‘Over je eigen situatie weet je altijd meer dan alle statistici bij elkaar,’ schreef een wiskundige me. Zijn vakgebied is de statistiek. Vermoedelijk heeft hij gelijk, maar om algemenere uitspraken te doen, heb je statistieken nodig, dat wil zeggen data die verwerkt zijn.
Dezelfde wiskundige drukte me overigens op het hart dat statistiek en kansberekening niet hetzelfde zijn. Met iemand anders had ik namelijk een discussie naar aanleiding van een nieuw ontwikkeld medicijn waardoor mensen minder snel stierven aan een bepaalde ziekte.
In principe is de kans om te sterven natuurlijk honderd procent. We zijn nog nooit een onsterfelijk mens tegengekomen, maar we kunnen niet uitsluiten dat er misschien in de toekomst een gefabriceerd zal worden.
Dan nog zou je kunnen zeggen, denk ik, dat de kans om te sterven aan ziekte x afneemt met vier procent door medicijn y te gebruiken. (Ik gebruik de grootheden x en y niet om zogenaamd wetenschappelijk te doen; ik vrees dat als ik het woord ‘longkanker’ laat vallen of ‘diabetes’, de lezer zich gaat concentreren op het woord ‘diabetes’ of ‘longkanker’, terwijl de nadruk op het woord ‘kans’ zou moeten liggen.)
Nu schreef de bewuste student dat ik ongelijk had, want het experiment was niet herhaalbaar. Je kunt patiënt z niet drie of vier keer aan ziekte x laten lijden en hem weer gezond maken met medicijn y.
Dat is theoretisch waar, maar mijn tegenwerping luidde dat de meeste medicijnen niet gezond maken, maar bepaalde effecten van een ziekte onderdrukken of verminderen waardoor de levensverwachting van de patiënt toeneemt.
Waarna het gesprek verder ging over de vraag of een percentuele vermindering van het aantal doden gelijkstaat aan verlaging van het risico. Dankzij medicijn y zestien procent minder doden door ziekte x betekent niet zestien procent minder kans om te sterven aan x.
Wie weet wat het risico is, weet veel. Bijvoorbeeld: wat is het risico om in de eerste week van december in een middelgrote Nederlandse stad een Zwarte Piet tegen te komen? En hoe verkleinen we dat risico?
Leven is risico’s verkleinen. Althans in onze cultuur. Dat is eigenlijk alles wat u moet weten over het leven. En over onze cultuur.
Dinsdag 2 december 2014
‘Over je eigen situatie weet je altijd meer dan alle statistici bij elkaar,’ schreef een wiskundige me. Zijn vakgebied is de statistiek. Vermoedelijk heeft hij gelijk, maar om algemenere uitspraken te doen, heb je statistieken nodig, dat wil zeggen data die verwerkt zijn.