Erland Josephson

Saraband

Zweden 2003. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Erland Josephson, Liv Ullmann, Börje Ahlstedt, Julia Dufvenius en Gunnel Fred.

Trolösa

Zweden​/​​Duitsland​/​​Italië 2000. Romantiek van Liv Ullmann. Met o.a. Lena Endre, Erland Josephson, Krister Henriksson, Michelle Gylemo en Juni Dahr.

Jarenlang probeerde Bergman een pijnlijke episode uit zijn leven te verwoorden maar hij vond geen houvast. Volgens regisseur Ullmann, een bekende verschijning in Bergmans oeuvre, zag Bergman het licht toen hij actrice Endre ontmoette. Zij was het canvas waarop Bergman zijn gefragmenteerde herinneringen kon vormgeven. Het kader van de film werd de oudere, getormenteerde Bergman die zich heeft teruggetrokken op een afgelegen eiland om een scenario te schrijven. Zijn isolatie wordt doorbroken door de bezoeken van toneelactrice Marianne die hem in een psycholoog-patiënt setting vertelt over haar huwelijk met beroemde dirigent Markus, hun dochtertje Isabelle en haar onstuimige affaire met licht ontvlambare huisvriend David. Vier verstrengelde leefwerelden die door ontrouw en jaloezie worden uiteengereten. Volgens de regisseur is niet alles kommer en kwel: 'Het licht in dit donkere verhaal is het feit dat we de pijn kunnen vergeten. Wat we nooit mogen vergeten is wat de ervaring ons leerde.'

Larmar och gör sig till

Zweden​/​​Italië​/​​Duitsland​/​​Denemarken​/​​Noorwegen 1998. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Börje Ahlstedt, Marie Richardson, Erland Josephson, Agneta Ekmanner en Peter Stormare.

Jarenlang probeerde Bergman een pijnlijke episode uit zijn leven te verwoorden maar hij vond geen houvast. Volgens regisseur Ullmann, een bekende verschijning in Bergmans oeuvre, zag Bergman het licht toen hij actrice Endre ontmoette. Zij was het canvas waarop Bergman zijn gefragmenteerde herinneringen kon vormgeven. Het kader van de film werd de oudere, getormenteerde Bergman die zich heeft teruggetrokken op een afgelegen eiland om een scenario te schrijven. Zijn isolatie wordt doorbroken door de bezoeken van toneelactrice Marianne die hem in een psycholoog-patiënt setting vertelt over haar huwelijk met beroemde dirigent Markus, hun dochtertje Isabelle en haar onstuimige affaire met licht ontvlambare huisvriend David. Vier verstrengelde leefwerelden die door ontrouw en jaloezie worden uiteengereten. Volgens de regisseur is niet alles kommer en kwel: 'Het licht in dit donkere verhaal is het feit dat we de pijn kunnen vergeten. Wat we nooit mogen vergeten is wat de ervaring ons leerde.'

Den tatuerade änkan

Noorwegen​/​​Zweden 1998. Komedie van Lars Molin. Met o.a. Mona Malm, Erland Josephson, Sven Wollter, Ingvar Hirdwall en Jan Malmsjö.

Jarenlang probeerde Bergman een pijnlijke episode uit zijn leven te verwoorden maar hij vond geen houvast. Volgens regisseur Ullmann, een bekende verschijning in Bergmans oeuvre, zag Bergman het licht toen hij actrice Endre ontmoette. Zij was het canvas waarop Bergman zijn gefragmenteerde herinneringen kon vormgeven. Het kader van de film werd de oudere, getormenteerde Bergman die zich heeft teruggetrokken op een afgelegen eiland om een scenario te schrijven. Zijn isolatie wordt doorbroken door de bezoeken van toneelactrice Marianne die hem in een psycholoog-patiënt setting vertelt over haar huwelijk met beroemde dirigent Markus, hun dochtertje Isabelle en haar onstuimige affaire met licht ontvlambare huisvriend David. Vier verstrengelde leefwerelden die door ontrouw en jaloezie worden uiteengereten. Volgens de regisseur is niet alles kommer en kwel: 'Het licht in dit donkere verhaal is het feit dat we de pijn kunnen vergeten. Wat we nooit mogen vergeten is wat de ervaring ons leerde.'

Liv Ullman - Szenen aus einem Leben

Noorwegen​/​​Duitsland​/​​Zweden 1997. Documentaire van Edvard Hambro. Met o.a. Liv Ullmann, Max von Sydow, Donald Saunders, Susan Sontag en Sven Nykvist.

Jarenlang probeerde Bergman een pijnlijke episode uit zijn leven te verwoorden maar hij vond geen houvast. Volgens regisseur Ullmann, een bekende verschijning in Bergmans oeuvre, zag Bergman het licht toen hij actrice Endre ontmoette. Zij was het canvas waarop Bergman zijn gefragmenteerde herinneringen kon vormgeven. Het kader van de film werd de oudere, getormenteerde Bergman die zich heeft teruggetrokken op een afgelegen eiland om een scenario te schrijven. Zijn isolatie wordt doorbroken door de bezoeken van toneelactrice Marianne die hem in een psycholoog-patiënt setting vertelt over haar huwelijk met beroemde dirigent Markus, hun dochtertje Isabelle en haar onstuimige affaire met licht ontvlambare huisvriend David. Vier verstrengelde leefwerelden die door ontrouw en jaloezie worden uiteengereten. Volgens de regisseur is niet alles kommer en kwel: 'Het licht in dit donkere verhaal is het feit dat we de pijn kunnen vergeten. Wat we nooit mogen vergeten is wat de ervaring ons leerde.'

Vendetta

Italië​/​​Zweden 1995. Misdaad van Mikael Håfström. Met o.a. Stefan Sauk, Ennio Fantastichini, Marika Lagercrantz, Erland Josephson en Mats Langbacka.

Schitterende Zweeds-Italiaanse miniserie in zes delen naar de gelijknamige, in 1991 verschenen, misdaadroman van de Zweedse thrillerauteur Jan Guillou, ooit berucht door (en opgesloten voor) scandaleuze onthullingen over Zweedse geheime diensten. In VENDETTA moet Guillou`s vaste hoofdfiguur, geheim agent Carl Hamilton (Sauk) in Sicilie ontvoerde Zweedse zakenlieden uit de handen van de maffia, geleid door Don Tommaso (Fantastichini), redden. Wat een makkelijk klusje lijkt krijgt een rampzalige en gewelddadige wending. Don Tommaso laat op een terrasje Carls collega vermoorden. Puur machtsvertoon, want zeer opzichtig wordt Carl zelf niet beschoten. Hamilton gaat daarna aantonen dat ook hij de blinde wraak, uit de titel van het boek en de miniserie, beheerst. Resultaat: veel actie, levendig avonturenwerk en messcherp onderhandelen met de Don. Goeie ouwe Tobias speelt in zijn onvervalste je m`n fou-stijl een Siciliaanse politie-chef en men zit zich als kijker voortdurend af te vragen of die wel integer is. Het scenario van Ulf Axen respecteert Guillou`s kritisch doornemen van internationale politiek, incompetentie van politiediensten (hier vooral de infiltratie van de maffia bij de Italiaanse smerissen), wroeging over de verloren collega, relatieperikelen van de held. Knappe fotografie van Erling Thurmann-Andersen die dankbaar gebruik maakt van zonnige, haast toeristische Siciliaanse kiekjes en een bijzonder geslaagde muziekscore van Francis Shaw.

To vlemma tou Odyssea

Griekenland​/​​Italië​/​​Frankrijk 1995. Drama van Theodoros Angelopoulos. Met o.a. Harvey Keitel, Erland Josephson en Maia Morgenstern.

