homo universalis 2.0

Nikki Dekker ,

Van vijftig tinten grijs naar een kleursymfonie: met zijn elektronische oog neemt de kleurenblinde Neil Harbisson opnieuw kleuren waar - als tonen.

even bellen met motherboard

Het filmpje maakt nieuwsgierig: waar heeft de interviewer, Alejandro Tauber, deze jongen gevonden, en hoe was het om met een cyborg het museum te bezoeken?

'Heel erg leuk. Hij wordt zo enthousiast! Het grote schilderij met alle kleuren vond hij heel tof, dat zie je ook in het filmpje, maar daarna, bij de Van Gogh, ging hij echt helemaal los. Ik denk dat hij er wel twintig minuten heeft gestaan, op 1 centimeter afstand van het doek.

"Er zitten allemaal kleine kleurtjes in de lucht, die er normaal niet zijn," zei hij. Dat bracht een nieuw soort microtonen teweeg, echt een openbaring voor hem. Toen we een andere ruimte inliepen, stopte hij ineens. Ik begreep eerst niet waarom, maar toen wees hij naar boven, waar blijkbaar infraroodstralen liepen. Zoiets is heel vreemd om mee te maken.

De eerste paar maanden lijkt het me erg zwaar. Neil moest zelf ook aan die pieptonen wennen, maar op een gegeven moment onderscheiden je hersenen die van gewoon geluid. Neil hoort de tonen niet echt meer, maar ervaart ze, als een zesde zintuig. Dat moet wel echt een verrijking van je leven zijn.'

Alejandro Tauber is redacteur van Vice Motherboard. Een website die berichtgeving over technologie en wetenschap inzichtelijk wil maken door die toe te spitsen op het dagelijks leven.

hoe werkt dat dan?

Met zijn eyeborg overschrijdt Neil Harbison de grenzen van de ‘normale’ menselijke ervaring. Een gehoorapparaat of bijvoorbeeld bril verbetert de zintuigen tot het gemiddelde menselijke niveau. Het elektronische oog gaat echter verder: Neil kan ook infrarood en ultraviolet ervaren (kleuren die voor onze ogen onzichtbaar zijn). Bovendien verbetert de eyeborg het gezichtsvermogen niet, maar vertaalt het zicht in klanken.  

Het resultaat doet denken aan synesthesie; waar een zintuiglijke waarneming (in dit geval zicht) een andere oproept (gehoor). Ongeveer 1 op de 20 mensen is synestheet. Geluiden hebben voor hun bijvoorbeeld een bepaalde kleur, of dagen en getallen een bepaalde smaak. Vladimir Nabokov en Rimbaud waren beroemde synestheten, net als de Russische componist Skrjabin, die ‘een kleurgevoel’ kreeg wanneer hij naar muziek luisterde.
 
Ter illustratie: een exclusief interview met een synestheet (het beeld slaat een beetje blauw uit, maar daar moet je niet van schrikken; dat komt omdat de A zo dominant is).

luister naar kleuren

  • ook een cyborg worden?

    Neil Harbisson gelooft dat cyborgs over honderd jaar heel normaal zijn, en daar is wat voor te zeggen. Er zijn steeds meer instanties waarin technologie een deel uit gaat maken van ons lichaam, en als nieuw zintuig fungeert. Denk bijvoorbeeld aan de kompasriem of het Google Glass. Er bestaat ook een app, ColorSay, die kleuren in tonen omzet.