Vanaf maandag dagelijks bij de VPRO: de tiendelige serie Koken met Van Boven, waarin culinair fenomeen Yvette van Boven haar speciale kookkunsten vertoont. De VPRO Gids bezocht een opnamedag voor een ‘kijkje in de keuken’.

Koken met Van Boven
Ma-vr, NPO 2, 19.25-20.00 uur
 
Yvette van Boven draagt een schort. Een groot donkerblauw schort. Dat lijkt misschien niet opzienbarend voor iemand die het grootste deel van haar tijd achter de pannen doorbrengt, maar onder televisiekoks is het schort geen populair accessoire. Jamie Oliver droeg graag houthakkershemden en Nigella stond rustig slagroom te kloppen in een kasjmier truitje. Zo niet onze Yvette. Die weet dat een thuiskok een schort nodig heeft.
Machteld van Gelder en Agnes de Ruijter, die ook Maartens moestuin maakten, vonden dat het wel eens tijd werd voor een vrouw in de keuken. Dus deden ze wat eigenlijk enorm voor de hand lag: ze polsten Yvette ‘Home Made’ van Boven voor een programma over koken en eten.
 
Yvette van Boven is een culinair fenomeen. Haar recepten, voorzien van zelfgemaakte geinige tekeningetjes, staan in Volkskrant Magazine, Libelle en Delicious. Haar vier Home Made-boeken worden niet alleen in ons land heel goed verkocht, maar ook over de grens. Er zijn vertalingen in het Engels, Duits, Spaans en Frans. De Amerikaanse Huffington Post beweerde in een interview dat haar boeken ‘seem sprinkled with fairy dust’. 
Zoiets zul je Yvette zelf nooit horen beweren. Zij is de vleesgeworden Hollandse nuchterheid, al bracht ze haar jeugd door in Ierland en woont ze tegenwoordig de helft van de tijd in Parijs. Die invloeden vind je terug in haar recepten, maar ze vergeet nooit waar wij Hollandse thuiskoks het mee moeten doen, qua weer en boodschappen. Aan culinaire modes doet ze niet mee. Van Yvette mag alles. 
Wilde asperges
Het was Jamie Oliver die begon met koken in zijn eigen keuken voor het oog van de camera. Als zijn visschotel/steaks/gehaktballen klaar waren, ging steevast de deurbel. Dan roetsjte Jamie langs de trapleuning naar beneden om een van zijn vele maten te verwelkomen. Die had meestal blauw haar en trok bij binnenkomst met zijn tanden een flesje bier open om tijdens de aftiteling nog even op het drumstel te roffelen met een paar afgekloven lamskoteletten.
Na Jamie volgde Nigella. De goddelijke huisvrouw bereidde gemaksvoer voor haar kinderen en stressloze dineetjes voor haar beschaafd-artistieke vrienden, van wie er altijd eentje in het bezit van politiek correcte dreadlocks was.
Wij moesten het doen met Maarten ’t Hart, die voor Maartens moestuin in zijn schuurtje aardappels stoomde, waarbij hij als toppunt van verwennerij een likje crème fraîche serveerde. Maar nu hebben we Yvette, die kookt zoals je wilt eten. 

'Bij chili drink je geen kersenbier, het is een beetje een wijvendrank natuurlijk.’

Yvette van Boven
Rond het kookeiland in haar Amsterdamse appartement staan vandaag drie camera’s opgesteld die registreren hoe Yvette een pan chili maakt. Boven het gasfornuis hengelt een microfoon terwijl regisseur van dienst David Bezemer op de monitor controleert of alles eruit ziet zoals hij het wil. Vanuit haar mandje bij het raam ligt hondje Marie berustend toe te kijken.
Zoals ooit Chalky, het onafscheidelijke Jack Russeltje van BBC-kok Rick Stein, vele kijkersharten veroverde, zo zal ook Marie straks niet meer anoniem over straat kunnen. Yvette van Boven zei dan ook niet gelijk ja toen haar gevraagd werd een kookprogramma te presenteren. ‘Ik hoefde niet zo nodig op televisie. Ik heb niet eens een televisie, zoals je ziet.’ Maar ze deed het toch, omdat ze zelf mocht bedenken wat en waar ze zouden gaan filmen. In Koken met Van Boven wordt verantwoord en duurzaam gekookt, zonder dat dat overigens voortdurend wordt benadrukt. Yvette plukt wilde asperges in de duinen bij Egmond, bereidt onwelkome ganzen en vangt makrelen die ze thuis zelf rookt.  