Filmregisseur A. (Keitel) is op zoek naar drie ontbrekende bobijnen van de eerste film ooit in de Balkan gedraaid in 1905 door de gebroeders Manakis. Filmhistorici negeren die film. A.`s zoektocht krijgt iets hero[KA3]isch, zelfs mytisch. Zijn zoektocht wordt een reis door de tijd, waarin herinneringen van de Manakis-broers steeds zijn pad kruisen. Hij komt telkens weer een vrouw tegen (steeds gespeeld door Morgenstern). In een andere context had hij van hen kunnen houden, maar nu is dit onmogelijk. Hij zwerft over een groot deel van Oost en Zuid-Europa en doet het verleden van deze streek herleven, evenals de verscheidenheid van de mensen die ze bevolken. Een indrukwekkend filmgedicht van Angelopoulos, op zoek naar het nog onbezoedelde filmbeeld waarop de commercie nog geen greep had. Voor de cineast begint en eindigt de twintigste eeuw met Sarajevo, een stad vol martelaars, waar de kunst echter elke oorlog, elke crisis heeft overleefd. Niet direct een eenvoudige film, wel een die de toeschouwer heel wat te bieden heeft, op voorwaarde dat hij zich gewillig laat leiden door Angelopoulos. Deze laatste schreef het scenario samen met Tonino Guerra en Petros Markaris. Prachtige fotografie van Yorgos Arvanitis.

Pakten

Noorwegen​/​​Denemarken​/​​Duitsland 1995. Komedie van Leidelv Risan. Met o.a. Robert Mitchum, Cliff Robertson, Erland Josephson, Espen Skj[KA23]nberg en Hanna Schygulla.

In 1937, bij het be[KA3]eindigen van hun doktersstudies in Heidelberg, sluiten vier vrienden, de Amerikanen Ernest Bogan (Mitchum) en Ted Roth (Robertson), de Zweed August Lind (Josephson) en de Noor Carl Berner (Skj[KA23]onberg) de overeenkomst dat wanneer er een van hen iets ernstigs overkomt, de anderen hem zullen bijstaan. Meer dan een halve eeuw later is het zover: Carl kreeg een hartaanval en zijn toestand is bedenkelijk. Het drietal kidnapt de zieke uit het hospitaal en samen trekken ze naar Heidelberg. Carls laatste wens is zijn jeugdliefde, een Joods meisje, weer te zien. Zijn vrienden gaan op zoek naar haar. Een sympatieke, hartverwarmende dramatische komedie over vriendschap, trouw, het nazisme met bijbehorend racisme en de zin van het leven. Ondanks de vreemde, internationale cast is iedereen erg overtuigend in zijn rol. Het bitterzoete, maar toch geestige scenario is van Risan, Arthur Johansen en Allan Oberholzer en is voor het grootste gedeelte in het Engels gesproken met af en toe enkele Noorse en Duitse dialogen. Een studentengrap voor gepensioneerden. Fotografie van Axel Block. Dolby Stereo. Exporttitel: THE SUNSET BOYS.

Le regard d'Ulysse

Frankrijk​/​​Griekenland​/​​Italië 1995. Historische film van Theodoros Angelopoulos. Met o.a. Harvey Keitel, Erland Josephson, Thanassis Vengos, Yorgos Michalakopoulos en Dora Volanaki.

Herhaling. Een Grieks-Amerikaanse regisseur A. (Keitel) keert na 30 jaar terug naar zijn geboorteland voor de promotie van zijn nieuwste film. Hij maakt tevens gebruik van gelegenheid om 3 verloren gewaande spoelen met film van de gebroeders Manakis uit de ontstaansperiode van de bioscoop na te speuren. Deze tocht voert hem door de Balkan, een soort Odyssee zonder goden, en doet hem ten slotte belanden in het filmmuseum van Serajevo te midden van de Bosnische burgeroorlog.

Kristin Lavrandsdatter

Zweden​/​​Duitsland​/​​Noorwegen 1995. Romantiek van Liv Ullmann. Met o.a. Elisabeth Matheson, Bjøorn Skagestad, Sverre Anker Ousdal, Henny Moan en Rut Tellefsen.

Een liefdesgeschiedenis uit Noorwegen in de middeleeuwen. Kristin (Matheson), de dochter van landeigenaar Lavrans (Ousdal) die drie zonen verloor door diverse spelingen van het lot, is al op jonge leeftijd door haar ouders beloofd aan Simon Darre (Langhelle), maar zij voelt veel meer voor een knappe jongen uit het dorp. Als de zoon van de dorpspredikant haar in de bossen probeert te verkrachten, vraagt Kristin aan haar ouders toestemming om naar een klooster in Oslo te mogen gaan en tot bezinning te komen. In die stad ziet zij ridder Erlend Nikulauss[KL23]n (Skagestad). Hoewel hij een man is met een zekere twijfelachtige reputatie, kiest Kristin voor hem. De liefde is wederzijds. Hun verhouding komt uit, Kristin moet het klooster verlaten, haar vaders trouwbelofte is daarmee gebroken. Als Erlend aan Lavrans om de hand van Kristin vraagt, ontsteekt hij in grote woede. Hierop probeert Erlend Kristin te ontvoeren, maar Erlends minnares Eline (Endre) weerhoudt hem. Als Eline later zelfmoord pleegt, kunnen Erlend en Kristin toch trouwen, maar dan brandt de kerk af. De film is wel mooi, maar te lang en veel te traag. Het scenario dat dramatische spanning mist en voorspelbaar is, is van regisseuse Ullmann naar de roman Kransen van Nobelprijswinnares in 1928 Sigrid Undset. Ullmann speelde deze rol ooit op het toneel aan het begin van haar carrière en zij wilde hem graag in de film doen, maar ironisch genoeg regisseert ze hem in de tweede speelfilm die ze maakt. Matheson die de reïncarnatie van de jonge Ullmann zou kunnen zijn, is schiet helaas tekort. Gelukkig zijn de bijrollen voortreffelijk en is het camerawerk van Sven Nykvist erg mooi. De filmrechten waren vijftig jaar in handen van een advocaat die ze nooit had willen verkopen. Na zijn dood kocht een Zweedse producent de rechten en bood Ullmann de kans de film te draaien, maar zij besloot na het voltooien van deze rolprent de andere twee delen van de trilogie van Sigrid Undset Kristin Lavransdatter, Husfrue en Korset niet te verfilmen en niet meer met deze producenten samen te werken omdat ze aangedrongen hadden dat deze film korter had moeten zijn, op zijn minst voor een release buiten Scandinavië. Ook bekend als KRANSEN.

Hollywood Now

Duitsland 1995. Biografie van Karl Schedereit en Anthea Kennedy. Met o.a. Gisela Müller, Katrin Cartlidge, Erland Josephson, Karl Schedereit en Murray Cadette.

Een liefdesgeschiedenis uit Noorwegen in de middeleeuwen. Kristin (Matheson), de dochter van landeigenaar Lavrans (Ousdal) die drie zonen verloor door diverse spelingen van het lot, is al op jonge leeftijd door haar ouders beloofd aan Simon Darre (Langhelle), maar zij voelt veel meer voor een knappe jongen uit het dorp. Als de zoon van de dorpspredikant haar in de bossen probeert te verkrachten, vraagt Kristin aan haar ouders toestemming om naar een klooster in Oslo te mogen gaan en tot bezinning te komen. In die stad ziet zij ridder Erlend Nikulauss[KL23]n (Skagestad). Hoewel hij een man is met een zekere twijfelachtige reputatie, kiest Kristin voor hem. De liefde is wederzijds. Hun verhouding komt uit, Kristin moet het klooster verlaten, haar vaders trouwbelofte is daarmee gebroken. Als Erlend aan Lavrans om de hand van Kristin vraagt, ontsteekt hij in grote woede. Hierop probeert Erlend Kristin te ontvoeren, maar Erlends minnares Eline (Endre) weerhoudt hem. Als Eline later zelfmoord pleegt, kunnen Erlend en Kristin toch trouwen, maar dan brandt de kerk af. De film is wel mooi, maar te lang en veel te traag. Het scenario dat dramatische spanning mist en voorspelbaar is, is van regisseuse Ullmann naar de roman Kransen van Nobelprijswinnares in 1928 Sigrid Undset. Ullmann speelde deze rol ooit op het toneel aan het begin van haar carrière en zij wilde hem graag in de film doen, maar ironisch genoeg regisseert ze hem in de tweede speelfilm die ze maakt. Matheson die de reïncarnatie van de jonge Ullmann zou kunnen zijn, is schiet helaas tekort. Gelukkig zijn de bijrollen voortreffelijk en is het camerawerk van Sven Nykvist erg mooi. De filmrechten waren vijftig jaar in handen van een advocaat die ze nooit had willen verkopen. Na zijn dood kocht een Zweedse producent de rechten en bood Ullmann de kans de film te draaien, maar zij besloot na het voltooien van deze rolprent de andere twee delen van de trilogie van Sigrid Undset Kristin Lavransdatter, Husfrue en Korset niet te verfilmen en niet meer met deze producenten samen te werken omdat ze aangedrongen hadden dat deze film korter had moeten zijn, op zijn minst voor een release buiten Scandinavië. Ook bekend als KRANSEN.

