oorlogsmanieren

Andere tijden
Zondag, Nederland 2, 21.20-22.00 uur

Andere tijden duikt vanavond in een incident uit 1980 toen Nederlandse militairen van Unifil, de VN-vredesmacht in Libanon, rapporteerden gezien te hebben dat Israëlische soldaten de lijken opbliezen van Palestijnse infiltranten die ze kort tevoren in een vuurgevecht hadden gedood. In de vroege ochtend van 25 december 1980 raakten Israëlische soldaten vlakbij een Nederlandse commandopost slaags met een groep PLO-strijders in de wadi al-Ayn. Omdat de Israëli’s zich ook aan de Nederlandse kant van de wadi hadden begeven, ging een Nederlandse patrouille poolshoogte nemen. De Nederlanders zagen hoe de Israëli’s de lichamen van de Palestijnen bij elkaar legden en onderzochten. Sergeant-majoor Peter Filius vroeg de Israëli’s wat ze met de lijken van plan waren en kreeg een ontwijkend antwoord. De Nederlanders kregen via de radio de opdracht een veilige plek in de wadi op te zoeken en zagen vervolgens hoe de Israëli’s twee of drie keer explosieven temidden of in de directe omgeving van de lichamen tot ontploffing brachten. Ooggetuigen zeiden naderhand: ‘Toen de rook was opgetrokken, bleken de lijken niet meer op dezelfde plaats te liggen.’ En: ‘Ze hebben toen de vier lijken opgeblazen. Dat was nou niet bepaald een leuke ervaring. Ik heb tijdens de kerstlunch dan ook niet zoveel gegeten.’ Een onderzoek door de Verenigde Naties concludeerde echter dat de Nederlanders niet hadden gerapporteerd wat ze zagen, maar wat ze dachten te zien. De Israëli’s zouden op enige afstand van de lijken explosieven tot ontploffing hebben gebracht en de Nederlanders zouden zijn misleid door de hoek van waaruit zij het gebeuren zagen. Daarbij zouden hun verrekijkers niet hebben gedeugd.

In de aflevering ‘Vredesmacht onder vuur’ praat Andere tijden met drie Unifillers, de toenmalige Nederlandse ambassadeur in Libanon Koos van Dam en oud-generaal Hans Couzy, bekend van Srebrenica, die indertijd een jonge stafofficier was van de bevelhebber der landstrijdkrachten generaal Han Roos. De inmiddels overleden Roos was tijdens het incident op bezoek bij de commandopost. ‘Dan komt de vraag op: is dat toevallig?’ aldus Rob Bruins Slot van Andere tijden. ‘Nou, als ik de archieven omkeer, dan denk ik niet dat het heel veel toeval was. Er staan links en rechts vermeldingen dat de Israëli’s op de hoogte waren van het reisschema van generaal Roos. Het zijn allemaal van die speldenprikken en pesterijen. Israël had geen zin in Unifil.’