Berlijn 2006

Jan Pieter Ekker schrijft vanuit Berlijn over de 56e Berlinale

Tijdens de 56ste editie van het Filmfestival Berlijn houdt Jan Pieter Ekker voor Cinema.nl een weblog bij. De verslagen die hij voor de Volkskrant schrijft zijn ook in dit dossier terug te vinden.

Donderdag 9 februari

Per trein naar Berlijn. Controle in Bad Bentheim. Ik word als enige gecontroleerd. Waar ik heen ga, wil de jonge politieagent weten. En of ik student ben. Nee, journalist, antwoord ik. 'Ahh, het festival van Berlijn. Welke sterren komen er?' George Clooney komt. En nu - anders dan in Rotterdam - echt . Ik sta in ieder geval ingeroosterd voor een groepsinterview.

In een razend tempo ingecheckt in mijn appartement aan de Friedrichstrasse, accreditatie opgehaald, interviews bevestigd, naar de persconferentie van de openingsfilm geweest (Sigourney Weaver werd tot drie keer toe gevraagd hoe zij zich had voorbereid op haar rol van autistische vrouw), terug naar de kamer om mijn eerste stukje voor de Volkskrant te tikken, snel wat gegeten, en naar de openingsfilm. Festivaldirecteur Dieter Kosslick koos Snow Cake van de jonge Brit Marc Evans, van wie eerder de Big Brother horrorvariatie My Little Eye in de Nederlandse bioscopen te zien was.

Sigourney Weaver speelt een autistische vrouw: een pietje precies met smetvrees en duizendeneen maniertjes - daar moet je van houden. Dat doe ik niet: morgen mijn interviews afzeggen... Nu oefeningen voor mijn rug, vragen bedenken voor de round table met George Clooney en naar bed.

Vrijdag 10 februari

Daarna rap naar het Regent Hotel voor de round tables met de cast en crew van Syriana, een dapper kunststuk over de macht van de olie-industrie. Robert Baer , de auteur van See No Evil, het boek dat het uitgangspunt voor de film vormde, vertelde zonder met zijn ogen te knipperen dat hij er in zijn CIA-tijd nog eens op uit was gestuurd om Saddam Hussein te vermoorden. Alexander Siddig, een zoon van een Soedanese vader en een Britse moeder, die een olieprins speelt in Syriana, moest vertellen wat hij van de cartoon-rellen vindt. Wat George Clooney allemaal vond, staat maandag in de Volkskrant.

Aansluitend nog even bij de Syriana-persconferentie gaan kijken. Een Duitse journaliste vertelde Clooney na veel gegiechel dat ze hem graag wil rondleiden in Berlijn; een journaliste uit Latijns-Amerika wilde met alle plezier met hem op reis door Zuid-Amerika.

Nog drie films gezien: de Italiaanse satire Bye Bye Berlusconi (wiens naam niet in de film gebruikt mag worden. Hij heet daarom Mickey Louse en hij is de baas van Duck Stad en zijn voetbalclub heet FC Duck Stad), de Oostenrijkse competitiefilm Slumming van Michael Glawogger (2 sterren; 'average') en tot slot Container van de Zweed Lukas Moodysson. Zelden werd een regisseur na afloop van zijn film zo vijandig bejegend. 'Na A Hole in My Heart dacht ik dat het niet erger, misogyner en somberder kon. Ik had het fout, helaas', riep iemand. Hij was tenminste tot het einde blijven zitten; tijdens de voorstelling was de helft van het publiek al weggelopen. Container is dan ook geen makkelijke kost. Integendeel. Maar wel de beste film die ik tot nu toe heb gezien - en niet opgenomen in de competitie.

Zaterdag 11 februari

Vanochtend naar The New World, een prachtige impressionistische, meditatieve film van Terrence Malick over de romance tussen de Engelse kapitein John Smith en het indianenmeisje Pocahontas. Zij wordt fantastisch gespeeld door Q'Orianka Kilcher, die op een persconferentie vertelde dat haar enige voorbereiding op haar screentest de Disney-animatieversie was geweest. Zij vierde vandaag haar zestiende verjaardag. Op verzoek van de gespreksleider werd op de persconferentie (waar Terrence Malick natuurlijk ontbrak) 'Happy Birthday to you ' ingezet. Aarzelend, maar toch.

Daarna naar Elementarteilchen, een volkomen ridicule verfilming van het boek van Houellebecq. De Duitser Oskar Roehler (Die Unberührbahre) maakte er een soort familiedrama van. Bruno eindigt in een psychiatrische inrichting, gelukkig met zijn imaginaire, dode vriendin. Van Houellebecqs ongebreidelde, cynische wereldvisie geen spoor. 1 ster voor de moeite; 0 had ook gekund.