Dromspel

Noorwegen 1994. Drama van Unni Straume. Met o.a. Ingvild Holm, Bjorn Wilberg Andersen, Bjørn Sundquist, Erland Josephson en Liv Ullmann.

Zoektocht naar God op aarde. Agn[KA2]es (Holm) wil de klachten en het leed van de mensheid begrijpen. Ze ziet het leed in een ziekenhuis. Vervolgens ontmoet ze mensen die over zichzelf vertellen: een cassi[KA2]ere in een bioscoop (Ullmann), een dichter (Sundquist), een blinde (Josephson) die treurt om de dood van zijn zoon, en een aan lager wal geraakte actrice (Andersson). Ieder brengt zijn kommer en kwel ter sprake; angst staat centraal in elk verhaal. Een reeks metafysische uitingen, die leidt naar de eeuwige vragen over de afwezigheid van God, in de stijl van de Bergman van rond 1960. De trage en verstikkende regie van dit aan Strindberg ontleende verhaal maakt de beklemming van de personages wel heel erg zwaar, wat verveling oproept bij de kijker.

Dansaren

Noorwegen 1994. Documentaire van Donya Feuer. Met o.a. Clint Fahra, Erland Josephson, Anneli Alhanko en Katja Bjorner.

Zoektocht naar God op aarde. Agn[KA2]es (Holm) wil de klachten en het leed van de mensheid begrijpen. Ze ziet het leed in een ziekenhuis. Vervolgens ontmoet ze mensen die over zichzelf vertellen: een cassi[KA2]ere in een bioscoop (Ullmann), een dichter (Sundquist), een blinde (Josephson) die treurt om de dood van zijn zoon, en een aan lager wal geraakte actrice (Andersson). Ieder brengt zijn kommer en kwel ter sprake; angst staat centraal in elk verhaal. Een reeks metafysische uitingen, die leidt naar de eeuwige vragen over de afwezigheid van God, in de stijl van de Bergman van rond 1960. De trage en verstikkende regie van dit aan Strindberg ontleende verhaal maakt de beklemming van de personages wel heel erg zwaar, wat verveling oproept bij de kijker.

Sofie

Zweden​/​​Noorwegen​/​​Denemarken 1992. Drama van Liv Ullmann. Met o.a. Karen-Lise Mynster, Erland Josephson, Jesper Christensen, Torben Zeller en Stig Hoffmeyer.

Schitterend, Ingmar Bergman-achtig regiedebuut van Ullmann, de Noorse fetisj-actrice van de Zweedse meester met een verhaal, gebaseerd op de roman van Henri Nathansen. Titelpersonage is in het Kopenhagen van 1886 een joodse maagd van 29 die verliefd wordt op een kunstschilder; hij is joods en ook niet kapitaalkrachtig. Zij wordt dan maar door haar moeder gekoppeld aan een trieste vogel, zij krijgt een zoon die zij later het leven en de vrijheid gunt die zij zelf nooit heeft gehad. Klassiek verteld, tot in de kleinste details bestudeerd, traag, plechtstatig, sereen, waardig, voornaam met een soundtrack met muziek van Beethoven, Bach en Schubert die, samen met gedempte kleuren en fin-de-siècle decors voor een speciaal sfeertje zorgt.

Holozän

Zwitserland 1992. Drama van Heinz Bütler en Manfred Eicher.

Beide regisseurs bewerkten het korte verhaal [KL]Der Mensch erscheint im Holoz[KA3]an[KLE] van Max Frisch tot scenario. Deze bekroonde film gaat over een man (Josephson), die zijn einde ziet naderen, terwijl zware regenval het hooggelegen bergdal waarin hij woont, van de buitenwereld heeft afgesneden. Hij registreert het natuurgeweld aan de hand van kennis die hij vergaart uit encyclopedieën en het dagboek van Zuidpoolreiziger Scott. Hij plakt zijn aantekeningen en relevante artikelen te samen met zijn eigen herinneringen aan de wand en probeert op die manier zijn leven te reconstrueren. Iedere beweging of geluid doen zijn hoop op een verlossing opgloeien. Maar hij is er zich van bewust dat een mens, die een ramp heeft overleefd, weet wat een katastrofe betekent, terwijl de natuur kan nemen wat zij ooit gaf. Zijn noodlot is daarom onafwendbaar. Zware kost en deze statische film is zeker niet ieders idee over een avondje ontspanning. Mooie opnamen van Yorgos Arvannitis.

Prospero's Books

Japan​/​​Nederland​/​​Verenigd Koninkrijk​/​​Italië​/​​Frankrijk 1991. Experimenteel van Peter Greenaway. Met o.a. John Gielgud, Michael Clark, Michel Blanc, Erland Josephson en Isabelle Pasco.

Het verhaal draait rond het thema van de obsessionele machtswellust van Greenaway die schrijft: 'Prospero, de almachtige tovenaar, uitvinder en manipulator van mensen, kan gemakkelijk geïnterpreteerd worden als een zelfportret van Shakespeare'.

Oxen

Zweden 1991. Drama van Sven Nykvist. Met o.a. Stellan Skarsgård, Ewa Fröling, Lennart Hjulström, Max von Sydow en Björn Granath.

In de tweede helft van de 19e eeuw teisterden hongersnoden Europa. Rond Kerstmis 1868 is in Zweden de nood zo hoog dat werknemer Skarsgard uit wanhoop een van de ossen van zijn werkgever slacht. Hoewel Skarsgard's gezin gered is, zorgen afgunst en jaloezie van dorpsgenoten ervoor dat dominee Von Sydow Skarsgard aangeeft, die dan tot een langdurige vrijheidsstraf veroordeeld wordt. Zijn vrouw Froling moet zich zien te redden met prostitutie om haar dochter te kunnen voeden. Von Sydow, geschrokken door de veroordeling begint een actie om gratie te verkrijgen. De film moet het vooral hebben van de fraaie fotografie van Nykvist. Von Sydow's spel is van grote klasse. De film werd genomineerd voor een Oscar en Nykvist die het vak als cameraman bij Bergman leerde, regisseerde weer voor het eerst na een periode van dertien jaar. Samen met Lasse Summanen, die de montage deed, schreef hij het scenario.

Meeting Venus

Verenigde Staten​/​​Verenigd Koninkrijk​/​​Hongarije​/​​Frankrijk 1991. Drama van István Szabó. Met o.a. Glenn Close, Niels Arestrup, Moscu Alcalay, Macha Méril en Erland Josephson.

Arestrup speelt een Hongaarse dirigent die naar Parijs gaat om Wagners opera Tannhauser te dirigeren en dat leidt tot een aantal observaties over kunst en bureaucratie, kunstenaars en democratie, gekibbel, interventies van vakbonden en triviale afgunst. Eigenlijk een soort metafoor over wat er in het Europa van 1990 gaande is. Een dappere film waarin de opera meer als decor dient. Er is ook een mooi liefdesverhaal tussen Arestrup en een schitterende Close als de diva. Tot op zekere hoogte ook een alternatieve versie van Truffaut's LA NUIT AMÉRICAINE. Nederlandse Ter Steege, dé ontdekking van SPOORLOOS in de rol van Monique. De stem van Close is ingedubbed door niemand minder dan Kiri Te Kanewa. Scenario van regisseur Szabó en Michael Hirst. Camerawerk van Lajos Koltai.

