Israëlische filmmaker (52) doodgeschoten

Juliano Mer Khamis vermoord door gemaskerde schutters

Pete Wu ,

De Arabisch-Israëlische acteur, filmmaker en politiek activist Juliano Mer Khamis (52) is afgelopen maandag vermoord in Jenin, op de Westelijke Jordaanoever. Mer Khamis is in Nederland vooral bekend van de documentaire Arna's Children uit 2003, die hij samen met de Nederlands-Israëlische filmmaker Danniel Danniel maakte voor de IKON.

Mer Khamis  werd door gemaskerde schutters doodgeschoten in zijn auto in Jenin. In die stad had hij zijn eigen theater, het Vrijheidstheater. Tegen Mer Khamis zelf werden al eerder bedreigingen geuit, ook uit Palestijnse hoek. Zijn theater was regelmatig het doelwit van protesten en vernielingen door Palestijnen die het theater zagen als een bedreiging voor hun tradities. In een interview met Ynetnews uit 2009 zei de cineast dat het voor sommige Palestijnen te gek voor woorden was dat een half-Israëlische man zich bezighield met pro- Palestijnse projecten: ‘Na al het werk in dit Palestijnse vluchtelingenkamp zou het wel erg ironisch zijn als ik vermoord zou worden door een Palestijnse kogel .’
 
Als acteur speelde Mer Khamis in Israëlische films als Kippur en Tahara. In 1984 acteerde hij tegenover Diane Keaton in The Little Drummer Girl.

Hij groeide op tussen twee werelden: zijn moeder was de joods-Israëlische vredesactiviste Arna Mer, zijn vader de Arabische Saliba Khamis, de voorzitter van de Israëlische Communistische Partij . Hij beschouwde zichzelf als '100% Palestijns en 100% joods', en zette zich net als zijn moeder in voor meer begrip tussen de Palestijnen en de Israëliërs. De houding van Mer Khamis in de Palestijnse kwestie werd sterk gevormd door de bouw van een school van zijn moeder in Jenin. Zij vroeg hem de bouw op film te documenteren.

Voor die documentaire, Arna’s Children, volgde Mer Khamis een aantal jongeren in Jenin over een periode van meer dan tien jaar. Zijn moeder nam deze jongeren onder haar vleugels. Sommigen van hen radicaliseerden, namen deel aan zelfmoordaanslagen en anderen werden vermoord bij de verdediging van hun huizen.


Pieter van Huystee, producent van Arna’s Children, ontmoette Mer Khamis in 2002 op het International Documentary Film Festival Amsterdam. ‘Hij liep daar met een schoenendoos vol geschoten homevideo’s met beelden van de bouw van de school van zijn moeder Arna.’ Van Huystee zou hem later koppelen aan de Nederlands-Israëlische filmmaker en editor Danniel Danniel, en uit de homevideo’ s en deze samenwerking ontstond Arna’s Children.

De documentaire werd meerdere malen bekroond. Het won het Gouden Beeld voor beste Nederlandse documentaire, de FIPRESCI-prijs van de internationale filmcritici op Hot Docs Toronto en de prijs voor beste documentiare op het Tribeca Film Festival New York.

Danniel Danniel laat in een reactie weten Mer Khamis altijd als  bevlogen en gepassioneerd mens te hebben gezien. ‘Juliano was gek in de meest positieve betekenis van het woord. Hij zei alles wat hij dacht, was bang voor niets. Dat heeft hij met de hoofdprijs moeten bekopen.’ Danniel werkte drie maanden intensief samen met Mer Khamis: ‘Mijn vriendschap met hem ging ver: hij was meer als een broer. En net als broers hadden we vaak nog, na een dag aan Arna’s Children te hebben gezeten, felle discussies aan de eettafel.’

Als filmmaker was Mer Khamis volgens Van Huystee vooral een activist. ‘Zijn doel is altijd geweest om bruggen te slaan tussen de Palestijnen en de Israëliërs. Als acteur vond Juliano al dat hij iets moest doen met zijn verworven populariteit.’ En dat Mer Khamis er niet voor koos om naar Hollywood te gaan, maar om filmmaker te worden, zag Van Huystee als zijn lotsbestemming: ‘ Hij wilde niets anders dan zijn stem te laten horen.’

De moord op Mer Khamis is momenteel nog niet opgeëist, maar er is al wel iemand gearresteerd , meldt Danniel vanuit Jenin. De persbureau's Novum en Associated Press spreken over Palestijnse militanten.