Bijna een op de tien mensen heeft moeite met lezen en schrijven, maar weet dat te verbloemen met allerlei smoesjes.

Zeg eens B
NPO 1, 21.30-22.15 uur

Getuige het feit dat u dit stukje bent gaan lezen, heeft u er waarschijnlijk geen last van. Liefst 1,3 miljoen Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar zijn echter laaggeletterd, wat betekent dat ze grote moeite hebben met lezen en schrijven. Er is weinig fantasie voor nodig om te bedenken wat voor problemen dat allemaal oplevert bij het functioneren in de maatschappij. Het probleem komt in alle lagen van de bevolking voor, maar vooral bij oudere autochtonen. ‘Vaak schamen ze zich, en kunnen ze hun probleem goed verhullen,’ zegt Roel Govers van de Stichting Lezen en Schrijven. ‘Ze weten zich meestal te redden door hulp van hun omgeving. Maar ze zijn ook erg kwetsbaar, bijvoorbeeld als hun partner wegvalt. Bovendien gun je het iedereen om de ondertiteling van een tv-programma te kunnen volgen, reisinformatie op een bushalte te begrijpen en een mailtje te kunnen sturen.’  
De stichting probeert de moeilijk te bereiken groep te bewegen iets aan hun laaggeletterdheid te doen door middel van een campagne met de meest gebruikte smoezen. Govers: ‘“Ik ben mijn bril vergeten”, “dat formulier vul ik thuis wel in”, ‘ik houd niet van boeken”, die excuses zijn heel herkenbaar. We proberen vooral de omgeving van laaggeletterden te overtuigen aan de bel te trekken, waarna we over kunnen gaan tot een onderwijsmethode die past bij hun situatie.’

Vanavond start het programma Zeg eens B, waarin Caroline Tensen mensen volgt die iets willen doen aan hun laaggeletterdheid. De Stichting Lezen en Schrijven hielp de redactie met hen in contact te komen. ‘Voor ons is zo’n programma natuurlijk geweldig,’ zegt Govers, ‘omdat we verwachten dat het een goed beeld geeft van de problematiek en wat je eraan kunt doen. En de verhalen zijn soms geweldig. Bijvoorbeeld dat van de vrouw van wie de universitair geschoolde kinderen niet eens wisten dat ze niet kon lezen en schrijven. Tegenwoordig handelt ze succesvol op de effectenbeurs.’