optimistische futurist

Over het algemeen ontbreekt het de meeste mensen aan verbeeldingskracht om een duidelijk toekomstbeeld te schetsen. Kelly heeft een manier gevonden om duidelijk te maken wat de potentie is van technologieën die we nu al om ons heen zien. Elke hoofdstuktitel van The Inevitable is een werkwoord, want de toekomst is niet een moment of plaats waar we op een dag zullen arriveren, maar een realiteit waar we dagelijks in leven.

De twaalf krachten die Kelly noemt, zijn – vrij vertaald – worden, verslimmen, stromen, schermen, toegang krijgen, delen, filteren, remixen, contact maken, volgen, bevragen en beginnen. Aan de hand van deze termen beschrijft hij concrete uitvindingen zoals het internet der dingen en kunstmatige intelligente, maar ook algemenere ontwikkelingen zoals de oneindige kopieerbaarheid die inherent is aan het internet. 

Kunstmatige intelligentie doet misschien denken aan robots die kunnen denken als mensen en ons uiteindelijk overbodig zullen maken, maar Kelly legt uit dat het zo waarschijnlijk niet zal gaan werken. Kunstmatige intelligentie wordt al gebruikt in bijvoorbeeld schaakcomputers en door robots die röntgenfoto’s kunnen beoordelen.

In de toekomst zullen computers nog veel meer taken kunnen uitvoeren die nu door mensen gedaan worden. Maar ze zullen zich vooral richten op een bepaalde taak, beeldherkenning bijvoorbeeld. 

Computers worden heel slim, slimmer dan wij, maar verstand zullen ze niet vergaren. Wie bang is dat zijn werk door robots wordt overgenomen, hoeft maar honderd jaar in het verleden te kijken. Toen leefden de meeste mensen van het boerenbedrijf. Hun werk is gemechaniseerd, maar er zijn andere banen voor in de plaats gekomen: yoga-instructeur, webdesigner, consultant. Kunstmatige intelligentie ontneemt ons taken en maakt banen mogelijk die veel spannender zijn en meer voldoening geven, aldus Kelly. 

Voor elke trend heeft de schrijver zijn fantasie even laten gaan en beschrijft hij een typische dag in de toekomst. In het hoofdstuk ‘Accessing’ gaat het bijvoorbeeld over een wereld waarin persoonlijk bezit overbodig is geworden.

Je woont in een appartement waarin door een luik alles beschikbaar wordt wat je nodig zou kunnen hebben: boodschappen, schone was, een frituurpan. Dat wordt bezorgd door zelfrijdende auto’s of drones. In de hal staat een 3d-printer die alles wat je kunt bedenken van metaal, plastic of stof kan maken. Je hebt een abonnement op spullen als kampeermateriaal, computers en camera’s, zodat je altijd gebruik kan maken van de nieuwste versie en het nooit in de weg ligt. Hetzelfde geldt voor kinderspeelgoed, eten en nieuwe kleren. Kunst verschijnt op de schermen aan de muur en wordt vervangen als je erop uitgekeken bent.

Als je een paar dagen weg bent, slaapt er iemand anders in je huis, waarna het smetteloos wordt opgeleverd. Als je ergens heen wilt, komt er vanzelf een zelfrijdende auto voorrijden, want de dienst kent je agenda. Je carpoolt met mensen die dezelfde kant oprijden. Het klinkt futuristisch, maar elke dienst afzonderlijk bestaat eigenlijk al. 

Hij zal zelf de eerste zijn die het erkent: Kevin Kelly is een onverbeterlijke optimist. In een paar zinnen geeft hij toe dat nieuwe technologie ook in verkeerde handen zal vallen en dat oorlogen en hongersnoden niet voorbij zijn. Maar over het algemeen zal technologie de mensheid vooruit helpen, meent hij.

Ook technologische ontwikkelingen waar we op dit moment een beetje bang van worden, ziet hij van de zonnige kant. Dat komt vooral naar voren in het hoofdstuk ‘Tracking’. Zoals nu al onze locatie wordt gevolgd, net als ons surfgedrag, onze aankopen en onze communicatie, gaat dat in de toekomst nog veel verder. Alle lichamelijke functies worden in de gaten gehouden, zodat er ingegrepen kan worden zodra er iets mis dreigt te gaan. En dankzij het internet der dingen worden ook alle niet-levende objecten gevolgd. We worden zo als mens onderdeel van het grote technologische netwerk waar we in leven. Dit geeft een ongemakkelijk gevoel, maar veel mensen hebben de eerste stappen in de richting allang gezet. 

Volgens Kelly komt dit nare gevoel voornamelijk voort uit het feit dat we geen inzicht hebben in wie of wat ons volgt. Daarom pleit hij er ook voor dat we onze data in eigen hand moeten kunnen nemen.

Over het algemeen is The Inevitable een boek om vrolijk van te worden. Het optimisme van de schrijver werkt aanstekelijk. Zeker wanneer hij nog eens benadrukt in wat voor bijzondere tijd we eigenlijk leven. De digitale revolutie is nog maar net begonnen. De meesten van ons kunnen zich een tijdperk zonder mobieltjes en e-mail nog herinneren. Over twintig jaar ziet alles er weer heel anders uit. Dankzij Kevin Kelly kunnen we ons die toekomst nu iets beter voorstellen.