Spoorlijn Grand Central Belge was de levensader van een gedeeld land waarvan de steevast ongelijke delen tot verschillende werelden behoren.

Grand Central Belge
Dinsdag, Canvas, 20.40 uur

Ooit liep van Charleroi naar Antwerpen de spoorlijn Grand Central Belge. Om precies te zijn: de lijn waarover de mijnenrijkdom van Wallonië richting noorden werd vervoerd was iets langer. Van Vireux-Molhain in de Franse Champagne-Ardennes tot Zuid-Hollands Rotterdam ging de Grand Central Belge. De uitlopers waren Nederlands en Frans eigendom, het geheel was een pionierend consortium privélijnen, ietwat herinnerend aan het spoorwegennet in Groot-Britannië. Nu zouden we het ‘geprivatiseerde dienstverlening’ noemen, ware het niet dat men in de bedrijfsfilosofie van toen nog uitging van dienstverlening aan de cliënt en niet aan de aandeelhouder. Kwestie van gezondere prioriteiten.

Grand Central Belge. Noord-zuid-lijn in een land dat altijd, in zijn diepste Vlaams-Frans-Duitstalige wezen moet hebben geweten dat het nooit een eenheid was, is, zal worden. Dat het een inmiddels archaïsche caprice is van antieke bla-bla-mannetjes met folkloreglimmertjes op hun fantasiepakjes. België, in tweeën gespleten lapjesdeken. Bestierd door dezelfde potsierlijke adelborstenkaste die op gezette pretdagen her en der in Europa argeloos volk met vlaggetjes doet zwaaien (Oranjeland voorop).
Gentenaar Pascal Vebeken verdiept zich al jaren in de duonationale schizofrenie waarin hij in 1965 werd geboren. Met als niet gering wapenfeit het boek en de daarop gebaseerde documentaireserie Arm Wallonië (2009).
Die prachtreeks, waarin het hoe en waarom van de ooit-rijkdom van de Franstaligen wordt afgezet tegen de ooit-armoede der Vlamingen, behoort tot de documentaireserietop-10 van het voorbije decennium. Verbeken, gefascineerd door wat was, eigenlijk niet kan zijn en toch nog steeds is, vervolgde zijn zoektocht naar de kern en tragiek van zijn vaderland in Grand Central Belge – Voetreis door een verdwijnend land (2012). Historisch boek over de spoorlijn waarover men decennialang de delfstoffen van het zuiden naar de haven(s) van het noorden transporteerde. Totdat de zuidbron uitgeput was en het noordtij keerde.
Evenals Arm Wallonië werd het non-fictiewerk een impressionistische docureeks, deze keer met journaliste Frieda van Wijck als ontdekkingsreizigster in eigen land.
Bon voyage/Goede reis.