Cattiva

Italië 1991. Drama van Carlo Lizzani. Met o.a. Julian Sands, Erland Josephson, Milena Vukotic, Didi Perego en Francesca Ventura.

Dit historisch drama speelt zich af in een psychiatrische inrichting rond 1900 toen de psychoanalyse controversieel was; er heersten twee opvattingen: de oude en de nieuwe Freudiaanse therapie. De Sio speelt een vrouw die een zenuwinstorting krijgt door de dood van haar dochter nadat ze al getraumatiseerd was door de zelfmoord van haar vader 7 jaar ervoor.

Il sole buio

Italië 1990. Drama van Damiano Damiani. Met o.a. Michael Paré, Jo Champa, Erland Josephson, Leopoldo Trieste en Luciano Catenacci.

Een jonge Amerikaan gaat naar zijn geboorteplaats Palermo op Sicilië. Zijn oom zal door de staat benoemd worden tot voorzitter van een anti-mafia-commissie, maar voor hetzelfde geld is de man lid van de mafia. Hij ontmoet een heroïneverkoopstertje en terwijl hij probeert haar te helpen komt hij gaandeweg in aanraking met de mentaliteit, de corruptie, de angst en de achterdocht in de duistere schaduw van de mafia, die met zijn alomtegenwoordige macht een bedreiging vormt voor de staat. Een serieus drama, ondanks het gebrek aan actie en het niet erg opzienbarende spel. Ennio De Concini schreef samen met regisseur Damiani het scenario.

Fausse piste

Italië​/​​Frankrijk 1990. Misdaad van Pietro Bregni en Mario Bregni. Met o.a. Erland Josephson, Thérèse Liotard, Roberto Alpi, Alessandro Gassman en Enrica Maria Modugno.

Een gewonde man sleept zich voort langs een weg door het Romeinse platteland. Een automobilist neemt hem mee naar de politie, die niet wil geloven dat hij ontvoerd is geweest en na enkele maanden weer vrijgelaten. Ziedaar het uitgangspunt voor een klassiek onderzoek, verstoken van elke originaliteit, net als de rommelige regie. ZWAK .

Complot international

Duitsland​/​​Frankrijk​/​​Italië 1989. Misdaad van Florestano Vancini. Met o.a. Erland Josephson, Jean-François Poron en Gerd Bockmann.

Uitgangspunt is een gevangen genomen drugssmokkelaar, die gewond raakt door een messteek in de hartstreek. Dan volgen er de gebruikelijke, afgezaagde avonturen rond een modieus thema. Is evenwel het aanzien waard dankzij de krachtige hand van de regisseur, wiens stijl aan een shockbehandeling doet denken.

The Unbearable Lightness of Being

Verenigde Staten 1988. Romantisch drama van Philip Kaufman. Met o.a. Daniel Day-Lewis, Juliette Binoche, Lena Olin, Derek de Lint en Erland Josephson.

Al drie jaar na publicatie werd Milan Kundera's boek 'De ondraaglijke lichtheid van het bestaan' door regisseur Kaufman (The Right Stuff) verfilmd. Met succes, dankzij het draaiboek van Jean-Claude Carrière en de fotografie van Ingmar Bergmans vaste cameraman Sven Nykvist. Het was geen gemakkelijke opdracht geweest: de verfilming van een boek dat weliswaar een bestseller werd, maar buitengewoon complex in elkaar zat. Een vaak ontroerende film over de essentie van de liefde en seksualiteit tegen de achtergrond van een roerige episode in de naoorlogse Tsjechische geschiedenis.

La Donna Spezzatta

Italië 1988. Drama van Marco Leto. Met o.a. Lea Massari, Erland Josephson, Jean-Luc Bideau, Marisa Mantovani en Consuelo Ferrara.

Een film naar een kort verhaal van Simone de Beauvoir, waarin een vrouw na 25 jaar huwelijk ontdekt dat haar man haar bedrogen heeft. Dit melodrama, goed voor vijf zakdoeken, is een oefening in: hoe maak ik een kort verhaal lang. Goede hoofdrol van Massari, waar de rest van de bezetting niet aan kan tippen.

Hanussen

Duitsland​/​​Hongarije​/​​Oostenrijk 1988. Biografie van István Szabó. Met o.a. Klaus Maria Brandauer, Erland Josephson, Walter Schmidinger, Ildikó Bánsági en Károly Eperjes.

In 1981 maakte de Hongaarse regisseur István Szabó furore met zijn Mephisto, waarin Klaus Maria Brandauer schitterde. In 1985 kwam zijn Oberst Redl in de bioscopen, wederom met Brandauer in een glansrol. Een kleine drie jaar later volgde Hanussen, het derde deel van wat men met enige goede wil een drieluik zou kunnen noemen. De Oostenrijkse korporaal Klaus Schneider blijkt, na aan een hoofdwond te zijn behandeld, over paranormale gaven te beschikken. Hij meet zich het pseudoniem Hanussen aan en oogst veel succes met zijn betrouwbare voorspellingen. Wanneer hij zich op politiek terrein begeeft, gaat het mis. Uiteraard speelt Brandauer de titelrol.

Contrôle

Frankrijk 1988. Drama van Giuliano Montaldo. Met o.a. Kate Nelligan, Ben Gazzara, Burt Lancaster, Erland Josephson en Cyrielle Claire.

Vijftien vrijwilligers lenen zich voor een overlevingsexperiment in een atoomschuilkelder onder leiding van een wetenschapper. Dan vernemen ze via de radio dat als gevolg van een kernongeluk de buitenwereld aan straling heeft blootgestaan. Er vormen zich twee partijen: zij die de vluchtelingen willen opvangen en zij die liever geen enkel risico willen lopen, hetgeen ontaardt in een heftige confrontatie. Een onderwerp dat actueel is en dat helaas niet voor SF kan doorgaan! Het verwijt aan een Montaldo - die men in betere vorm bezig zag - van een oppervlakkige benadering volgens een te voorspelbaar scenario, waarbij hij zonder succes het filmen in een afgesloten omgeving probeert te vernieuwen en met een veel te internationale bezetting te werk is gegaan, waardoor enige samenhang ver te zoeken is.

Le Testament d'un poète juif assassiné

Frankrijk 1987. Drama van Frank Cassenti. Met o.a. Michel Jonasz, Erland Josephson, Wojtek Pszoniak, Philippe Léotard en Vincent David.

Een trouwe bewerking van de roman van Elie Wiesel, die zoals bekend geobsedeerd en geïnspireerd wordt door de volkenmoord op de joden of liever gezegd volkenmoorden, want hier gaat het om de uitroeiing van de intellectuele joden onder het Stalinistische regime. De strenge en sobere regie maakt indruk, ook al zijn er teveel gesprekken en komt de historische context er door gebrek aan financiële middelen niet helemaal uit. Uitgezonderd Léotard, als altijd even mat, vallen de drie hoofdrolspelers op, aan wie het welslagen van de film dan ook goeddeels te danken is.

Le Testament D'un Poete Juif Assassine

Frankrijk 1987. Frank Cassenti. Met o.a. Michel Jonasz, Wojciech Pszoniak en Erland Josephson.

Een trouwe bewerking van de roman van Elie Wiesel, die zoals bekend geobsedeerd en geïnspireerd wordt door de volkenmoord op de joden of liever gezegd volkenmoorden, want hier gaat het om de uitroeiing van de intellectuele joden onder het Stalinistische regime. De strenge en sobere regie maakt indruk, ook al zijn er teveel gesprekken en komt de historische context er door gebrek aan financiële middelen niet helemaal uit. Uitgezonderd Léotard, als altijd even mat, vallen de drie hoofdrolspelers op, aan wie het welslagen van de film dan ook goeddeels te danken is.

Il giorno prima

Italië 1987. Drama van Giuliano Montaldo. Met o.a. Burt Lancaster, Ben Gazzara, Erland Josephson en Zeudi Araya.

