‘Vroeger stelde ik mezelf vragen die ik opnam op een bandje. Dat bandje speelde ik af terwijl ik hardop antwoord gaf. Zo had ik een gesprek met mezelf.’ Wijd open ogen, om haar mond een vage glimlach. ‘Ik leerde al snel de pauzes tussen de vragen langer te maken, zodat ik met mezelf kon praten.’

Het werk van kunstenares Miranda July concentreert zich rond personen die heel graag contact willen maken, maar daar vaak niet in slagen. In een interview over haar zelfgeschreven regiedebuut Me, you, and everyone we know beantwoordt July de vragen op een manier die doet vermoeden dat ze in het dagelijks leven niet veel verschilt van het door haar vertolkte personage, een onhandige performancekunstenares. Miranda July schetst in de film en het interview een ongemakkelijke, maar hartveroverende versie van zichzelf. Ooit een lelijk eendje, nu gelauwerd om haar prijswinnende film. July kijkt alsof ze het zelf niet gelooft en je gunt haar alles en meer. 

De antiheld heeft een sociaal onhandig zusje gekregen. Want het zijn vaak meisjes, meestal met bril. Te herkennen aan die intense ogen waarin je leest dat de grote boze buitenwereld niet op haar van toepassing is. Dit meisje vraagt waar je vannacht van gedroomd hebt, of mijmert ongevraagd een eind weg over vroegere klasgenootjes die haar niet begrepen. Dat vond ze niet erg, ze speelde graag alleen. Ze loopt op blote voeten en gaat zomaar op de grond zitten. Deze sprookjesprinses is uitvoerig verlegen maar communiceert met haar ‘kunst.’ Ze draagt een jurk van haar oma of truien met een ingebreid hert. Vroeger voorbehouden aan de kunstacademie maar nu ook te vinden in het wild.

Er bestaan natuurlijk meisjes die heel graag willen, maar zich echt geen weg weten. Er bestaan echter veel meer meisjes met een bril zonder sterkte. Het type dat sociale onhandigheid veinst. Waarom zou iemand breed willen uitmeten hoe anders en onbegrepen ze is? Hoe ze door het leven klungelt, kleding dragend die haar niet flatteert? Omdat dit zogenaamd sociaal onhandige meisje weet hoe de wereld werkt. Wereldvreemd is het nieuwe zwart.

Net zoals bescheidenheid voorwenden het zekerste aas is bij het vissen naar complimenten, is jezelf inferieur opstellen op sociaal gebied een trefzekere manier om positieve gevoelens in anderen te genereren. Niemand ziet je als bedreiging, men applaudisseert al als je überhaupt verstaanbaar praat. Van verlegen mensen uit hun schulp helpen krijgt iedereen een fijn gevoel en het succes van de onhandige kraanvogel leidt nooit tot jaloezie omdat je een underdog haar botje gunt. En als bonus blijkt ze –net als in de film- onder die bril toch best mooi te zijn.

Voorwenden dat je het sociale ballet niet begrijpt, is een uitgekookte manier van je kwetsbaar opstellen. Maar wie dit doet zet enkel zichzelf een hak. Door je te profileren als onbeholpen gans ontloop je altijd de volle beoordeling. Iedereen dekt zichzelf wel eens in, maar door deze strategie constant door te trekken zijn anderen alleen maar bezig je gerust te stellen. Zo leer je nooit iets nieuws over jezelf. Bovendien loop je door te blijven hangen in gecultiveerd gestuntel het gevaar dat iedereen, jij inclusief, vergeet wat je allemaal wel kan. Want wie van het dak schreeuwt dat ze een lelijke eend is wordt nooit een zwaan. 

Dit item werd eerder gepubliceerd op een van de vorige Dorst weblogs.