Controverse over geaardheid Tsjaikovsky in aankomende film

Regisseur besluit film in het buitenland te laten financieren

Regisseur Kirill Serebrennikov, wiens Betrayal vorig jaar meedong naar de Gouden Leeuw in Venetië, is al geruime tijd bezig met de productie van een film over het leven van Pjotr Tsjaikovsky. Maar groeiende druk vanuit de overheid om tekenen van diens homoseksualiteit uit de film te verwijderen beweegt de regisseur ertoe om de fondsen uit het buitenland te halen.

Al in augustus 2012 zou Serebrennikov beginnen met het draaien van zijn film over de Russische componist. De productie moet uitkomen in 2015, op Tsjaikovsky’s 175ste verjaardag. Maar in Rusland, waar de overheid deze zomer nog een wet aannam die ‘propagering’ van homoseksualiteit illegaal stelt, was er weinig animo om de film over een vermeend homoseksueel te financieren.

Pas na vele herschrijvingen van het script, waarbij hints naar Tsjaikovksy’s geaardheid stukje bij beetje verdwenen, was de minister van Cultuur, Vladimir Medinski, bereid om 30 miljoen roebels in de film te stoppen. De minister stelt dat er geen enkel bewijs is voor die ‘geruchten’ over de nationale held en dat Serebrennikov zich daarom veel beter kan richten op zijn genie dan op zijn privéleven.

Die 30 miljoen zijn volgens Serebrennikov bij lange na niet genoeg, maar in verdere financiëring lijkt de staat niet geïnteresseerd. Vanwege een gebrekkige commerciële potentie, is de officiële verklaring. Maar Serebrennikov vermoedt dat de beslissing beïnvloed is door de verhitte discussies in de media. ‘Het gaat alleen maar over de vraag of Pjotr Iljitsj homo was of niet,’ schreef hij geïrriteerd op zijn Facebookpagina. ‘’Niet,’ houden de minister van Cultuur en mijn scenarist vol. ‘Wel!’ antwoord de hele wereld in koor. Deze zaak interesseert en beroert iedereen.’

Volgens Valery Sokolov, de Russische violist, zal de film onder handen van Serebrennikov zeker naar Tsjaikovsky’s geaardheid hinten. ‘Dat hij homo was staat als een paal boven water.’ Bovendien staat de regisseur erom bekend controversiële producties af te leveren, precies datgene wat volgens Sokolov de financiers afschrikt.

Dat de overheid ondanks het omstreden imago van Serebrennikov geld in de productie steekt, is volgens Medinski om de overheidsinvloed garanderen. ‘Als de overheid geld aan een film schenkt, dan heeft het recht om de inhoud van de productie te beïnvloeden. We zullen nooit meebetalen aan films die onze natie besmeuren.’

Om aan deze druk te ontsnappen heeft Serebrennikov besloten de bijdrage van het cultuurministerie bij wijze van protest te retourneren en zal hij zijn heil bij buitenlandse financiers zoeken. Hij schrijft op Facebook: ‘We zullen onze fondsen voor de film over één van onze beste nationale componisten in het buitenland zoeken. Niet in Rusland.’ De ironie van de situatie is hem niet ontgaan. Serebrennikov eindigt zijn post met een parallel tussen de moeizame financiering van zijn film in Rusland en de laatste jaren van Tsjaikovsky’s leven, die hij voornamelijk in Europa en Amerika doorbracht om te ontsnappen aan de animositeit jegens zijn geaardheid.