De feiten
Geboren: 23 mei 1965, Wuppertal, Duitsland
Actief als: regisseur, scenarist, componist, producent
Eerste film: Die Tödliche Maria (1993)
Prijzen: Won in
1999 de publieksprijs op het Sundance Film Festival voor
Lola rennt; won een Independent Spirit Award in 2000 voor beste buitenlandse
film voor Lola rennt; kreeg twee Bavarian Film Awards voor beste regie: in 1995
voor Die Tötliche Maria en in 2007 Perfume: The Story of a Murderer; Lola rennt
werd in 2000 genomineerd voor een BAFTA voor beste niet-Engelstalige film en
kreeg een nominatie voor een Gouden Leeuw op het filmfestival van Venetië; zijn
film Heaven werd in 2002 genomineerd voor een Gouden Beer in Berlijn.
Beste film
Het schitterend gefilmde, ijzingwekkende
Winterschläfer. Met schreeuwerige kleuren, een ijzig landschap en een
pompende zelfgemaakte soundtrack, afgewisseld met de prachtige muziek van Elegy
for Benjamin Britten van Arvo Pärt, zet Tykwer de gebeurtenissen tussen de vier
hoofdpersonages stijlvol neer. Het acteerwerk is zeer goed en doordat Tykwer het
verhaal non-chronologisch vertelt, bouwt hij de claustrofobische spanning
tussen de personages en in het verhaal zeer succesvol op. Ook zien: Lola rennt
en
Perfume: The Story of a Murderer.
Slechtste film
Heaven. Dit romantische drama met Cate Blanchett is te ongeloofwaardig van
opzet om ook maar enigszins met de personages mee te leven. Omdat Philippa (
Blanchett) voor eigen rechter speelde, vermoordde ze per ongeluk vier mensen. De
als tolk optredende politieman Filippo gelooft in haar onschuld. Hij wordt op
slag verliefd, en helpt haar ontsnappen. Maar het verhaal is niet het enige
probleem. Tykwers verfilming van het scenario van Krzysztof Kieslowski is
ronduit pompeus. Ook het acteerwerk is matig. Zo lijkt Blanchetts tegenspeler
Ribisi maar over één, blanco gezichtsuitdrukking te beschikken. De
gewetenswroeging van Blanchetts personage doet er in Heaven weinig toe, het
Laatste Oordeel eigenlijk ook niet. Uiteidelijk draait het toch weer om de
liefde. Veel meer dan een middelmatige arthouse film wordt Heaven niet.
Handelsmerk
Tykwer staat erom bekend dat hij in zijn films bijna
alles zelf doet. Doorgaans treedt hij niet alleen op als regisseur, maar ook de
scenarioschrijver en componist. De regisseur heeft een fascinatie voor toeval
en causaliteit. Steeds terugkerende thema’s zijn dan ook het noodlot, schuld en
vergeving. Tykwers films hebben een zeer fraaie en opmerkelijke visuele stijl en
zijn meestal non-chronologisch opgebouwd. De regisseur behoort tot en is mede-
oprichter van de X-Filme Creative Pool-club, een Duitse, onafhankelijke
filmproductiemaatschappij die zich richt op kwalitatieve publieksfilms.
Dit filmmakerscollectief stond aan de wieg van de nieuwe generatie Duitse
cinema.
Tom Tykwer over Tom Tykwer
‘Ik
componeer de muziek vanaf het begin, parallel aan het maken van de film. De
muziek wordt al gemaakt vanaf dat we het script aan het schrijven zijn. Johnny
Klimek, Reinhold Heil en ik komen vanaf dag 1 bij elkaar om aan de compositie te
werken. Voor mij is het altijd zo gegaan. Ik heb het idee dat ik de structuur
en de motieven van de personages goed door heb wanneer ik het script schrijf.
Maar ik begrijp de sfeer en het emotionele en abstracte gedeelte van de film pas
echt wanneer ik onderzoek doe naar muziek en wanneer ik de muziek aan het
plannen ben. Het helpt me om de film echt voor te stellen voordat ik
daadwerkelijk begin met draaien.’
(About Movies, 2006)
‘Ik
ben een filmmuzikant. Dat is één ding voor mij. Muziek en film. Ik kan de twee
niet los van elkaar zien.’
(Projecta, 1999)
‘Wanneer je zegt
: “In je eentje kan je niets veranderen,” waarom zou je je dan nog druk maken om
hoe jij met het milieu omgaat? Waarom zou je proberen niet te vaak met de auto
te gaan, of waarom zou je proberen ook maar iets te doen, als je niet vindt dat
er consequenties aan verbonden zijn? Als iets de wereld kan veranderen dan is
het het individu. Als we een groep individuen vormen die groot genoeg is, dan is
dat de wereld.’
(IFC, 2009)
Over het commentaar dat hij kreeg
toen hij een grote commerciële (Perfume) film ging maken: ‘Het is eigenlijk
best interessant, omdat ik nooit gedacht had dat dit me zou overkomen. Ik weet
niet waarom ik dacht dat mij nooit zou gebeuren. Ik had het gevoel alsof mensen
niet een film aan het kijken waren, maar een fenomeen probeerden te veroordelen
. Ik had niet het idee dat ze het echt over de film hadden. En ik had ook niet
idee dat ze de film gezien hadden. Deze mensen hadden zoveel vooroordelen die ze
niet los konden laten, dat ze niet gewoon de film konden gaan zien zoals die
was.’
(Twitch Film, 2006)
Over The International: ‘Het is een
heel internationale film, dus waarschijnlijk is dat mijn toekomst. Ik zie
mezelf als een kosmopolitische filmmaker. En dat hoop ik ook te zijn. Ik probeer
films te maken die ook interessant zijn voor mensen uit andere landen.’
(
Dark Horizons, 2009)
‘Wanneer ik schrijf, vooral wanneer ik over
cinema schrijf, probeer ik altijd een zekere sensualiteit in de tekst te
behouden, om het een soort ervaring te maken die verder gaat dan het analytische
en informatieve. Net als cinema zelf.’
(Tom Tykwer.com, 2004)
‘Ik geloof niet dat ik de juiste persoon ben voor een franchise. Ik denk niet
dat dat in mijn karakter zit. Ik zeg niet dat franchise-films nooit geweldige
films kunnen opleveren, zoals met Nolans laatste film. Ik heb echt genoten van
The Dark Knight. Ik vond die film echt geweldig, maar ik voel me zelf meer
aangetrokken tot origineel materiaal. Ik denk dat ik daar geschikter voor ben
.’ (Filmschoolrejects.com, 2009)
Hij schreef zich in bij bijna elke filmschool in Europa, en werd overal afgewezen. In 1998 maakte hij wereldwijd furore met het hyperenergieke Lola rennt. Na dit grote succes kregen de films van de Duitse cineast Tom Tykwer steeds vaker een internationaal karakter. Zo ook zijn nieuwste film, The International met Clive Owen en Naomi Watts. In Op Scherp een multimediaal portret van deze regisseur. ‘Ik zie mezelf als een kosmopolitische filmmaker.’