Een uur gezien van de nieuwe Miike Takashi, over fraai getatoeëerde gangsters die elkaar in de gevangenis de hersens in slaan, en aansluitend naar The Science of Sleep van Michel Gondry, een hele lieve, volstrekt krankzinnige film tussen droom en werkelijkheid. Typisch zo'n film van een regisseur die alles kon maken nadat zijn vorige film (Eternal Sunshine of the Spotless Mind) met prijzen was overladen. Morgen een interview met Gondry.

Zondag 12 februari

's Middags nóg een aardige competitiefilm: A Prairie Home Companion van de 80 -jarige Amerikaan Robert Altman. Een weemoedige registratie van de laatste radio -uitzending van het legendarische programma van Garrison Keillor, die zelf het scenario schreef en de hoofdrol speelt, naast onder anderen Woody Harrelson, Tommy Lee Jones, Kevin Kline, Lindsay Lohan, Virginia Madsen, John C. Reilly, Meryl Streep en Lily Tomlin, om er maar een paar te noemen. Ook drie sterren.

Daarna een interview met de Franse regisseur Michel Gondry, een half uur, samen met twee andere journalisten. De journaliste uit Berlijn probeerde van te voren bij de persattaché van alles om niet bij de Australische dame in een groepje te hoeven. Die stelde namelijk stomme vragen, maakte ze luid en duidelijk kenbaar. Er kon niets meer worden veranderd. Het vraaggesprek begon, en binnen de kortste keren vlogen de twee elkaar in de haren. 'Nu is het mijn beurt om een vraag te stellen', riep de een. 'Maar mijn vraag sluit aan op zijn antwoord. En laat hem nu ook eens aan de beurt.' Zo ging het maar door. Gondry zag het met milde spot aan en gaf onverstoorbaar zijn antwoorden in een zingerige mix van Frans en Engels. Op een gegeven moment begon hij foto's te maken, met zijn onafscheidelijke Leica. Wie weet komen we nog eens in een video of een film terecht.

Maandag 13 februari

Om 9 uur 's ochtends naar Der freie Wille van de Duitser Matthias Glasner, een bijna drie uur durend portret van een verkrachter, die na acht jaar in een inrichting te hebben gezeten weer op vrije voeten komt. Een film die je op zijn beste momenten naar adem doet happen en geen moment moraliseert. Hoewel Duits was het rustig, maar op zondagavond waren er naar het schijnt veel wilde feesten . Hoe dan ook, de thuisblijvers hadden ongelijk: 3 sterren.

Daarna in een draf naar het Adlon hotel, voor een junket met Natalie Portman. Zij speelt een rol in de niet al te beste verfilming van Alan Moore's ijzingwekkende graphic novel V For Vendetta, die werd opgenomen in de Babelsberg studio's in Berlijn. De hoogbegaafde Portman zou tijdens de opnamen vloeiend Duits hebben leren spreken, zo ging het gerucht. De actrice, wier voor de film gekortwiekte haar ook weer was aangegroeid, ontkende. Ze speekt maar een paar woorden Duits.

Werd tussen de bedrijven door gebeld of ik Chen Kaige wilde interviewen. Helaas . Wu ji (The Promise) heb ik gemist, dus dat gaat niet. Je komt hier ogen tekort , ook omdat er veel tijd gaat zitten in het volgen van de competitie voor het journalistenpanel van Screen international. Maar dat is niet voor niets, zo is mij van verschillende kanten verzekerd: het schijnt een eervolle taak te zijn.

De andere films van vandaag: El Custodio van de Argentijn Rodrigo Moreno, een portret van een vastgelopen bodyguard (2 sterren); A Dioa Mono, een kinderfilm uit Uruguay over een krantenverkoper die ervan droomt in het nationale voetbalelftal te spelen; Once in a Lifetime, een documentaire over The New York Cosmos: een schitterende geschiedenis, over de sterrenformatie uit de jaren zeventig, met onder anderen Pele en Beckenbauer. Maar een zeer slechte film, met heel veel split screen, over elkaar heen tuimelende beelden en afgemeten soundbites (John Cruyff komt ook nog twee keer voorbij); na anderhalf uur heb je schele hoofdpijn. Tot slot naar Zemestan (It's Winter) van Rafi Pitts, een van de twee Iraanse films in de competitie. Mooi, maar wat teveel voor op één dag. Ik heb gelukkig nog een nacht om te bedenken of ik hem twee of drie sterren zal geven.

Dinsdag 14 februari

Daarna het hoogtepunt van de Berlinale tot nu toe gezien: The Road to Guantanamo van Michael Winterbottom, die twee jaar geleden de Gouden Beer won voor zijn geëngageerde In This World. The Road to Guantanamo is gebaseerd op de waargebeurde geschiedenis van de 'Tipton Three'; drie jongens uit het Noord- Engelse plaatsje Tipton trokken eind 2001 naar Pakistan, waar een van hen zou gaan trouwen en belanden via allerlei omzwervingen voor tweeënhalf jaar in Guantánamo.

