audiovisueel data experiment: TaBee

Daan zit al uren achter zijn computer. Na de zoveelste schetenvideo is hij er klaar mee en besluit te stoppen met internet. Hij zegt tabee tegen zijn ‘vrienden’ en deactiveert zijn Facebook account. Ineens staat er een mysterieuze vrouw in zijn kamer. Ze neemt hem in vogelvlucht mee naar de stad die internet heet.

Als voorbeeld hebben de makers van het dataproject de weg gevisualiseerd die je aflegt als je www.volkskrant.nl intypt en op enter drukt. Welke ‘onzichtbare’ bedrijven en instanties passeer je na die klik op enter. Iets waar je niet zo snel bij stilstaat, maar waar je ook niet omheen kunt tijdens het surfen op het wereld wijde web. Of toch wel?

Staafdiagrammen, je kent ze wel. Functioneel om abstracte cijfers (lees: data) in één oogopslag te visualiseren. Toch hebben wij ons nog nooit echt emotioneel geraakt gevoeld door een cirkel met veelkleurige taartpunten.

Vanuit de VPRO Villa rees de vraag: "Hoe kunnen we abstracte data vertalen naar menselijk invoelbare televisie?" Oftewel, we willen wenen bij cijfers en schreeuwen van staafdiagrammen. Een Dorst experiment volgde: Project Data.

Dorst zocht een team bij elkaar van data-analisten, journalisten, kunstenaars, animators en filmmakers om zich over de vraag te buigen: Hoe groot is het internet? Het antwoord ligt ergens in data verscholen, aan ons om dit uit te zoeken en visueel in kaart te brengen.

Het internet in al zijn grootsheid konden we in één maand niet meten.
Wat is dat internet eigenlijk? En hoe werkt het precies? Het internet zoals wij dat gebruiken bestaat grofweg uit drie onderdelen:
Het web: Dit is hoe wij het internet gebruiken, websites, applicaties. Kortom, de inhoud.
De fysieke infrastructuur: Het web komt tot ons via onderzeese kabels en onze data is opgeslagen in enorme serverparken vol harde schijven.
De digitale infrastructuur: Het internet is een netwerk van digitale netwerken. Ip-adressen, ASN's en het DNS zorgen ervoor dat wij naar verschillende websites kunnen surfen. In dit systeem zijn echter ook onbereikbare netwerken van bijvoorbeeld de overheid.

Het laatste onderdeel is wellicht het minst bekend onder het grote publiek. Toch hebben wij hier dagelijks mee te maken. Juist omdat dit zo'n abstract gegeven is besloten we in de data te duiken die hierover te vinden is. Uit deze data vormden we uiteindelijk een stadskaart van met elkaar verbonden ASN's die de Nederlandse digitale netwerken laat zien. Deze kaart is gebruikt voor de animatie en laat de route zien waar Daan mee naartoe wordt genomen door de mysterieuze vrouw in zijn kamer. 

ASN (Autonomous System Number): Een autonoom systeem (computernetwerk) wordt veelal beheerd door een organisatie of bedrijf. Zo heeft de publieke omroep er een, maar ook bijvoorbeeld defensie. Een ASN verbindt weer met andere ASN zodat er uiteindelijk een netwerk van netwerken ontstaat. Er zijn 71077 ASN's in de wereld, waarvan 795 Nederlandse.

DNS (Domain Name System): Een systeem dat de codes van IP adressen vertaalt naar webadressen, zodat jouw router de website kan vinden. Dit systeem bepaalt de route van jouw data en kan dus bijvoorbeeld ook bepaalde websites onzichtbaar maken. Dit gebeurde onlangs nog in Turkije toen Erdogan op deze manier Twitter en Youtube ontoegankelijk maakte.

IP-adres: Elke computer die is aangesloten op het internet of netwerk heeft een nummer waarmee deze zichtbaar is voor alle andere computers op het internet. Je kan dit vergelijken met telefoonnummers. 

data: Gegevens. In dit project gaat het hier om twee verschillende soorten data. De informatie en gegevens die we nodig hebben gehad om de stadskaart te maken. En jouw eigen data die door de stad reist als jij een internetpagina opvraagt.

xs4all: Een internet service provider voor bedrijven en thuisgebruikers. Mensen huren hier een ip-adres zodat ze de digitale snelweg op kunnen.

Hibernia Networks: Dit is een organisatie die supersnelle verbindingen tussen ASN's wereldwijd verzorgt. Zie het als privésnelwegen voor bedrijven.

Akamai: Een bedrijf met datacentra over de hele wereld, waar grote bedrijven als Facebook en Twitter lokale kopieën hebben van zichzelf.