Twente: Nanotechnologie

Waar we ooit de industriële revolutie als mijlpaal stelden van technologische ontwikkelingen, lijken we nu aangekomen bij de nano-revolutie. Nanotechnologie maakt het mogelijk om te werken met deeltjes in de orde van grootte van nanometers, een miljardste van een meter.

Er zijn tal van toepassingen met deze technologie, waaronder zonnebrandcrème en deodorant, maar op gebied van gezondheidszorg valt wellicht de meeste winst te halen.

lab in een pil

Onder andere in het nanolab van de Universiteit Twente wordt hier onderzoek naar gedaan. Hier werkt Albert van den Berg in een interdisciplinaire samenwerking tussen twee onderzoeksinstituten (het nanotechnologische instituut MESA+ en het biomedische instituut MIRA) aan een ‘laboratorium in een pil’. In plaats van een bloedmonster te laten analyseren maakt nanotechnologie het mogelijk om allerlei apparatuur op nanoschaal in een inslikbare capsule te verwerken, waardoor van binnenuit een veel nauwkeurigere diagnose van bijvoorbeeld darmkanker gesteld kan worden.

Albert van den Berg, Universiteit Twente

nano-bots

Bovendien kunnen microscopisch kleine ‘machientjes’, zogenaamde nano-bots, volledig automatisch door ons lichaam patrouilleren, op moleculair niveau defecten vaststellen en deze zelfs oplossen. Op dit moment vinden in de Verenigde Staten de eerste succesvolle experimenten plaats bij kakkerlakken en muizen; over enkele jaren zou de eerste generatie nano-bots beschikbaar moeten zijn die menselijke kankercellen kan opsporen en vernietigen. In theorie kan hiermee de veroudering van het lichaam zodanig gestremd worden dat we altijd blijven leven met een lichaam van een 30-jarige.
 
Deze nieuwe technologie wordt door aanhangers van ‘radical life extension’, zoals Ray Kurzweil, gezien als een katalysator in de strijd tegen veroudering en is voor velen een reden om zichzelf in te vriezen in de hoop dat nanotechnologie ze later weer tot leven kan wekken. Aubrey de Grey ziet het iets genuanceerder: op korte termijn zet hij in op een uitgekiende combinatie van verschillende therapieën, waarin ook ‘klassieke’ medicijnen en vaccinaties nog veel vooruitgang zullen opleveren.

toekomst

Nanotechnologie vormt de verbindende factor tussen geneeskunde, biologie en natuurkunde. 
 
Er wordt dan ook veel gefantaseerd over alle nieuwe mogelijkheden die dat biedt. Zo wordt er gesproken over nano-bots die DNA kunnen repareren of aanpassen, en is het theoretisch mogelijk om een Willy Wonka kauwgom te maken. Niet iedereen ziet echter  heil in nanotechnologie. Zo bestaat het doemscenario van ‘the grey goo’ dat beschrijft wat er kan gebeuren als zelf-reproducerende, evoluerende nano-bots niet gestopt kunnen worden. Het gevolg zou zijn dat de nano-bots teveel of zelfs alle grondstoffen ‘opeten’ en andere levensvormen wegconcurreren. Dit goedje zou zelfs de hele aarde op kunnen slokken. Gelukkig is dat slechts een speculatie van de maatschappij en is er nog geen wetenschappelijke reden om aan te nemen dat dit werkelijkheid zal worden.

meer uit aflevering 2: de dood uitgedaagd