KVW: De Rekenkamer
Nederland 3, 20.25-21.00 uur
Dankzij de OV-chipkaart hoeft de reiziger niet meer in de rij te staan voor een kaartjesautomaat. Dat is het meest gebezigde argument in zowel de politiek als het openbaar vervoer voor de chippas, die het papieren kaartje op den duur volledig moet vervangen.
Maar die kleine winst kost de reiziger meer dan ze vooralsnog oplevert. In juli gaf staatssecretaris Mansveld opdracht tot een onderzoek dat in kaart brengt hoeveel miljoenen euro’s de vervoersbedrijven jaarlijks verdienen doordat reizigers vergeten uit te checken. Maar ook als je dat niet vergeet, kun je geld kwijtraken, zoals eind juli tijdens een storing op het NS-station in Haarlem. De storing maakte het uitchecken onmogelijk. In zo’n geval schrijft de NS het (altijd hogere) instaptarief af, zonder dit te compenseren met de prijs van de gemaakte rit. De NS lost dat niet automatisch op voor de reiziger, die moet aan de lijn hangen bij de klantenservice.
Maar er speelt veel meer. Reizigersorganisatie Maatschappij voor beter OV heeft een WOB-verzoek ingediend om te achterhalen wat er gebeurt met de reisgegevens van chipkaarthouders. GroenLinks heeft een klachtenwebsite waarop berichten binnenkomen over trajecten die met de chipkaart duurder zijn geworden. Ook wordt sinds kort opnieuw beweerd dat de ov-chip gehackt kan worden.
Consumentenprogramma De Rekenkamer kijkt vanavond wat de exacte kosten zijn van de OV-chipkaart. Dat gaat van klein (het pasje zelf heeft een kostprijs van één euro, maar wordt voor 7,50 euro verkocht) tot groot (de miljoeneninkomsten vanwege de vergeetachtigheid van de reizigers). De conclusie van de programmamakers is simpel: de chipkaart dient de vervoerders, niet de vervoerden.
‘Het is een systeem in ontwikkeling,’ zeggen de voorstanders van de OV-chipkaart. Het probleem is dat de openbaarvervoerbedrijven niet op één lijn zitten. De commissie-Meijdam meldde dit jaar dat het niet mogelijk bleek om één gezamenlijke OV-autoriteit op te richten vanwege een gebrek aan ‘bestuurlijk draagvlak’. Een andere grote wens van Meijdam is om één in- en uitcheckpaal te krijgen. Nu heeft elke vervoerder zijn eigen paal. Technisch is dat haalbaar, al moeten de huidige processoren vervangen worden. Het probleem is het vereiste overleg tussen de vervoerders. ‘Je zou de directeuren van de OV-bedrijven, inclusief onze eigen directeur, in een kamer moeten opsluiten,’ zei een woordvoerder van regionale vervoerder Arriva onlangs. ‘Ik eet de sleutel wel op. Ze mogen er pas uit als ze een oplossing gevonden hebben voor de problemen.’