Goed spel van de belangrijkste personages in dit claustrofobische, Koude Oorlog-, en dag-des-oordeels-drama. In Frankfurt laten vijftien vrijwilligers van verschillende nationaliteiten zich tegen een gage van $ 10.000 twintig dagen opsluiten in een atoomschuilkelder, uitgerust met de nieuwste technische snufjes. Het experiment wordt geleid door professor Monroe (Lancaster) en bij de vrijwilligers zijn ingenieur Swanson (Josephson), fotomodel Saba (Araya) en journalist Michel (Gazzara). Nadat ze een paar dagen opgesloten zitten, breekt er paniek uit: via de tv ontvangen ze het bericht dat er een atoomraket is afgevuurd, richting Frankfurt. Het verhaal is geschreven door de Italiaanse tv-journalist Piero Angela. Ook bekend als THE DAY BEFORE.

Il Generale

Frankrijk​/​​Italië​/​​Spanje​/​​Duitsland 1987. Biografie van Luigi Magni. Met o.a. Franco Nero, Erland Josephson, Jacques Perrin, Philippe Leroy en Ángela Molina.

Dit zeer goed gefilmde werk gaat over generaal Garibaldi en speelt van de septemberdag in 1860 waarop hij Napels binnenkwam tot zijn streven naar de eerste zetel in het piepjonge Italiaanse parlement in het voorjaar van 1861. Franco Nero zet een overtuigende Garibaldi neer (de militaire held die Italië's eenwording bewerkstelligde), de bijrollen zijn prima en het camerawerk is schitterend; desondanks is de film hier en daar wat traag en langdradig.

Coda del diavolo

Italië 1987. Thriller van Giorgio Treves. Met o.a. Robin Renucci, Isabelle Pasco, Piera Degli Esposti, Paolo Rossi en Gianfranco Barra.

In een klein dorpje woont een kolonie van lepralijders, geleid door een arts. De leefomstandigheden zijn er afschuwelijk. Er woont ook een tiental griezelige figuren in de kolonie en de arts wordt verliefd op een van hen, een doorgewinterde prostituée, en probeert tevergeefs de duivel in haar uit te drijven. Hiertoe gebruikt hij marteling als therapie. Een interessant verhaal, maar regie en spel zijn onevenwichtig. Engelse titel: THE DEVIL'S TAIL.

Saving Grace

Verenigde Staten 1986. Komedie van Robert M. Young en Robert Young. Met o.a. Tom Conti, Fernando Rey, Erland Josephson, Giancarlo Giannini en Donald Hewlett.

Naïeve maar toch charmante film met Conti als een paus die het protocol beu is en vermomd als tuinman het Vaticaan ontvlucht. Hij komt terecht in een klein bergdorpje dat wordt getiranniseerd door de plaatselijke grootgrondbezitter. Conti start symbolisch het verzet door het bouwen van een aquaduct dat de watertoevoer naar het dorpje moet verzekeren, en krijgt eerst de hulp van alle kinderen waarna ook de volwassenen bijdraaien. Met sterke bijrollen van Rey en Volonté. Scenario van Davis S. Ward, Richard Kramer, Robert M. Young en Conti. Gedraaid in Technovision.

Le Mal d'aimer

Frankrijk​/​​Italië 1986. Drama van Giorgio Treves. Met o.a. Carole Bouquet, Robin Renucci, Isabelle Pasco, Erland Josephson en Piera Degli Esposti.

In het Frankrijk van Lodewijk de XIIe ten tijde van het aanbreken van de Renaissance richten nieuwe ziekten vernielingen aan, de keerzijde van de medaille. In Parijs wordt een puber tot opsluiting in een leprozenhuis veroordeeld, waar de levensomstandigheden nauwelijks menselijk zijn. Ondanks alles slagen sommigen er echter in er de liefde te vinden. Een interessante parabel die ons net zo erg aan AIDS als aan de vernietigingskampen van de nazi's doet denken. Treves - die opvalt door zijn scenario's en hier zijn eerste lange speelfilm aflevert - heeft zijn onderwerp noch weten te bekorten noch uit te diepen. Wat rest is niet minder dan een waardige gedeeltelijke mislukking - dan wel een gedeeltelijk succes.

L'ultima mazurka

Italië 1986. Drama van Gianfranco Bettetini. Met o.a. Erland Josephson, Senta Berger, Paolo Bonacelli, Mario Scaccia en Marina Berti.

Een produktie van topkwaliteit met een uitzonderlijke rolbezetting. Gesitueerd in Milaan anno 1921 tegen de achtergrond van de sociale spanningen van die tijd. Een toneelgezelschap, dat is ingehuurd door de directeur van het Diana Theater, moet de opera [KL]Mazurka Blue[KLE] gaan opvoeren onder de onaangename leiding van toneelregisseur Reiger (Scaccia). De opera komt niet van de grond door de grillen van Greta (prachtig vertolkt door Berger), een soubrette, die de minnares is van hoofdinspecteur van politie Serra (Josephson). Ondertussen beramen de anarchisten een moordaanslag.

Het offer

Verenigd Koninkrijk​/​​Frankrijk​/​​Zweden 1986. Drama van Andrej Tarkovski. Met o.a. Gudrún Gísladóttir, Sven Wollter, Filippa Franzen, Tommy Kjellqvist en Valérie Mairesse.

Na het vallen van 'De Bom' discussiëren enkele vrienden op een afgelegen Zweeds eiland over de zin van het leven met als erudiet hoogtepunt een Nietschze citerende postbode. Tarkovski's drijfveer was 'the absence in our culture of room for a spiritual existence'. Een pretentieus uitgangspunt, maar de boodschap komt wonderwel over door de naadloze combinatie van woord, beeld en muziek (Bach, Japanse en Zweedse volksmuziek). Tarkovski's laatste film. Hij schreef zelf het scenario. Het camerawerk is van Sven Nykvist.

Amorosa

Zweden 1986. Biografie van Mai Zetterling. Met o.a. Stina Ekblad, Erland Josephson, Philip Zandén, Mimi Pollak en Peter Schildt.

Meer dan twintig jaar nadat zij debuteerde met ALSKANDE PAR, gebaseerd op verhalen van Agnes von Krusenstjerna, brengt Zetterling met deze biografie hulde aan de intense en niets ontziende levensstijl van de schrijfster, die leefde van 1894 tot 1940. Von Krusenstjerna verwierp de moraal van rond de eeuwwisseling en leidde met haar vertaler David Sprengel een seksueel losbandig leven. Zetterling demonstreert dat zij haar onderwerp en overtuigingen stevig in haar greep heeft en vond in Ekblad een haast ideale vertolkster van de schrijfster.

Un caso d'incoscienze

Italië 1984. Drama van Emidio Greco. Met o.a. Erland Josephson, Brigitte Fossey, Rüdiger Vogler en Claudio Cassinelli.

Deze film, bedoeld voor tv, werd vertoond op het filmfestival van Venetië en is beperkt in roulatie gekomen. Het verhaal speelt in 1932. Een Skandinavische heer heeft, na de krach van 1929, zelfmoord gepleegd. Of was het moord? Twee jaar later gaat een journalist op zoek naar de waarheid en hij ontmoet, naast weerstand en tegenwerking, de voormalige geliefde en de dochter van de dode. Een niet alledaags mysterie, kritisch ten opzichte van de burgerlijke moraal tussen de beide wereldoorlogen.

The House Of The Yellow Carpet

Italië 1984. Carlo Lizzani. Met o.a. Milena Vukotic, Vittorio Mezzogiorno, Béatrice Romand en Erland Josephson.

Deze film, bedoeld voor tv, werd vertoond op het filmfestival van Venetië en is beperkt in roulatie gekomen. Het verhaal speelt in 1932. Een Skandinavische heer heeft, na de krach van 1929, zelfmoord gepleegd. Of was het moord? Twee jaar later gaat een journalist op zoek naar de waarheid en hij ontmoet, naast weerstand en tegenwerking, de voormalige geliefde en de dochter van de dode. Een niet alledaags mysterie, kritisch ten opzichte van de burgerlijke moraal tussen de beide wereldoorlogen.

