneeuw en ijs. Achternagezeten door drie mannen met messen en houten spiezen.

De film, hoewel geschoten op DV , is oogverblindend mooi, en verveelt ondanks de epische lengte (167 minuten) geen moment. Het acteerwerk van de overwegend niet-professionele acteurs is overtuigend, en de vele beelden van het alledaagse leven (inclusief het eten van rauw vlees) dwingt diep respect af voor de veerkracht en vindingrijkheid van de Inuit. Kunuk kreeg voor Atanarjuat, The Fast Runner de Caméra d'Or voor beste debuutfilm in Cannes en is samen met Stan Brakhage en Goran Markovic Filmmaker in Focus tijdens het IFFR.

Van Kunuk en Isuma Productions zijn tijdens het festival de volgende films te zien:
Fish Traps (25/1; 27/1)
Voice ( 25/1; 27/1)
Gathering Place (25/1; 27/1)
Going Inland (25/1; 27/1)
My First Polar Bear (26/1)
Bowhead! (26/1)
Atanarjuat, The Fast Runner (27/1; 30/1)
Our Land (28/1; 29/1; 30/1; 31/1;1/2; 2/2)