Twee meiden zitten giechelend op bed. Ze zetten ieder om de beurt een spuitbus aan de mond en dagen vervolgens de ander uit hen in het gezicht te slaan. Eerst met de vlakke hand, dan met de vuist. Tot bloedens toe. En almaar giechelen, want na het inademen van de drijfgassen voelen ze niets.

Zo begint het schokkend realistische tienerdrama Thirteen van Catherine Hard-wicke . De meiden - beiden dertien - heten Tracy en Evie en tot vier maanden geleden kenden ze elkaar niet eens. Tracy was toen nog een succesvolle leerling en de oogappel van haar hippiemoeder. Met haar truttige truitjes en gestifte gezichtjes op haar gympen verschilt ze hemelsbreed van de vroegrijpe Evie, 'the hottest chick' op school. Van de ene op de andere dag zet Tracy haar oude, saaie vriendinnen aan de kant, sluit zich af voor haar moeder en doet alles om tot de clique van Evie te behoren. Wat haar, getuige de openingsscène, ook lukt.

De thema's in Thirteen zijn bekend: groepsdruk, relatie moeder-dochter, eerste ervaringen op het gebied van seks en drugs. Tal van films zijn over deze onderwerpen gemaakt. Maar waar Hollywoodfilms als Clueless, Freaky Friday en She 's All That de meidenproblemen belachelijk maken en/of romantiseren, kiest de als regisseur debuterende Hardwicke voor een andere aanpak. In Thirteen wordt het lelijke eendje geen prinses, maar wordt het prinsesje een heks.

Hardwicke toont dat in aangrijpende, fel-realistische scènes, zonder gepsychologiseer of het aanwijzen van schuldigen.
Evie, hoewel de naam anders doet vermoeden, is niet de personificatie van Het Kwaad. Leugenachtig en onbetrouwbaar, maar net zo goed als Tracy slachtoffer van de druk die reclame en de popcultuur op jonge meisjes uitoefenen. Ze kwam er alleen eerder mee in aanraking. En al slaagt Moeder Mel, alleenstaand en ex-alcoholist, er allerminst in haar dochter op het rechte pad te houden, dat is niet omdat ze het niet probeert. Tracy, tenslotte, kan natuurlijk zelf verantwoordelijk gehouden worden voor haar daden. Maar wie wil deze zoekende, onzekere tiener al haar destructieve acties voor de voeten werpen? Hardwicke zeker niet. Zij registreert . Pijnlijk nauwkeurig en angstaanjagend realistisch.

De kracht van het episodisch opgezette Thirteen (nogal wat uitgezette lijntjes lopen dood) zit niet in de plot, maar in de observaties en de toon. Hardwicke schreef drie jaar geleden de eerste versie van het script in recordtijd (zes dagen), en werd daarbij geholpen door de toen 13-jarige Nikki Reed.

Het schrijven was aanvankelijk bedoeld als therapie. Niet voor Hardwicke, maar voor Nikki, die de regisseur al kende vanaf haar vijfde en die ze voor haar ogen zag veranderen van brave dochter in onhandelbare tiener. Nikki wilde actrice worden en het schrijven van een op haar eigen leven geïnspireerd script leek Hardwicke een mooie afleiding. Even overwogen ze om een romantische komedie als de eerder genoemde Hollywood-tienerfilms te maken, maar dat idee werd snel overboord gegooid. Die stonden te ver van Nikki's eigen leven af.

In vakblad Filmmaker verklaarde Hardwicke tegenover collega Kimberly Pierce (regisseur van Boys Don't Cry) dat 'het script alleen iets kon worden als we ons zouden baseren op ware gebeurtenissen uit Nikki's leven en die op de een of andere manier konden samenvoegen. Ik herinner me nog dat ik haar en een vriendin eens meenam naar Starbucks. De vriendin was 12, zij zelf 13, en ineens beginnen ze heel hard mee te zingen met een hip hop-nummer. De tekst ging ongeveer zo: "Hey little cute thing with your tongue ring, deep throat my nine-inch." (...) Ik weet nog dat ik dacht, dus hier luisteren ze de hele dag naar.'

De beslissing om in Thirteen de wereld van opgroeiende tieners niets verhullend te tonen betekende vrijwel automatisch dat geen enkele grote studio bereid was er geld in te steken . Het balletje begon pas te rollen toen actrice Holly Hunter zich meldde voor de rol van Mel, de liefhebbende maar weinig effectieve moeder van Tracy. Andere acteurs volgden, onder wie Jeremy Sisto (Billy in Six Feet Under) en de 14- jarige Evan Rachel Wood in de centrale rol van Tracy. Ook Nikki Reed werd gecast . Niet als haar alter ego Tracy, maar als de verleidelijke Evie. Hardwicke oordeelde dat Nikki haar onschuld al verloren had en niet langer in staat zou zijn zichzelf onbevangen te spelen.

De cast van Thirteen was daarmee zo goed als rond, maar geld was er nog steeds niet. Hardwicke had echter grote haast, want binnen een jaar zouden de twee beoogde hoofdrolspeelsters er niet meer uitzien als dertien. Toen ze na zes maanden anderhalf miljoen dollar bij elkaar geschraapt had, besloot ze niet langer te wachten en te beginnen met filmen. Geld voor sets was er niet en het budget was toereikend voor maximaal 27 draaidagen. De klus werd uiteindelijk geklaard in 26. Cameraman Elliot Davis ( Out of Sight) schoot alles vanuit de hand met digitale camera, en geen enkele scène kende meer dan drie takes.

In de regel levert dergelijk haastwerk slordige, onevenwichtige films op, maar Thirteen is de uitzondering. Het minimale budget bepaalde de esthetiek, die in dit geval wonderwel bij het onderwerp paste. De schokkerige cameravoering sluit aan bij de rusteloosheid van de meisjes, net als de springerige montage, en het grofkorrelige beeld wekt de indruk van een documentaire, wat de authenticiteit van de film nog verder versterkt.

Hardwicke nodigde voor de opnamen zouden beginnen de meisjes uit om bij haar thuis te komen overnachten en aan elkaar te wennen, en deed dat later nog eens met Holly Hunter erbij. Dat deze 'female bonding' heeft gewerkt blijkt uit het eindresultaat. Het acteren in Thirteen is sterk en overtuigend. Zowel Holly Hunter als Evan Rachel Wood zijn genomineerd voor een Golden Globe. Maar ook de debuterende Nikki Reed speelt opvallend goed. En dat terwijl er heel wat van de jonge actrices gevraagd werd. Buiten het elkaar in het gezicht slaan , moesten ze elkaar ook tongzoenen, moest een buurjongen 'gesandwicht' worden, en twee rappers gepijpt. Dat klinkt heel sensationeel, maar Hardwicke is geen Larry Clark. Wil de regisseur van Kids, Bully en Ken Park zich nogal eens vergapen aan ontblote kinderlijven, Hardwicke concentreert zich op wat de meiden emotioneel doormaken, en liet van bovenstaande handelingen maar weinig zien.

Toch kreeg de film in de Verenigde Staten de gevreesde R-rating, wat zoveel betekent dat kinderen tot 17 jaar de film niet mogen zien zonder een volwassene . In interviews zei Hardwicke hierover: 'Als je twee keer het F-word gebruikt in een film krijg je de R-rating. Als een minderjarig kind een slok alcohol neemt krijg je een R-rating. Maar je kan zoveel mensen doodschieten als je wilt en je krijgt nog steeds PG-13.'

Volgens de Nederlandse Kijkwijzer is Thirteen een film voor 16 jaar en ouder.