Efter repetitionen

Zweden 1984. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Erland Josephson, Lena Olin, Ingrid Thulin, Bertil Guve en Nadja Palmstjerna-Weiss.

Na een repetitie voor Strindbergs droomspel blijft een regisseur napraten met de jonge hoofdrolspeelster en een alcoholistische speelster van een bijrol, die ooit zijn vrouw was en een steractrice. Hij raakt zich van zijn onmacht in menselijke relaties bewust, evenals van zijn onvermogen om als regisseur een wezenlijke bijdrage te leveren aan de driehoek tekst-acteurs-publiek. Deze TV-film, gemaakt na Bergmans officiële afscheid van de cinema, toont hem trouw aan zijn oude thema's, maar laat tegelijkertijd een wijze zelf-ironie zien in een volkomen franjeloze aanpak. Drie opmerkelijke acteurs in een kaal decor, het is ruimschoots voldoende.

Nostalghia

Italië​/​​USSR​/​​Frankrijk 1983. Drama van Andrej Tarkovski. Met o.a. Oleg Jankovski, Erland Josephson, Domiziana Giordano, Laura de Marchi en Delia Boccardo.

Een Russische professor verblijft in Toscane om de middeleeuwse architectuur te bestuderen en komt in contact met een excentrieke ziener die het einde van de wereld voorziet en tijdens een protestdemonstratie tot zelfverbranding overgaat. De visueel uiterst opmerkelijke film zit vol literaire en picturale referenties, maar blijft voor de toeschouwer duister omdat de regisseur vergeet dat een film behalve beeldende ook dramatische kunst is. De acteurs blijven vooral silhouetten in tegenlicht, al valt Giordano op als de doortastende tolk van de nostalgische held.

La Casa del tappetto giallo

Italië​/​​Frankrijk 1983. Mysterie van Carlo Lizzani. Met o.a. Erland Josephson, Béatrice Romand, Vittorio Mezzogiorno en Milena Vukotic.

Een jonge huisvrouw, wier echtgenoot wordt vermist, krijgt een onbekende over de vloer die zegt haar tapijt te willen kopen, maar haar vervolgens naar het leven staat. Ze doodt hem met zijn eigen mes, maar dat is pas het begin van een reeks onaangename verrassingen. Deze nauwelijks geloofwaardige, maar onderhoudende mysterie-thriller speelt zich geheel in de flat af. Het goede spel van de acteurs krijgt nogal wat te verduren door de slordige nasynchronisatie van de drie buitenlanders. De aanwezige elementen van zwarte humor zijn weldadig, maar maken de film wél onnodig lang, tot aan de toch wel verrassende ontknoping.

Bella Donna

Duitsland 1983. Drama van Peter Keglevic. Met o.a. Friedrich-Karl Praetorius, Krystyna Janda, Brigitte Horney, Erland Josephson en Ilse Ritter.

Een werkloze saxofonist wordt verliefd op een zangeres. Hun relatie wordt voor beiden een hel: een haat-liefde verhouding zonder weerga. Ze kunnen echter ook niet meer zonder elkaar. De film is iets te melodramatisch aangezet, maar een prima debuut van de Oostenrijkse regisseur met een prachtige rol van Krystyna Janda.

Fanny & Alexander

Zweden​/​​Frankrijk​/​​Duitsland 1982. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Pernilla Allwin, Bertil Guve, Ewa Fröling, Jan Malmsjö en Börje Ahlstedt.

Twee kinderen groeien begin twintigste eeuw op in een liefdevolle, uitbundige Zweedse theaterfamilie. Maar na de vroegtijdige dood van hun vader trouwt hun moeder met een kille geestelijke die niets van levensvreugde moet hebben. Ontroerend mooi vormgegeven, autobiografische familiesage wordt verteld vanuit het perspectief van de kleine Alexander, een jongetje dat met zijn marionetten en laterna magica een geheel eigen wereld creëert. Met dit warme pleidooi voor levenslust en verbeeldingskracht maakte Bergman een einde aan zijn veertigjarige carrière als filmregisseur. Hij bleef echter wel televisiefilms schrijven en regisseren.

Fanny och Alexander was oorspronkelijk een vierdelige miniserie voor televisie van in totaal 312 minuten maar regisseur Bergman besloot het ook uit te brengen als bioscoopfilm van 188 minuten.

Sezona mira u Parizu

Frankrijk​/​​Joegoslavië 1981. Drama van Predrag Golubovic. Met o.a. Dragan Nikolic, Maria Schneider, Jane Chaplin, Daniel Gélin en Erland Josephson.

Een jonge Joegoslaaf die als kind in een concentratiekamp heeft gezeten, komt in Parijs oorlogsdocumentatie bestuderen en wordt verliefd op een beeldhouwster. Een reeks ontmoetingen met een ex-nazi en gewelddadige neo-fascisten doet hen besluiten het verleden levend te houden, tot het meisje verongelukt door een oude Duitse landmijn in de bunkers van Normandië. Met de vervreemding van de held in de wereldstad, de poëtische symboliek via straatartiesten en een al te prekerig toontje haalt deze film meer overhoop dan hij overtuigend weet te verwerken. De internationale rolbezetting is curieus en draagt - met de Italiaan Vallone als een Duitse oorlogsveteraan - niet bij tot de aannemelijkheid.

Montenegro

Zweden​/​​Verenigd Koninkrijk 1981. Erotiek van Dusan Makavejev. Met o.a. Susan Anspach, Erland Josephson, Per Oscarsson, John Zacharias en Marianne Jacobi.

De Amerikaanse vrouw van een Zweedse zakenman heeft een voor haar echtgenoot verontrustend bizar gedrag zodat hij de hulp van een psychiater inroept. Als ze haar man op zakenreis waant, komt ze in contact met Joegoslavische gastarbeiders, met name Montenegro die het object van haar gefrustreerde libido wordt. De vaak verrassende combinatie van satire en surrealisme heeft een terloopse humor die echter ontspoort in het beeld van seksueel ongeremde Joegoslaven dat op kinderlijk shockeren-om-te-shockeren lijkt. Anspach is verrukkelijk.

Kärleken

Zweden 1980. Drama van Theodor Kallifitades. Met o.a. Per Ragnar, Leno Olin, Anna Godenius, Erik Tamm en Erland Josephson.

Een getrouwde intellectueel wordt verliefd op een geëmancipeerde vrouw, die zijn gezinsgeluk niet wil verbreken, maar er wel bij wil horen. De man gaat met zijn zoontje en de twee vrouwen op vakantie, maar wordt nerveus omdat hij zijn aandacht moet verdelen. De oppervlakkig uitgewerkte en onbestemd eindigende relatieverkenning wordt goed geacteerd en fraai gefotografeerd. Het blijft echter een modieus damesbladenverhaal, waarbinnen alleen de stoere bravoure van de zevenjarige zoon weet te overtuigen.

To Forget Venice

1979. Franco Brusati. Met o.a. Eleonora Giorgi, Mariangela Melato en Erland Josephson.

Een getrouwde intellectueel wordt verliefd op een geëmancipeerde vrouw, die zijn gezinsgeluk niet wil verbreken, maar er wel bij wil horen. De man gaat met zijn zoontje en de twee vrouwen op vakantie, maar wordt nerveus omdat hij zijn aandacht moet verdelen. De oppervlakkig uitgewerkte en onbestemd eindigende relatieverkenning wordt goed geacteerd en fraai gefotografeerd. Het blijft echter een modieus damesbladenverhaal, waarbinnen alleen de stoere bravoure van de zevenjarige zoon weet te overtuigen.

Marmeladuppröret

Zweden 1979. Erland Josephson. Met o.a. Erland Josephson, Marie Göranzon, Bibi Andersson, Jan Malmsjö en Kristina Adolphson.

