De Zweedse regisseur Lukas Moodysson heeft zalen even hard laten vollopen als leeglopen. Na controversiële films als Lilja 4-ever en A Hole in My Heart maakte hij zijn eerste niet-Zweedse film, Mammoth, met Michelle Williams en Gael García Bernal. In Op Scherp een portret van deze politiek geëngageerde filmmaker.

De feiten
Geboren: 17 januari 1969, Malmö, Skåne län , Zweden
 
Actief als: regisseur, scenarioschrijver
 
Eerste film: Fucking Åmål
 
Prijzen: kreeg in 1999 en 2000 verschillende prijzen voor Fucking Åmål, waaronder een Teddy en C.I.C.A.E. Award – Recommendation op het festival van Berlijn, de Audience Award, Don Quijote Award en de Special Prize of the Jury op het Karlovy Vary International Filmfestival en de MovieZone Award op het IFFR; won in 2001 de Jury Award op het Philadephia Film Festival voor Together en ontving voor deze film in 2000 ook de prijs voor beste regie op het Flanders International Film Festival en de Special Jury Prize op het Paris Film Festival; kreeg in 2003 de Young Audience Award voor Lilja 4-ever op het Rouen Nordic Film Festival.
 
Beste film
Together. Moodyssons treffende en humoristische portret van een Zweedse commune in de jaren ’70 is zowel vertederend als kritisch. De film ontstijgt het niveau van een doorsnee komedie door de affectie waarmee Moodysson alle merkwaardige personages benadert. Op sympathieke wijze steekt de regisseur de draak met het doorgeslagen politieke idealisme van de communeleden, hun eindeloze discussies, vrije seks en drugsgebruik. Moodysson laat daarbij ruimte voor verschillende perspectieven. Vooral de kinderen die zich de fratsen van hun ouders moeten laten welgevallen, zijn een geweldige vondst. Ook de moeite waard : Lilja 4-ever en Fucking Åmål.

Slechtste film
A Hole in My Heart. In ieder geval met afstand Moodyssons meest onaangename film. Verontrustend, compromisloos en verschrikkelijk om naar te kijken. Twee mannen en een vrouw draaien in een louche appartement een amateurpornofilm waarbij de handelingen steeds extremer worden. In deze zwartgallige aanklacht tegen de ontmenselijking van de moderne maatschappij passeert alles de revue, van kotsseks tot een schaamlipoperatie. A Hole in My Heart is zo complex dat Moodysson met alle extremiteiten zijn doel voorbij schiet, voor zover hij een duidelijk doel voor ogen had. Degenen die de film toch uitzitten laat hij in verwarring achter.

Handelsmerk
Als beginnend regisseur maakt Moodysson vooral milde, sociaal-kritische portretten van het Zweedse burgerdom. Verteld met veel humor en optimisme. Na Together en Fucking Åmål krijgt zijn politieke en sociale engagement de overhand en worden zijn films steeds grimmiger en claustrofobischer, van onderwerp en sfeer. Een paar thema’s komen steeds terug, zoals hoop. Ook gaan bijna al zijn films in meer of mindere mate over kinderen. De ene keer draait het verhaal om een kind, de andere keer vertelt hij vanuit het perspectief van een kind of speelt het kind een belangrijke bijrol.

Lukas Moodysson over Lukas Moodysson
‘Ik wist niet precies waar ik heen moest maar ik wist dat ik iets anders moest doen. Ik wilde advocaat worden, een kok in een restaurant worden, of filmregisseur. Ik had geluk dat ik bij een filmschool werd aangenomen, ook al had ik me bij andere scholen aangemeld. Het is iets dat is ontstaan uit verveling en de wil om het roer radicaal om te gooien. Pas later ontdekte ik dat filmen ook echt datgene was dat ik wilde doen.’
(The Guardian, 2002)

Over zijn overstap van poëzie naar film: 'Ik wilde niets bereiken, ik wilde alleen iets anders doen dan dat ik op dat moment deed. Ik schreef poëzie, mijn leven verveelde me, mijn woonplaats verveelde me, mijn relaties. Ik wilde een verandering. Dus film begon voor mij als een manier om verandering teweeg te brengen. Achteraf denk ik dat iemand mij in die richting gewezen heeft. Ik ben voorbestemd om films te maken. (…) Ik wilde een groter publiek bereiken dan met het schrijven van poëzie. Ik zit nu op het punt dat ik juist weer terug wil naar een kleiner publiek. Ik ben met een film bezig waarbij ik gewoon thuis zit te filmen. Dat is erg leuk.’
(Cinema.nl, 2005)

‘Ik zie mezelf als zo’n eenzaam persoon (als Ingmar Bergman in zijn laatste jaren). Ik heb een grimmig visioen van mezelf als ik 82 ben, en ik op een klein eiland ergens zit, en dat iedereen zegt: “Kun je eindelijk eens doodgaan Lukas Moodysson! We willen je niet meer zien.”’
(BBC, 2002)

‘Ik zie mijn films niet als zwart en zou het woord pessimistisch niet gebruiken, want dat wil zeggen dat alles erger wordt dan dat het al was. Ik voel veel meer voor optimisme, omdat dat volgens mij betekent dat alles nu niet geweldig is, maar dat de dingen beter worden. In optimisme schuilt hoop. Het is het tegenovergestelde van stilstaan. Mensen en de wereld zijn in beweging, en dat is optimisme voor mij. Ik denk dat ik misschien heel negatief kan zijn, terwijl ik tegelijkertijd heel positief ben .’
(Cinema.nl, 2009)

‘Ik ben heel geïnteresseerd in mensen die hun best doen. Ik ben niet zo geïnteresseerd in mensen die succes hebben, maar ik raak heel erg geboeid door verlangen en dromen en door mensen die iets willen veranderen. Het hoeft niet daadwerkelijk te veranderen, maar de wil is belangrijk. Zelfs alleen de wil om je leven te veranderen.’
(The Independent, 2005)

‘Ik ben niet uitgesproken religieus, ik verwerp het circus van kerken en priesters. Op een ontheoretische en ontheologische manier geloof ik in God, in een god, en in Jezus. Ik wilde aanvankelijk Jezus als personage opvoeren in Lilya 4-ever, hij zou haar overal vergezellen, maar ik kon de rol niet schrijven. Pas toen de film allang was voltooid, besefte ik dat ik van Volodya – het jongetje dat Lilya te hulp komt – een metafoor voor Jezus had gemaakt. En in A Hole in My Heart de rol van Björn Almroth wéér. Waarom ik Jezus wil zien als kleine jongen, weet ik niet. Ik doe niet aan zelfanalyse, ik maak films.’
(Vrij Nederland, 2005)

‘Ik ben erg gehecht aan mijn eigen ideeën. (...) En ik wil wel een film in Amerika maken, maar dan ook óver Amerika, over het Amerikaanse gezondheidssysteem bijvoorbeeld. Ik wil over dingen schrijven die mij aan het hart gaan. Ik ben bang dat dat niet de dingen zijn die Hollywood interesseren. (…) Als schrijver was ik altijd erg in mezelf gekeerd. Als filmmaker ben ik meer om me heen gaan kijken en verantwoordelijkheid gaan voelen. Misschien roept de tijd ook wel om daden.'
(Trouw, 2003)