Yvette van Boven in haar keuken (zonder afzuigkap)

Kersenbier
Thuis is ook echt thuis. Haar eigen keuken functioneert al twee maanden als studio. De afzuigkap moest eraf, omdat die het beeld belemmerde en het aanrecht staat iets minder vol dan normaal, maar verder is er niks gestileerd. Het is een beetje behelpen in de krappe ruimte, maar dat past goed bij het Home Made-motto waarmee Yvette van Boven groot is geworden. Dat motto luidt dat je eigenlijk alles zelf kunt maken: van likeur en kaas tot paté en hondenkoekjes. Terwijl de verslaggever de kookboekenverzameling inspecteert (Claudia Roden, Nigel Slater, Ottolenghi, Escoffier, Gwyneth Paltrow), proeft Yvette voor drie draaiende camera’s van haar chili. ‘Zo hé, wauw! Lekker! Heerlijk. Echt lekker!’
 
Als de opnamen even worden stilgelegd, verdringen de crewleden zich rondom de dampende pan. ‘Goh, je proeft die chocola helemaal niet,’ zegt geluidsman Rob van de Schootbrugge verbaasd, terwijl hij nog gauw een volle lepel naar binnen schuift. De aflevering die vandaag wordt opgenomen gaat namelijk over chocola. Daarvoor is gefilmd bij chocolademakers Rodney en Enver in Amsterdam-Noord. Die maken verantwoorde repen van biologische cacaobonen. Een stukje van hun pure gorillareep (gemaakt van Virunga-cacao uit Oost-Congo) is al in de pan chili verdwenen. De rest ligt klaar voor de kersentaart die straks gemaakt gaat worden. Geluksvogel Enver mag vanmiddag langskomen om alles wat Yvette met zijn gorillachocola gemaakt heeft, op te eten.
Terwijl de chili in de oven staat, kan Yvette mooi even demonstreren hoe je heel makkelijk kersenbier maakt. Maar voordat de kersen in de pan gaan, wordt er overlegd. Moet er een bruggetje komen tussen de chili en dat kersenbier? ‘Bij chili drink je geen kersenbier,’ vindt Yvette, ‘het is een beetje een wijvendrank natuurlijk.’ Terwijl de regisseur nog nadenkt over deze kwestie, doet ze vast even een afwasje om daarna alles klaar te zetten voor ‘het kersenverhaal’. 

Van Boven laat ook zien waar de producten waar ze mee werkt, vandaan komen

Chili met maisbrood
Het koude voorjaar zorgde ervoor dat niet alles volgens plan verliep, vertelt Yvette tussen de opnamen door. ‘We zouden kersen gaan plukken, maar die zijn nog te klein. We zouden makrelen gaan vangen, maar het water was nog te koud. En toen we ganzen wilden gaan filmen, waren die er niet. Dat is ook een beetje hoe de natuur werkt. Dan draaien we gewoon een uitzending om, of we verzinnen iets anders. Dat vind ik eigenlijk ook wel leuk. In deze aflevering zouden we iets met rauwe walnoten doen. Die zijn er normaal altijd na 21 juni, maar die waren door het koude weer nog veel te klein. Dus dat hebben we geschrapt. Nu doen we kersen, die kun je kopen.’
Het aanrecht is opgeruimd. Er ligt een stapel gorillarepen klaar voor de kersentaart. ‘Wat een lekkere chocola, hè?’ glundert de geluidsman, ‘gisteren heb ik een hele reep achter elkaar opgegeten.’

