De een z'n paradijs is de ander z'n hel. Ook voor de kijker. Dat is waar Ulrich Seidls Paradies-trilogie eigenlijk over gaat. En misschien gaan al zijn films daar wel over. Deze maand verschijnt het tweede deel, Paradies: Glaube, net als de andere twee ook heel goed zelfstandig te bekijken.

Het paradijs waar de devote Anna Maria in dit middendeel naar op zoek lijkt, is liefde, net als haar zus Teresa in Kenia liefde zocht als sekstoerist. Maar Anna Maria kiest het geloof om liefde te vinden. Het geloof in Jezus en zijn lichaam aan het kruis, die ze elke dag vertelt hoe prachtig hij is.

Dat geeft al een beetje aan hoe dubbelzinnig en fascinerend dit drieluik over liefde, geloof en hoop is, waarin steeds een van drie vrouwen uit dezelfde familie een hoofdrol heeft. In Anna Maria's overgave aan het beeld aan het kruis is de lichamelijke lust niet los te zien van haar spirituele verlangen. Zoals ook Teresa's neokoloniale uitbuiting van de lichamen van Keniase jongens niet los te zien was van haar verlangen naar geborgenheid.

Alles heeft meer kleuren bij Seidl, ook al lijkt het dat hij mensen bij voorkeur als stuntelende idioten laat zien. Soms kun je daar niet aan twijfelen, zoals in die scène in Hundstage waarin iemand met een kaars tussen zijn billen geduwd het Oostenrijkse volkslied moet zingen. Maar vaak ligt het ingewikkelder en Seidls observerende stijl laat het oordeel aan de kijker. Wie kan ontkennen dat Teresa en Anna Maria ook een kwetsbare kant hebben en wie kan dus zeggen dat ze alleen misbruik maken van anderen?

En weer die prachtige beelden. Zoals de gang door haar appartement die Anna Maria op haar knieën aflegt als boetedoening voor de weg die Jezus naar Golgotha liep. Diezelfde weg moet Anna Maria's kreupele echtgenoot in een latere scène afleggen wanneer hij in z'n eentje in het huis zit opgesloten omdat zij met een enorm Mariabeeld langs de deuren gaat om mensen van haar geloof en barmhartigheid te overtuigen. Fantastische beeldrijm.

Het is nog even afwachten wat Paradies: Hoffnung zal brengen, maar Seidl is hard op weg om filmgeschiedenis te schrijven met deze gelaagde en schitterend gefilmde trilogie over het tragische misverstand tussen verlangen en realiteit.