's Middags stukken geschreven (inclusief recensies voor de reguliere filmpagina; timing is alles). Etentje met collega's van het AD, de Telegraaf, de GPD en het NRC moeten laten schieten, omdat ik niet op tijd klaar was en omdat ik om acht uur naar Digging For Belladonna, het regiedebuut van actrice Franka Potente (Lola rennt, en meer recent Elementarteilchen), wilde. Zij maakte een mooie pastiche op de stomme, jaren-twintigfilm, waarin een punker in 1918 belandt en tovenarij uitkomst moet bieden om hem weer weg te krijgen.

Tot slot naar Candy, een Australische film met Heath Ledger en Abbie Cornish, een vreselijke drugsfilm waarin cliché op cliché wordt gestapeld (overdosis, prostitutie, vader is ziende blind, etcetera). Als je denkt dat het echt niet erger kan, gaat er ook nog iemand dood. Op de geluidsband klinkt Spiegel im Spiegel van Arvo Pärt. 0 sterren.

Morgen staan interviews gepland...

Woensdag 15 februari

Na de film langs gegaan op de redactie van Screen International om mijn sterren door te geven (3 sterren voor Sehnsucht. 0 sterren voor Candy. 'You're kidding?!' 'No!'), ondervraagd te worden voor een stukje over mogelijke Nederlandse films voor Cannes ('eeeehhh... Zwartboek! Ober? Langer licht?????) en een fles champagne in ontvangst te nemen voor mijn bijdrage aan de journalistenpoll (hij was zwaar, en slecht voor mijn rug).

's Middags naar Romanzo Criminale van Michael Placido, de regisseur van The Octopos. Het is een lange film (160 minuten) over de banden tussen een stelletje stoere gangsters, de politie en de politiek. De moord op president Aldo Roso komt voorbij, en de aanslag op het treinstation in Bologna, de val van de muur, en de winst van Italië op West Duitsland in de wk-finale in 1982, maar écht episch wil het maar niet worden. Bij uitstek geschikt om in drie delen op televisie uitgezonden te worden: 2 sterren.

Daarna naar I am, een fraai gefotografeerde Poolse jeugdfilm, over een joch met flaporen, dat er he-le-maal alleen voor staat. Topzwaar, ook door de zwaar aangezette vioolmuziek van Michael Nyman.

Wat staan somberen met Nick James, de hoofdredacteur van Sight & Sound (Maar in Cannes wordt alles beter; er komen films aan van David Lynch, Aki Kaurismaki, Mohsen Makhmalbaf, Francis Ford Coppola, Sofia Coppola, Pedro Almodóvar, Pablo Trapero, Alejandro González Iñárritu, Jia Zhangke en Lou Ye, om er maar een paar te noemen), gegeten en naar 37 Uses for a Dead Sheep, een kruising tussen een documentaire en speelfilm over een kirghizen-stam. De titel is beter dan de film . En tot slot naar Find Me Guilty van Sidney Lumet, naast A Prairie Home Companion van generatiegenoot Robert Altman de tweede Amerikaanse film in de competitie. De film is een soort reconstructie van het langst durende mafiaproces in de geschiedenis in de Verenigde Staten, met Vin Diesel als een van de aangeklaagden. Hij besluit zichzelf te verdedigen, en het proces verandert in een lach-of-ik-schiet-show, in een middelmatige, clichérijke Hollywood-rechtbankfilm, die in een akelig traag tempo op zijn volkomen voorspelbare einde afstrompelt.

Om een uur of 12 nog op een Duits premièrefeestje beland, van welke film weet ik niet precies, maar Marilyn Manson liep er ook rond, zo werd gefluisterd, want hij was fan van de band. Zou goed kunnen; ze produceerden een enorme teringherrie. Maar het uitzicht over Berlijn was fraai, en de hapjes waren goed. De 60e verjaardag van oud-Rotterdamdirecteur Simon Field, waarvoor ik halverwege de avond per sms was uitgenodigd door oud- Volkskrantfilmcriticus Peter van Bueren niet gehaald. In een helder moment besloten dat ik ook aan mijn gezondheid moet denken...

Donderdag 16 februari

's Ochtend met hangen en wurgen naar Isabelle van de Chinees Pang Ho-cheung, over een jonge vrouw die opeens bij een corrupte politieagent voor de deur staat en zegt dat zij zijn dochter is. Isabelle is overigens de naam van haar hondje . 2 sterren, denk ik, maar er is niemand meer om het aan door te geven. Het reizende circus van Screen International is ook klaar; de belangrijkste bestaansreden van het blad is niet de service aan de festivalganger, maar zijn de inkomsten die de filmmarkt genereert. Geen markt, geen blad. Of ik aan het eind van het festival de cijfers voor de laatste films nog even wil mailen.

