moeder en zoon

Zondag, NPO 2, 13.00-14.00 uur

Woensdag, NPO 2, 23.00-0.05 uur

Hij noemt haar mijn maidele, zij hem haar kleine ezeltje. Dat Arnon Grunberg een bijzondere relatie had met zijn moeder wisten we al, maar het zelf zien blijkt toch heel anders dan erover lezen. In de film Moeder & Grunberg, uitgezonden door de Joodse Omroep, registreert een draaiende camera de telefoongesprekken die ze dagelijks voerden en er zullen weinig kijkers zijn die daarbij niet even moeten slikken. Van ontroering of gêne, dat hangt van de kijker af. Ontroering vanwege de wijze waarop de zorgzame zoon met zijn breekbare moeder omgaat, gêne vanwege de kleffe gesprekjes die louter lijken te bestaan uit wederzijdse liefdesbetuigingen.  

Hannelore Grünberg was vermoedelijk de eerste schrijversmoeder die daags na haar overlijden werd herdacht met een complete krantenpagina. We weten dat ze Auschwitz overleefde en dat ze een temperamentvolle moeder was die graag met huisraad smeet. Ze was al in de veertig toen na acht miskramen Arnon ter wereld kwam. Geen wonder dat ze moeite had hem los te laten.

Het idee was dat de zoon zijn moeder zou interviewen. Daarvoor had hij een camera nodig, want zonder het alibi van een film durfde hij haar geen vragen over het verleden te stellen. Pascalle Bonnier (27), die zich een paar jaar geleden als stagiaire bij hem had gemeld (‘ik was onwijs door hem gefascineerd dus ik dacht: ik wil bij hem stage lopen en ik zie wel wat ik kan doen’) kreeg het verzoek de gesprekken tussen moeder en zoon te filmen. Anderhalf jaar lang ging ze elke woensdag bij Hannelore langs. ‘In het begin zeiden we niks tegen elkaar, maar op een gegeven moment ontstond er wel iets,’ zegt Bonnier. Ze filmde soms weken achter elkaar waarin er niets gebeurde. Hannelore kijkt naar Dokter Phil, knipt de stukjes van Yasha uit de VPRO Gids en drinkt thee in de tuin. Toch blijf je gefascineerd kijken, ook omdat het mysterie Arnon Grunberg in elk geval deels wordt verklaard. Volgens Bonnier vond hij het maken van de film extreem. ‘Maar hij houdt wel van extreem.’ Ze hoopt dat de kijker na afloop begrijpt waarom Arnon en zijn moeder zo intens aan elkaar hingen. Zelf vond hij de film vooral erg grappig. ‘Hij zat naast me op de bank te lachen en zei dat hij het een luchtige film vond.’