In het autobiografische J'ai tué ma mère vermoordde hij z'n moeder. Vijf films en evenveel jaren later vermoordt hij in Mommy zichzelf. Xavier Dolan groeide als mens en als maker en levert een weergaloze nieuwe film af, die samen met Adieu au langage 3D van Jean-Luc Godard de Juryprijs won in Cannes. De oudste en de jongste maker in competitie.

In vijf films creëerde de nog maar 25-jarige Dolan een volstrekt eigenzinnige niche van hyperpersoonlijk melodrama, gemodelleerd naar een even persoonlijk gevoel voor schoonheid dat schitterende koppen en lijven en kleuren als het ware beeldhouwt uit de tijd. In al zijn films voel je de honger van het maken.

Soms schiet hij uit de bocht, klagen sommigen, zoals in het bontgekleurde en met slow motion-shots behangen Heartbeats, of in het 168 minuten durende Laurence Anyways of het narcistische Tom à la ferme waarin hij vrijwel elk frame met z'n eigen gezicht vult. Films over een driehoeksverhouding, geslachtsverandering of verlies en zelfverloochening. Films waarin Dolan overduidelijk steeds dezelfde vraag stelt: die naar zijn eigen (seksuele) identiteit en de verhouding met anderen.

Maar Dolan schiet niet uit de bocht. Hij zocht. Naar antwoorden. En naar vormen. En hij zoekt nog steeds. Maar in één opzicht hoeft hij niet verder te zoeken, bewijst Mommy. Dolans woede en vragen over waarom zijn moeder hem jaren geleden naar een kostschool stuurde omdat hij onhandelbaar zou zijn, lijken bedaard en beantwoord. Hij was ook niet makkelijk, bewijst zijn alter ego Antoine-Olivier Pilon die hier de intense rol van Steve speelt, een jongen met orkaankracht tien die alles en iedereen optilt maar ook weer mee naar beneden sleurt. Dolans moeder wordt net als in J'ai tué ma mère gespeeld door Anne Dorval. Allebei prachtrollen. Er komt ook nog een buurvrouw om de hoek kijken, maar een plot is er nauwelijks, het gaat om hun onderlinge verhoudingen.

De reden om Mommy niet vier maar vijf sterren te geven, buiten dat schitterende spel en de persoonlijke signatuur en de fantastische energie van de film, is dat hier vorm en inhoud helemaal samenvallen. En niet alleen door die uitzonderlijke 1:1 aspect ratio van het vierkante beeld, die het gevoel moet geven dat er altijd te weinig lucht in de wereld is. Net als Steve drijft Mommy op een kolkende onderstroom van tegenstrijdige en verwarrende emoties. We kijken door zijn moeders ogen, dat wel, maar het is Steve die het begin en het einde van alles is. Zoals het geval is met een zoon als hij.

Na vijf films had Xavier Dolan dat door en kon hij het laten zien.

Meer over Mommy