De tweede film op donderdag was L'ivresse de pouvoir van de Franse Nouvelle Vague-veteraan Claude Chabrol. Het is een intelligent portret van een ambitieuze , vrouwelijke onderzoeksrechter. Zij probeert een aantal corrupte figuren veroordeeld te krijgen, maar verliest tijdens het proces zichzelf en raakt ook bijna haar man kwijt. Met de zoveelste fantastische hoofdrol van Isabelle Huppert, die vrijwel de gehele film in beeld en aan het woord is (drie sterren).

's Middags een interview met Abbie Cornish, het enige goede wat er over de Australische drugsfilm Candy te melden valt. De nieuwe Nicole Kidman wordt ze al genoemd. Regisseur Neil Armfield vertelde op de persconferentie dat je bij dit soort films altijd goed moet oppassen dat je het niet te erg aanzet. Hij bedoelde te zeggen dat hij vond dat hem dat goed was gelukt.

Aansluitend nog een persconferentie van Find Me Guilty. Regisseur Sidney Lumet vertelde dat hij hoogst verbaasd was dat hij was uitgenodigd voor de competitie van Berlijn . 'Het is geen typische festivalfilm. Hij is namelijk niet saai.'

Vrijdag 17 februari

In het mooie, lichtvoetige Offside probeert een meisje de beslissende kwalificatiewedstrijd tussen Iran en Bahrein te bezoeken. Dat is verboden; in Iran mogen vrouwen geen sportwedstrijden bijwonen. Ze heeft ruime kleren aangetrokken, een grote muts opgezet, vlaggetjes op haar wangen geschilderd en een vlag om haar nek. Maar bij de ingang wordt ze gepakt, ze wordt tijdens de wedstrijd vastgehouden en moet het doen met het commentaar van een soldaat die de spelers niet uit elkaar kan houden. 3 sterren.

Requiem is een verfilming van de geschiedenis van Anneliese Michel, een Duits meisje dat in 1976 aan uitputting overleed na twee duivelsuitdrijvingen te hebben ondergaan. Op basis van deze zaak maakte de Amerikaan Scott Derrickson vorig jaar de goedkope horrorfilm The Exorcism of Emily Rose; bij Schmid is het gegeven goed voor een hartverscheurend, intens familiedrama.

Tussendoor een rondleiding gehad door de door Rem Koolhaas ontworpen Nederlandse ambassade in Berlijn - daar had ik me via de website voor aangemeld. Het moest een beetje snel, maar dat was geen bewaar. De vrouw die me rondleidde had enorme hoofdpijn. Het was trouwens een slechte tijd om Berlijn te bezoeken, vertelde ze. 's Zomers is het er veel leuker. Ze heeft overigens wel de zevenenhalfde verdieping laten zien ... Dacht dat die alleen in films bestond.

Nu ben ik klaar; morgenochtend met de trein terug naar huis. Mijn rug zit er nog aan, maar heel bevorderlijk is zo'n festival niet. In Berlijn werden 285 nieuwe speelfilms vertoond. Ik heb er 33 gezien. De beste competitiefilms waren The Road to Guantanamo van de Brit Michael Winterbottom, een belangrijke film over een belangrijk onderwerp op een belangrijk moment, en Sehnsucht van de Duitse Valeska Grisebach, een prachtig portret van een gewone man wiens leven op drift raakt als hij tegelijk verliefd is op twee vrouwen. Buiten competitie waren Syriana, The New World en Capote ( over de totstandkoming van In Cold Blood, met een geweldige hoofdrol van Philip Seymour Hoffman) het beste. De film die het langst in mijn hoofd blijft zitten is Container van Lukas Moodysson. Of hij de Nederlandse bioscopen haalt is hoogst onzeker; zelfs op het festival van Berlijn liepen de meeste bezoekers weg .

Zondag 19 februari

Het is sowieso een heel behoorlijk lijstje winnaars (van een zo-zo festival ). Ik vind het alleen jammer dat Sehnsucht helemaal buiten de prijzen is gevallen, en de verkiezing van de mooie Moritz Bleibtreu, die de ongelukkige, naar seks hunkerende veertiger Bruno speelt in de Houellebecq-verfilming Elementarteilchen, als beste acteur is curieus. Gelukkig blijft de beste acteur niet met lege hande achter: Jürgen Vogel, behalve acteur ook co-scenarist en coproducent van Der freie Wille, kreeg een Zilveren Beer voor een artistieke bijdrage.

Maandag weer naar de 'gewone' persvoorstellingen. Dan besef ik waarschijnlijk pas hoe verwend ik de afgelopen tien dagen ben geweest.