In strafgevangenis Colony 56 beiden 260 Russische moordenaars hun tijd.

2Doc: The Condemned
NPO 2, 23.55-1.19 uur

Dankzij Solzjenitsyns Goelag Archipel kreeg het Westen een idee van het karakter van de strafkampen in de Sovjet-Unie, die in het hele land woekerden. Zo barbaars als toen gaat het er niet meer aan toe, maar het huidige Russische gevangeniswezen kan naar westerse maatstaven onmogelijk humaan worden genoemd, getuige de bejegening van bijvoorbeeld tycoon Chodorkovski en de vrouwen van Pussy Riot. Wat zou er met hen zijn gebeurd als het Westen niet van hun bestaan en behandeling op de hoogte was geweest? Intussen verblijven duizenden gedetineerden anoniem in Russische strafkampen. 

Van Colony 56 zullen ook in Rusland weinigen weet hebben. Deze strafgevangenis ligt volkomen geïsoleerd aan de rand van een enorm woud in de Oeral, zeven uur rijden van Sverdlovsk, in een regio waar zich ten tijde van Stalin wel honderd goelags bevonden. In Colony 56, waar 260 heel erge moordenaars hun straf uitzitten, heerst een loodzwaar regime. Des te opmerkelijker dat documentairemaker Nick Read en Mark Franchetti, correspondent van de Sunday Times en doorgewinterd oorlogsverslaggever, er na lang onderhandelen mochten filmen en praten met een aantal gevangenen. De lange documentaire The Condemned gaat over hoe de allerergste misdadigers hun straf proberen te overleven. Er huizen terroristen, seriemoordenaars, verkrachters en maniakken. Ontsnappen is zinloos, onder soms arctische omstandigheden en zo ver van de bewoonde wereld. Voor zelfmoord krijgen ze geen kans, maar hun levensverwachting in dergelijke omstandigheden is sowieso laag. Eentje zit er al 26 jaar, bijna net zo lang als de gevangenisdirecteur, die weinig consideratie toont met zijn moordenaars. 83 hebben er levenslang, maar dan ook echt; sinds 1996 wordt in Rusland de doodstraf omgezet in levenslang. 175 hebben twintig tot vijfentwintig jaar gekregen. De eerste groep slijt 23 uur per dag in een minieme cel en mag een uur per dag in een soort tijgerkooi luchten. Geen televisie, wel twee bibliotheken. Sommigen krijgen nooit bezoek, anderen sporadisch. The Condemned is geen griezelfilm, maar geeft een aantal moordenaars die hun getroebleerde bestaan zonder veel opsmuk voor de camera blootleggen, een gezicht.