Een professor van middelbare leeftijd begint na een echtelijk ruzietje over jam voor het ontbijt te twijfelen aan de waarden waarop zijn bestaan is gebouwd en geeft de brui aan alles. Daarmee haalt hij zich de media op de hals die hem symptomatisch voor zijn generatie zien. De regie van Josephson is als zijn acteren: uiterst bedachtzaam, niet de aangewezen stijl voor een satire, die zich in lange en op den duur vervelende dialoogscènes voltrekt, ondanks de zinnige inhoud.

Dimenticare Venezia

Italië​/​​Frankrijk 1979. Drama van Franco Brusati. Met o.a. Erland Josephson, Mariangela Melato, Eleonora Giorgi, David Pontemoli en Hella Pétri.

Broer en pleegdochter van oude opera-diva onttrekken zich met hun respectieve vriend en vriendin in haar afgelegen landhuis aan eisen van volwassenheid en koesteren zich in herinneringen en illusie van blijvende jeugd, tot gastvrouw sterft. Ondanks gelijkvormige constructie van scenario - met twee elkaar spiegelende homofiele paren - nadrukkelijke symboliek en verklarende flashbacks, indringende film dankzij knappe spelprestaties en door gekunstelde vormgeving heen reeks van treffende momenten.

Die Erste Polka

Duitsland 1979. Drama van Klaus Emmerich. Met o.a. Maria Schell, Guido Wieland, Erland Josephson, Ernst Stakovski en Mirian Geissler.

Plichtmatig verfilmde roman van Horst Bienek over de belevenissen van een gezin dat een bruiloft viert, terwijl intussen vlakbij de Duitsers Polen binnenvallen.

Herfstsonate

Zweden​/​​Duitsland​/​​Frankrijk 1978. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Ingrid Bergman, Liv Ullmann, Lena Nyman, Halvar Bjork en Knut Wigert.

Bergman speelt een van haar prachtigste rollen als concertpianiste Charlotte die haar carrière altijd voor haar gezin heeft laten gaan. Als ze na een afwezigheid van zeven jaar haar dochter Eva (Ullmann) opzoekt, wordt ze geconfronteerd met de gevolgen. Tot haar schrik blijkt Eva Charlottes andere dochter, de zwaar gehandicapte Helena, in huis te hebben gehaald. Tijdens een nachtelijk gesprek, gooit Eva, die wanhopig zoekt naar moeders goedkeuring, al haar grieven in Charlottes gezicht. Veel, zeer veel wordt er gepraat in deze film, maar nog meer spreken de gezichten.

Oltre il bene e il male

Frankrijk​/​​Italië​/​​Duitsland 1977. Biografie van Liliana Cavani. Met o.a. Dominique Sanda, Erland Josephson, Robert Powell, Virna Lisi en Umberto Orsini.

Friedrich Nietzsche probeert zich in zijn filosofische geschriften en libertijnse daden vergeefs te onttrekken aan de verstikkende invloed van zijn bourgeoisfamilie, tot hij via zijn jonge discipel Paul Ree een Russische jodin - Lou Andreas Salomé -leert kennen, die zich in haar leven de vrijheid van de haar opgelegde normen wèl heeft gerealiseerd. De driehoeksverhouding tegen de achtergrond van het opkomend anti- semitisme loopt stuk op Rees homoseksualiteit en Nietzsches door syfilis steeds verder aangetaste verstand. Cavani's opgeklopte regie en effectbejag maken de personages tot karikaturale hysterici, waarbij de frustraties zóveel nadruk en herhaling krijgen dat de toeschouwer onmiddellijk doorkrijgt wat er aan ze hapert. De mateloze excessen - die door een multinationale rolbezetting klinken als een mislukte talencursus - roepen één vraag op: hoe iedereen nog tijd overhield om boeken te schrijven.

Io ho paura

Italië 1977. Actiefilm van Damiano Damiani. Met o.a. Gian Maria Volonté, Erland Josephson, Mario Adorf, Angelica Ippolito en Paola Arduini.

Een thriller met een politiek tintje over een rechercheur, die als lijfwacht wordt toegewezen aan een rechter. Deze wordt vermoord en de lijfwacht verdenkt diens opvolger van medeplichtigheid. De film doet qua thematiek denken aan CADAVERI ECCELLENTI, maar is in de eerste plaats een actiefilm.

En och en

Zweden 1977. Drama van Erland Josephson, Ingrid Thulin en Sven Nykvist. Met o.a. Ingrid Thulin, Erland Josephson, Björn Gustafsson, Sven Lindberg en Torsten Wahlund.

Na breuk met minnaar neemt schilderes van middelbare leeftijd contact op met neef die wegens zwijgzaamheid en passiviteit als kind al 'oom' werd genoemd. Ze haalt hem over tot gezamenlijke vakantiereis maar het is voor de studeerkamerfilosoof te laat om alsnog zintuiglijk genot te leren accepteren zodat beiden in nog grotere eenzaamheid weer uit elkaar gaan. Acteurs en cameraman Nykvist van Ingmar Bergman-films maakten collectief film die thematisch verwant is, maar zonder diens metafysische zwaarte. Hoewel film bijna uitsluitend op dialoog steunt is die van dusdanige - ook ironische kwaliteit dat de aandacht geboeid blijft, ook door de spelprestaties.

Den Allvarsamma leken

Zweden​/​​Noorwegen 1977. Drama van Anja Breien. Met o.a. Lil Terselius, Stefan Ekman, Hans Alfredson, Torgny Anderberg en Birgitta Andersson.

Een in 1897 begonnen jeugdliefde tussen een journalist en een kunstenaarsdochter krijgt na tien jaar een vervolg, als beiden met een ander getrouwd zijn en zich maatschappelijk hebben opgewerkt. De inmiddels ge[KA3]emancipeerde vrouw wil een vrije relatie; de verburgerlijkte minnaar wil hier niet aan, met tragische gevolgen en ten slotte een breuk. De Noorse regisseuse van HUSTRUER heeft zich vertild aan deze verfilming van Hjalmar S[KA3]oderbergs roman, die wel een zorgvuldige tijdsreconstructie krijgt (hoewel topzwaar door de verwerking van historische gebeurtenissen) maar de emoties en de psychologie van de hoofdrollen papieren bedenksels laat, zonder de spontaniteit van haar vorige film.

Ansikte mot ansikte

Zweden 1976. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Liv Ullmann, Erland Josephson, Gunnar Björnstrand, Aino Taube-Henrikson en Kari Sylwan.

Een succesvolle psychiater wordt in de contacten met haar patiënten steeds meer geconfronteerd met haar eigen jeugdtrauma's, frustraties en gevoelsarmoede. De vriendschap met een homoseksuele arts biedt enige troost, maar houdt haar niet van een zelfmoordpoging af. De rol van Ullmann is een emotionele krachttoer, maar het scenario is een aaneenschakeling van toentertijd modieuze banaliteiten met droom- en herinneringsbeelden als in een middelmatige griezelfilm. De samenvatting van de langere tv-serie, waarin de bijrollen meer reliëf krijgen, maar waar ook clichés worden uitvergroot.

Monismanien 1995

Zweden 1975. Sciencefiction van Kenne Fant. Met o.a. Erland Josephson, Harriet Andersson, Ingrid Thulin, Gösta Cederlund en Holger Löwenadler.

Tien jaar na WO III wordt in een totalitair regime een leraar die zelfstandig en kritisch denken onderwijst als vijand van de ideologie in staat van beschuldiging gesteld en veroordeeld. Zijn leerlingen komen in stil verzet. De film veroorzaakte controverses in Zweden omdat Fant misbruik had gemaakt van zijn positie als hoofd van de Zweedse filmindustrie om zichzelf een filmopdracht te geven. Zijn scenario is inderdaad clichématig en zijn regie een dorre registratie, maar de voortreffelijke acteurs spelen boven die beperkingen uit.

Scenes uit een huwelijk

Zweden 1974. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Liv Ullmann, Erland Josephson, Bibi Andersson, Jan Malmsjö en Anita Wall.

