Jaap van Zweden is een meesterlijk dirigent, maar kreeg les van de volgende generatie.

College tour
Nederland 3, 20.25-21.20 uur

Een van de mooiste afleveringen uit de reeks Over vaders en zonen, gepresenteerd en bedacht door Hugo Borst, was de aflevering over Jaap van Zweden en zijn zonen Daniël, Benjamin en Alexander. Jaap is een begaafd violist. Na zijn studie in de Verenigde Staten werd Van Zweden (Amsterdam, 1960) op zijn negentiende de jongste concertmeester van het Concertgebouworkest aller tijden. Na zijn benoeming tot chef-dirigent van het Dallas Symphony Orchestra in 2008 werd hij gastdirigent bij de meest prestigieuze orkesten ter wereld, waaronder de Chicago Symphony en de New Yorkse en Berlijnse Philharmonische orkesten. In 2012 werd hij benoemd tot Music Director van het Hong Kong Philharmonisch Orkest.

De middelste zoon van Van Zweden is autistisch en heeft een verstandelijke beperking. Van Zweden in Over vaders en zonen: ‘De artsen zeiden: Benjamin zal nooit kunnen praten, nooit kunnen lopen en nooit een relatie krijgen. Ik kon mijn tranen kwijt in de muziek. Door de muziek kon ik eventjes ademen.’ In een ontroerend familiefilmpje zagen we hoe extatisch Van Zweden was, toen zijn zoontje – na jaren van intensieve therapie – zijn vader om de bal vroeg. Later blijkt dat de inmiddels jongvolwassen Benjamin liedjes van Nick en Simon vrolijk kan meebrullen, -pingelen en -trommelen.
‘Hoe is het voor iemand die geniaal is om een kind te krijgen met een defect?’ vroeg Borst. ‘Als je zo gericht bent op één ding, zoals ik eigenlijk mijn hele leven ben, gaat dat niet gepaard zonder hier en daar wat defecten. Soms lijkt het of ik zelf óók wat vormen van autisme vertoon. Ik kan wel asociaal zijn. Naar een café gaan, bijvoorbeeld. Dat vind ik verschrikkelijk’. Borst: Dus eigenlijk heeft Benjamin jóú een spiegel voorgehouden?’ Van Zweden: ‘Dat zou je wel kunnen zeggen, ja.’
Vanavond is Jaap van Zweden te gast in College tour. Vanuit het Concertgebouw in Amsterdam beantwoordt hij vragen van de volgende generatie muzikanten – het levert hem misschien weer nieuwe inzichten op.