Veel mensen hebben de Britse literatuurklassieker Wuthering Heights (1847) van Emily Brontë gelezen, maar er zullen er weinig zijn geweest die daarbij de zelfde beelden voor ogen kregen als de Britse filmmaakster Andrea Arnold.

Dat blijkt alleen al uit de eerdere verfilmingen van Brontë’s passionele roman (veertien stuks, volgens de IMDb). Vrijwel zonder uitzondering werd het verhaal verfilmd als ‘gothic horror’. Kostuumfilms met dreigende panorama’s van de heidevlakten van Yorkshire, waarin het imposante landhuis Wuthering Heights nog het meest lijkt op een spookhuis.

Arnold, maakster van de sociaal-realistische films Red Road en Fish Tank, koos voor een heel andere aanpak. Zij wilde een veel realistischer verfilming. Het landhuis is nu een lekkende, modderige bouwval. Donker, koud, vochtig.

De bovennatuurlijke elementen uit het boek verdwenen en wat overbleef is de wanhopige, onmogelijke liefde tussen de vreemdeling Heathcliff, die begin negentiende eeuw als jongen wordt opgenomen in een gezin in Yorkshire, en Catherine, de dochter des huizes.

Arnold volgt ze in het eerste deel als kinderen en in het tweede deel als (jong -)volwassenen. Voor het eerst in alle verfilmingen is Heathcliff zwart. Die suggestie zat overigens ook al in het boek, waarin hij ‘a little lascar’ werd genoemd; een zwarte zeeman uit India. Het benadrukt zijn status als vreemdeling , en maakt de brute behandeling door Cathy’s broer Hindley (die hem ‘nigger’ noemt) des te pregnanter.

Arnold koos voor het – in de cinema – ongebruikelijk 4:3 formaat (de klassieke televisieverhouding). Daarmee verdween het panoramische aspect van de heidevlakten, en werden de personages beeldvullend. Het resultaat is claustrofobisch, en – door de talloze close-ups van de mensen, dieren en omgeving – bijna tastbaar.

De film wordt daar inderdaad realistischer van, maar opvallend genoeg ook afstandelijker. De kijker wordt met zijn neus zo op de werkelijkheid gedrukt, dat hij zich daar het liefst vanaf wendt. Wat dan weer een leuke parallel is met het destijds controversiële boek, dat vanwege de onaantrekkelijke personages aanvankelijk het verwijt kreeg dat het te weinig deed om de lezer te behagen. En vervolgens een klassieker werd.

Of Arnolds filmversie ooit een klassieker zal worden valt te bezien, maar het is zonder meer een rauwe, intrigerende en eigenzinnige film.