Vrijwel gelijktijdig zijn in Nederland door twee maatschappijen drie belangrijke films van Peter Greenaway op dvd uitgebracht. Bij het grote label Universal verscheen The Cook, the Thief, His Wife and Her Lover (1989), en de kleine onafhankelijke distributeur Moskwood heeft in samenwerking met het British Film Institute Greenaway's debuut The Draughtsman's Contract (1982) en opvolger A Zed and Two Noughts (1985) uitgegeven.

Het verschil tussen de Universal-release en de Moskwood-dvd's zit 'm niet in de kwaliteit van de transfer: die is in alle gevallen uitmuntend. Maar terwijl The Cook zonder bonusmateriaal op schijf is gezet, lopen de overige dvd's over van de interessante extra's.

De belangrijkste extra's zijn van de hand van Greenaway zelf. Zoals je van een erudiete intellectueel met een grote voorliefde voor de nieuwe media welhaast mag verwachten, voorziet hij elke film zowel in woord (de binnenkant van het dvd-hoesje), beeld (een korte, smaakmakende inleiding vooraf) als geluid (audiocommentaar) van een uitgebreide toelichting en interpretatie. In feite is hij de enige ideale toeschouwer van zijn films: geen detail, geen visuele metafoor of verwijzing wordt door hem over het hoofd gezien.

Je zult hem dus op zijn woord moeten geloven wanneer hij over The Draughtsman's Contract zegt dat de plot volstrekt eenduidig is, ook al lijkt het niet zo. 'Veel mensen die niet echt met de film sympathiseerden raakten in de war van alle puzzels die niet opgelost leken te worden, maar ik verzeker u dat er aan het eind in uw geheugen geen enkele dubbelzinnigheid over zou mogen blijven.' In het introductiefilmpje probeert hij zijn publiek juist op zijn gemak te stellen. 'Mocht u als kijker in de war raken van al die informatie, verwijzingen en symbolen, vrees dan niet. In wezen kun je de film zien als een Agatha Christie-mysterie. Op dat niveau kun je er óók van genieten .'

Soms gaan zijn beweringen nogal ver. Op de dvd van A Zed and Two Noughts beschuldigt hij collega-regisseur David Cronenberg tot twee keer toe voorzichtig van plagiaat. Diens Dead Ringers (1988) is volgens Greenaway een pure remake van zijn eigen tweelingfilm. Zoals in het audiocommentaar: 'Tijdens het filmfestival van Toronto sleepte Cronenberg me naar een fastfoodrestaurant en propte me vol met hamburgers en cola, om me uit te kunnen horen over de twee thema's van de film, tweelingen en gynaecologie'. Toch nog eens Cronenbergs audiocommentaar op de dvd van Dead Ringers beluisteren.

Een enkele keer slaat Greenaway de plank mis. Bij een scène uit A Zed and Two Noughts wil hij ons wijzen op de reproducties van twee Vermeers die het shot een symmetrisch karakter zouden moeten verlenen - 'De geograaf' en 'De geoloog' - terwijl die schilderijen toch echt nergens in het beeld te zien zijn. 'Je moet goed kijken, maar ik verzeker u: ze zijn er', zegt hij zelfverzekerd. Het zij hem vergeven: liever een enthousiast, betweterig en uitputtend audiocommentaar à la Greenaway dan de slaapverwekkende anekdotes en beeld-napraterijen van menige andere regisseur.

De dvd van The Draughtsman's Contract bevat ook nog een fragment uit een interview met ex-Greenaway-huiscomponist Michael Nyman, enkele niet becommentarieerde en daardoor nogal raadselachtige verwijderde scènes ( onder andere een minutenlang fragment waarin een hoop meubels heen en weer wordt gesleept), een uitleg over de digitale restauratie van de film, en een aantal opnames van achter de schermen. Ook op de dvd van A Zed and Two Noughts een kort setbezoek, des te interessanter omdat de film grotendeels in Diergaarde Blijdorp in Rotterdam werd opgenomen.

Tenslotte bevatten beide dvd's enkele verborgen extra's. Met een gewone dvd-speler bijzonder lastig te vinden, en alleen bij A Zed and Two Noughts echt de moeite waard. Willekeurig klikkend door het bonusmenu kom je onder meer uit bij een aantal van de ontbindingsfilmpjes die Greenaway in de film verwerkte: in opgevoerd tempo wegrottende appels, visjes, garnalen, zwanen, krokodillen en zebra's. Onsmakelijker kan een dvd niet worden.

Noot: bij Moskwood zijn ook de vele korte films die Greenaway maakte op dvd verschenen (The Early Films of Peter Greenaway 1 en 2). Eveneeens voorzien van een karrevracht aan extra's.

Beeld: 2.35:1 (The Cook...) en 1.66:1 (anamorphic widescreen)
Geluid: Dolby Digital 5.1 (The Cook...) en 2.0
Ondertiteling: Nederlands en Frans
Distributeur: Universal (The Cook...) en Moskwood