Altijd al naar een lopende man willen kijken terwijl zijn omgeving wordt teruggespoeld? Vannacht kan het. Zes uur lang.

TV Lab: Tokyo Reverse
NPO 3, 23.35-5.45 uur
Jongeman loopt door drukke stad, het is een beeld dat je al talloze keren gezien hebt. In videoclips, films, series, reclames of gewoon buiten op straat. Daarom denk je heel even dat je niets bijzonders ziet als je op Tokyo Reverse stuit – om er fluks achter te komen dat er iets niet klopt. In deze film loopt de hoofdpersoon vooruit, maar alle andere mensen gaan achteruit. De auto’s van Tokio rijden terug. Hondjes dribbelen achterwaarts. Iedereen staat verkeerd om op de roltrap. En als een voorbijganger een flesje water omkeert, wordt de vloeistof vanaf de grond het flesje in gezogen.
Regisseur en fotograaf Ludovic Zuili is voor Tokyo Reverse urenlang achteruitlopend gefilmd door zijn maatje Simon Bouisson. Het resultaat hiervan wordt achterstevoren vertoond, zodat Zuili vooruitloopt, terwijl alle andere mensen teruggaan. Op zich een bekende filmtruc, bedoeld om de gefilmde persoon een eigenaardig, creepy loopje te geven. Maar in Tokyo Reverse wordt met deze techniek een compleet nieuw universum gecreëerd: een wonderlijke schaduwversie van onze eigen wereld. Zuili volgde danslessen om zijn achterwaartse wandeling iets natuurlijker te laten ogen.

Tokyo Reverse werd afgelopen voorjaar in de oorspronkelijke versie, die negen uur duurt, vertoond op France 4, vanwege het negenjarig bestaan van deze Franse zender. Hoge kijkcijfers wist het experiment niet te halen, maar de hashtag #tokyoreverse was wel trending topic op Twitter. Ook kijkers naar de Nederlandse uitzending worden uitgenodigd hun gedachten over de film via deze hashtag te delen. Tokyo Reverse is vannacht te zien in het kader van TV Lab, in een speciaal voor de VPRO ingekorte versie: zes uur in plaats van negen. 

De film werd door France 4 aangekondigd als de première van slow tv in Frankrijk. Dit buitengewoon onthaastende genre is de laatste jaren een trend in Noorwegen, waar het publiek bijvoorbeeld mocht kijken naar een treinrit van zeven uur. Of naar een 134 uur durende boottocht. Dat laatste programma werd zo populair dat de helft van de Noorse bevolking er op een gegeven moment naar keek; fans probeerden zelfs in beeld te komen. Later volgden nog films over zwemmende zalmen, een haardvuur, een schaakwedstrijd, het leven van een slak en het breien van Noorse truien.
Hierbij vergeleken is Tokyo Reverse dynamischer, alleen al vanwege het drukke decor. Ook zit er een stevige (live!) soundtrack onder, die heen en weer schiet tussen geagiteerde pianoloopjes en elektronische beats. Maar door de lengte van Zuili’s reis gaat ook van deze film een hypnotiserend, meditatiefeffect uit; met drugs achter de kiezen vast extra, maar broodjenuchter net zo goed. Je ziet de mensen op straat bewegingen maken die je kent, maar in een volgorde die je doet duizelen. Iedereen deinst voortdurend terug, alleen onze held lijkt normaal. Hij voert duiven die hun leven omgekeerd leiden, wordt bestookt door achterwaartse schoolmeisjes en blijft een ogenblik verwonderd staan bovenaan een roltrap. Ondertussen leer je Tokio kennen: vol mondkapjes, maatpakken, fantasyjurkjes en roze bloesems. Af en toe probeer je je voor te stellen hoe de oorspronkelijke beelden van deze film eruit moeten hebben gezien... om je vervolgens weer te laten meeslepen door de terugtellende klok. Nachtvlinders, slapelozen en zomaar nieuwsgierigen: mis deze uitzinnige excursie niet.