Zes episodes uit een periode van ongeveer twintig jaar in de relatie van Marianne en Johan, van het eerste schijnbaar rimpelloze huwelijksgeluk tot hun rendez-vous als medeplichtige vrienden jaren na de pijnlijke scheiding. Bergmans minutieuze observatie van de elementaire problematiek leverde zijn meest toegankelijke film op. Inkorting van de tv-serie die 300 minuten was, veroorzaakte dat scènes en bijfiguren vervielen, maar juist door de zo ontstane continuïteit wordt de evolutie van de partners extra duidelijk.

Viskningar och rop

Zweden 1972. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Harriet Andersson, Ingrid Thulin, Kari Sywan, Liv Ullmann en Erland Josephson.

Een vrouw die berustend op sterven ligt, wordt bezocht door haar twee zusters en hun echtgenoten. Hun egoïsme en huwelijksproblemen worden in confrontatie met de dood levensgroot, zodat de enige die echt aan stervensbegeleiding doet de moederlijke en religieuze huishoudster is. De samengebalde situatie geeft een compleet beeld van het vroegere leven van de drie zusters, hun genegenheid en rivaliteit. Het stelt het falende woordelijk contact tegenover lichamelijk troostend contact waarvoor alleen de huishoudster niet terugschrikt. Uitzonderlijke spelprestaties binnen de uitsluitend in het rood en wit gehouden decoratie in een van de beste van de latere Bergman-films. Scenario van regisseur Bergman. Camerawerk van Sven Nykvist.

The Passion of Anna

Zweden 1969. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Liv Ullmann, Bibi Andersson, Max von Sydow, Erland Josephson en Erik Hell.

Een man gaat na zijn huwelijksperikelen en maatschappelijke problemen op een eiland leven en komt in contact met een echtpaar en hun logée, die óók hun frustraties hebben. Hij krijgt na elkaar verhoudingen met beide vrouwen, die fataal beïnvloed worden door geheimzinnige gewelderupties op het eiland en oorlogsberichten over Biafra en Vietnam. De sterke spelprestaties en het opmerkelijke kleurgebruik tillen de film boven een onbestemde meditatie uit, waarin de poging tot politiek engagement onvoldoende verwerkt wordt. In interview-inlassen becommentariëren de acteurs de rollen die ze spelen.

Eva den utstötta

Zweden 1969. Erotiek van Torgny Wickman. Met o.a. Solveig Andersson, Siv Mattsson, Erland Josephson en Barbro Hiort af Ornäs.

De minderjarige Eva (Andersson) wordt door de politie verhoord over haar relaties met vele mannen in haar ouderlijk dorp en zij doet bijgevolg een vrijmoedig boekje over hen open. Makers pretenderen sociaal-kritische standpunten en psychologische karakterschetsen te leveren, maar verliezen de buitengewoon fraaie Solveig Andersson geen seconde uit het oog. Een aardige, onderhoudende sekskomedie, die in Nederland onder de Franse titel JOURNAL D'UNE DÉMI-VIERGE rouleerde.

Vargtimmen

Zweden 1968. Horror van Ingmar Bergman. Met o.a. Liv Ullmann, Max von Sydow, Erland Josephson, Gertrud Fridh en Ingrid Thulin.

Een kunstschilder wordt tijdens de zomervakantie met zijn vrouw geteisterd door dramatische herinneringen, die hem met miskenning door de omgeving tot waanzin en zelfmoord drijven, waarna zijn zwangere vrouw zijn obsessies erft. Ondoorzichtige en overvloedige symboliek en loodzwaar pessimisme maken dit het toppunt van al de binnenvetterige films van Bergman waarbij de irritatie het vaak wint van de geboeidheid. Ullmann brengt in het eerste gedeelte hoogst welkom een element van ongetroebleerde menselijkheid. Camerawerk van Sven Nykvist.

The Girls

1968. Mai Zetterling. Met o.a. Gunnel Lindblom, Gunnar Björnstrand, Bibi Andersson, Harriet Andersson en Erland Josephson.

Een kunstschilder wordt tijdens de zomervakantie met zijn vrouw geteisterd door dramatische herinneringen, die hem met miskenning door de omgeving tot waanzin en zelfmoord drijven, waarna zijn zwangere vrouw zijn obsessies erft. Ondoorzichtige en overvloedige symboliek en loodzwaar pessimisme maken dit het toppunt van al de binnenvetterige films van Bergman waarbij de irritatie het vaak wint van de geboeidheid. Ullmann brengt in het eerste gedeelte hoogst welkom een element van ongetroebleerde menselijkheid. Camerawerk van Sven Nykvist.

Flickorna

Zweden 1968. Drama van Mai Zetterling. Met o.a. Bibi Andersson, Harriet Andersson, Gunnel Lindblom, Gunnar Björnstrand en Erland Josephson.

Actrices die op toernee gaan met 'Lysistrata' bezinnen zich - ook in hun herinneringen en fantasieën - op hun afhankelijke positie van de man en maken van de voorstelling een protestdemonstratie. Deze vroege 'vrouwenfilm' heeft in de regie en het scenario de van Zetterling gebruikelijke grove overdrijving en zwartwit clichés, die door de spelers genuanceerd weer wat recht worden getrokken. Overigens bekwaam gemaakte film waarin alle mannen zulke lamlullen zijn, dat het inzicht bij de heldinnen onwaarschijnlijk laat komt. Opvallend ontbreken van de vrouwelijke solidariteit of zelfs maar de suggestie daarvan.

Nära Livet

Zweden 1958. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Ingrid Thulin, Bibi Andersson, Eva Dahlbeck, Barbro Hiort af Ornäs en Max von Sydow.

Drie vrouwen liggen op dezelfde kraamkamer. Een ongelukkig getrouwde vrouw heeft een miskraam, maar gaat na een gesprek met haar eenzame schoonzuster anders tegen haar huwelijkssituatie aankijken. Een oudere moederlijke vrouw krijgt een doodgeboren kind. Een meisje dat door haar vriend in de steek is gelaten en wier abortus is mislukt, leert het moederschap aanvaarden. Het niet door Bergman geschreven scenario mist de filosofische pretentie van andere films uit die periode, maar toont hem opnieuw als een opmerkelijke regisseur van - overigens even opmerkelijke - actrices. De jury in Cannes dacht er net zo over: Bergman kreeg de prijs voor de Beste Regie, de prijs als Beste Actrice werd gedeeld door Anderson, Dahlbeck, Hiort af Ornäs en Thulin. Het scenario is van regisseur Bergman, Ulla Isaksson naar haar romans Det vänliga, värdiga en Det orubbliga. Overigens Bergman staat niet gecrediteerd als scenarioschrijver. Het camerawerk is van Max Wilén.

Ansiktet

Zweden 1958. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Max von Sydow, Ingrid Thulin, Gunnar Björnstrand, Åke Fridell en Naima Wifstrand.

Rondtrekkend artiestengezelschap rondom een zich als stom voordoende magiër, wordt bij de grens van Stockholm aangehouden door autoriteiten die hem van charlatanerie beschuldigen. Een verplichte privé-voorstelling maakt toch indruk, maar leidt niettemin tot ontmaskering als een uitnodiging voor het gezelschap komt, om voor het hof op te treden. Parabel over dubbele rol van de kunstenaar kreeg boeiende uitwerking en situering in de vorige eeuw, maar wordt onnodig zwaar gemaakt door het voortdurend gekwelde acteren van von Sydow die geen enkele ironie of dubbele bodem suggereert. Camerawerk van Gunnar Fischer.

Till glädje

Zweden 1949. Drama van Ingmar Bergman. Met o.a. Stig Olin, Maj-Britt Nilsson, Victor Sjöström, Birger Malmsten en Margit Carlqvist.

Een violist hoort dat zijn vrouw bij een ongeluk in het huishouden om het leven is gekomen en herinnert zich hun kennismaking, pril huwelijksgeluk, conflicten, ontrouw en verzoening. Hij put zijn overlevingskracht uit de muziek. Na een reeks vroegere, nihilistische films is dit de eerste meer positieve Bergman-film met een pleidooi voor leven voor de kunst, soms wat erg symbolisch aangezet. Een opmerkelijke rol van regisseur Sjöstrom als dirigent. Camerawerk van Gunnar Fischer.