'Toen we ganzen wilden gaan filmen, waren die er niet. Dat is ook een beetje hoe de natuur werkt.'

Yvette van Boven
‘Was je ongesteld?’, informeert Yvette. Bulderend gelach. Het is reuze gezellig in deze kleine keuken. Je struikelt weliswaar over de snoeren, en de weg naar de wc wordt geblokkeerd door camera’s, maar die huiselijke sfeer zal straks alleen maar bijdragen aan het succes van het programma.
Er rinkelt iets. Het is de telefoon van Yvette, die ze gebruikt als kookwekker. De potjes chili met maisbrood moeten uit de oven. Gauw worden de camera’s in stelling gebracht. ‘Yes, wauw! Dit ziet er echt heel mooi uit! Kijk nou hoe mooi,’ roept Yvette. ‘Je ziet het borrelen!’
 
‘Maar dat zie je helaas helemaal niet, want die flessen staan ervoor,’ merkt cameraman Boris de Ruijter op. De flessen worden aan de kant geschoven en de potjes chili gaan nog een keer de oven in. En er weer uit. Yvette gaat in de overdrive. ‘Kijk! Gaaf! Supermooi! Moet je zien! Zacht maisbrood op…’
‘Haal even twee keer adem alsjeblieft,’ onderbreekt de regisseur.
Dan moeten de potjes voor de derde keer de oven in, want er moet nog een zogeheten beautyshot gemaakt worden; een close-up van de borrelende potjes chili met hun goudgele mutsje van maisbrood. De Ruijter posteert zich met zijn camera vlak voor de oven waar Yvette staat te wachten tot haar potjes weer borrelen. ‘Snel, opschieten Boris, we’re losing the borrel!’
Taart
Het is inmiddels ruimschoots lunchtijd en dankzij het ontbreken van de afzuigkap ruikt het hemels in huize Van Boven. ‘Gaan we dit eten?’, informeert cameraman Stijn van Santen, terwijl hij verlangend naar de dampende potjes chili op het aanrecht kijkt. Hij vervangt vandaag cameraman/lichtontwerper Jaap Veldhoen die met Jelle Brandt Corstius naar Oekraïne is.
‘Ik weet het niet. Ik zit er ook al hoopvol naar te kijken,’ watertandt de geluidsman.
Helaas, de potjes chili moeten intact blijven. ‘Bij Abel moet je juist altijd alles opeten en hier mag het niet,’ mompelt Van Santen, die ook bij Taarten van Abel wel eens achter de camera heeft gestaan.
Uiteindelijk mogen we met zes lepels samen een potje leegeten. Resterende honger dient gestild te worden met bruine boterhammen en stroopwafels. Terwijl Yvette een boterham belegt met avocado en pesto, rommelen enkele crewleden in haar keukenkastjes terwijl ze koffie maken.
 
‘Iedereen is hier inmiddels helemaal thuis. Ik vind het echt jammer dat het er alweer bijna op zit. We komen er net lekker in. Dat mijn huis op z’n kop staat, vind ik niet erg, daar ben ik aan gewend. De fotoshoots voor mijn boeken doen we ook altijd hier, dan ligt de boel ook ondersteboven.’ Het is die opgeruimde nonchalance die Yvette van Boven zo onweerstaanbaar maakt. Ze is niet koket, niet graatmager, niet geföhnd, gelakt of geplamuurd. Lachend: ‘Ik heb nog gauw even een spoedcursusje gevolgd om mezelf een basismake-up te geven. Zodat je niet allemaal vlekken in je gezicht hebt als het licht erop staat. Verder doen we het zoals het is.’
De pauze is voorbij. ‘Jongens, ik ga een taart bakken,’ kondigt Yvette aan, en onder luid gejuich begeeft ze zich weer richting het aanrecht.

meer over koken met van boven