Uitgezet
Nederland 2, 21.10-22.00 uur
Regisseur aan de keukentafel
Hollanddoc24, 21.57-22.14 uur
Kinderombudsman Marc Dullaert is regelmatig kritisch over de wijze waarop Nederland asielkinderen behandelt: van bedenkelijke verhoormethoden die de ind toepast in het land van herkomst, tot jarenlange traumatiserende procedures hier in Nederland. Maar wat als je definitief wordt uitgezet naar een land dat je nauwelijks kent of dat niet zo ‘veilig’ blijkt te zijn als de overheid beweert? ‘Toen Nederland in 2011 een vliegtuig met asielzoekers terugstuurde naar Irak, wilde ik met eigen ogen zien hoe uitgezette gezinnen na langdurig verblijf in Nederland het leven daar zouden hervatten,’ vertelt verslaggever Sinan Can. ‘Ik volgde de familie Karim in Kirkuk, Noord-Irak. Aanvankelijk leek er geen vuiltje aan de lucht. Het was lekker weer, ik liep vrolijk rond op de bazaar. Tot de laatste dag. Toen ontplofte er op twintig meter afstand van mijn hotel een bom. Er vielen dertig doden en negentig gewonden.’ In de jaren nadat de familie Karim terugkeerde zijn daar vele honderden mensen omgekomen en gewond geraakt.
Sinds 2007 zijn 2665 kinderen Nederland uitgezet. En na 2009 werden 349 kinderen teruggestuurd naar Irak en Afghanistan, landen waar gewapende conflicten woeden. Niemand weet hoe hun leven eruit ziet.
Uitgezet is een vierdelige serie die licht werpt op de wereld van uitgezette asielkinderen die geworteld, soms zelfs geboren zijn in Nederland. De makers slagen er goed in om op indringende, doeltreffende, maar integere wijze schrijnende levensverhalen van de kinderen, die vaak nog een Nederlands streekaccent hebben, in beeld te brengen. Bovendien wordt duidelijk dat het hier niet om exceptionele gevallen gaat, maar om het resultaat van een door en door verknipt en levensverwoestend asielbeleid dat ruim tien jaar geleden in gang werd gezet. In het eerste deel, Oorlogskinderen, zien we hoe het Ahmed uit Kirkuk vergaat. Ook volgen we de Afghaanse Maryam, die inmiddels met haar familie vanuit Kabul naar Tadzjikistan is gevlucht, nadat de Taliban het gezin jarenlang terroriseerden. Volgens de unhcr is dat een bekend probleem bij gezinnen die na lang verblijf in het Westen terugkeren naar Afghanistan.
‘Opvallend genoeg schuwden Justitie en de Koninklijke Marechaussee de openheid niet,’ vult eindredacteur Kees Schaap aan. Ik merkte dat er bij de Marechaussee mensen werken die moeite hebben met het uitvoeren van beleid waar toch veel Nederlanders op hebben gestemd. Ik kreeg het gevoel dat zij hun werk gewetensvol willen doen. Kinderen uitzetten past daar niet bij.’
Direct na afloop van Uitgezet praat Chris Kijne op Hollanddoc24 uitgebreid met regisseur Floris-Jan van Luyn en onderzoeksjournalist Sinan Can.