Een opera, tentoonstellingen, een standbeeld, enkele romans, een nieuw boek van historica Els Kloek en een grote publieksfilm: 2014 wordt het jaar van Kenau Simonsdochter Hasselaar.

OBA live met als gast Els Kloek
Vrijdag, Radio 5, 19.02-20.00 uur

Hoe graag de meeste vrouwen zich tegenwoordig ook afficheren als stoer en daadkrachtig, voor kenau uitgemaakt worden is voor de meesten zeker geen compliment. Een kenau staat voor een manwijf, een vrouw met haar op de tanden, bazig en onvrouwelijk. Jammer toch, want zo trots als de Fransen op hun Jeanne d’Arc zijn, zo zouden we hier in Nederland trots moeten zijn op Kenau ­Simonsdochter Hasselaar (1526-1588). Ze was niet alleen een harde zakenvrouw die eenieder die zijn afspraken niet nakwam voor het gerecht sleepte (en vrijwel altijd won), maar volgens de overlevering heeft ze bovendien een vrouwenleger van 300 vrouwen aangevoerd tijdens het beleg van Haarlem (1572-1573). En dat in een tijdperk waarin het publieke domein een mannenaangelegenheid was. Ja, daar moet je toch wel enigszins een kenau voor zijn.
 
Vergeten heldin
De historica Els Kloek, samensteller van het veelgeprezen boek 1001 Vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis,pleit al jaren voor herstel van Kenaus reputatie, en in het algemeen voor een herwaardering voor de rol die vrouwen in de geschiedenis spelen.

In haar nieuwe boek Kenau en Magdalena. Vrouwen in de Tachtigjarige Oorlog (Vanthilt) leren we naast Kenau ook Magdalena Moons (1541-1613) kennen, nog zo’n vergeten heldin. Kloek: ‘Het gaat er niet om dat het mijn heldinnen zijn, maar het gaat erom dat ik vrouwen zichtbaar wil maken en het historische verhaal wil vertellen. Het is bezopen dat we een beeld hebben van de geschiedenis waarin vrouwen nauwelijks zichtbaar zijn. Door op zoek te gaan naar vrouwen in het verleden heb ik altijd het gevoel dat ik een inkijkje via het keukenraam krijg. Kenau is een strijdbare vrouw, in de beeldvorming wordt ze dan meteen een manwijf. Ze is ook letterlijk voor heks uitgemaakt. Magdalena Moons heeft met haar vrouwelijke charmes een bijdrage geleverd aan de strijd tegen de vijand. Als ze de Spaanse opmars niet had weten uit te stellen, zou 3 oktober 1574 (Leidens Ontzet) er heel anders hebben uitgezien. Maar wat gebeurt er: ze wordt in de beeldvorming meteen als een soort hoer bestempeld. Het boek gaat ook over die beeldvormingsprocessen ten aanzien van vrouwen en hoe die in de loop der tijd veranderen. Het gaat dieper in op de historische context van de Tachtigjarige Oorlog en vertelt hun vaak verzwegen aandeel. Maar ook over wat oorlogsgeweld voor vrouwen betekende.’

Braveheart
2014 wordt een echt Kenaujaar. Naast een opera, verschillende tentoonstellingen in Haarlem, een standbeeld (de Haarlemse citymarketing heeft Kenau als een verloren dochter onthaald), enkele romans en het boek van Kloek, komt er de grote publieksfilm Kenau. Het idee voor den film ontstond al twaalf jaar geleden, maar kon nu pas verwezenlijkt worden. Karen van Holst Pellekaan en Marnie Blok zijn de initiatiefneemster en schreven het scenario.
Blok: ‘Min of meer per toeval ontdekten we een heel stuk onderbelichte Nederlandse geschiedenis die fantastisch is. Het beleg van Haarlem is wel bekend, maar het echte verhaal van Kenau kent niemand. We vonden het zo’n prachtig personage dat we er wel iets mee moesten doen. We dachten aan een spektakelstuk, een soort Braveheart maar dan met vrouwen.’
Binnenkort is het zover, 6 maart komen zowel het boek als de film uit en heeft Nederland er een nieuwe heldin bij. Wie weet siert de naam Kenau binnenkort wel de lijst van populaire meisjesnamen.