Dit zijn de kandidaten van De Nationale Wetenschapsquiz 2012. Dit jaar hebben wij een team van slimmeriken uitgenodigd om te strijden tegen een team van wetenschappers.

Bas van Goor, oud-volleyballer

Bas van Goor is een Nederlandse oud-volleyballer en hij hoort tot de meest succesvolle volleyballers van Nederland. Bas is 2,09 meter lang en speelde als middenman. Hij speelde in de Nederlandse en Italiaanse competitie en heeft vele prijzen gewonnen, waaronder een gouden medaille op de Olympische Spelen van 1996 en driemaal de Champions League.
Bas maakte zijn debuut in de Nederlandse competitie in 1989 en moest zijn carrière beëindigen wegens blessures in 2005. Hij heeft 295 interlands gespeeld.
Na zijn loopbaan is Bas technisch directeur geworden bij een volleybalclub in Apeldoorn. Hij is na 7 maanden opgestapt omdat hij merkte dat hij te snel van speler naar een managementfunctie is overgestapt.
Nu is Bas directeur van de Bas van de Goor foundation. Deze heeft als missie om de kwaliteit van leven voor mensen met diabetes te verhogen door middel van sport. De Bas van de Goor foundation wil mensen met diabetes informeren over de positieve effecten die sport voor hen kan hebben. Bas heeft zelf diabetes en is daarnaast ambassadeur van het Diabetes Fonds.
 

marije smits, oud-paralympisch atleet

Marije Smits is een Nederlands atlete. Zij was gespecialiseerd in de 100 m en het verspringen met een sportprothese.

Artsen constateerden in 1998 kanker in het rechteronderbeen van Marije. Dit werd in maart van het volgende jaar 'door de knie' geamputeerd. Smits valt hierdoor in de categorie bovenbeenamputees (klasse 42).

Smits deed mee aan de Paralympische Zomerspelen 2004 te Athene en kwam in 2008 uit voor Nederland op de Paralympische Zomerspelen in Peking. In januari 2011 deed Smits mee aan het wereldkampioenschap in Christchurch te Nieuw-Zeeland. Op het onderdeel verspringen won ze daar een zilveren medaille, Smits heeft zich hiermee genomineerd voor Spelen van Londen 2012, tijdens het Europees kampioenschap in Stadskanaal wist ze zich definitief te kwalificeren voor de Spelen in Londen. Tijdens de Spelen van Londen eindigde ze als 11e (verspringen) en 8e (100m).

Tussen 2008 en 2013 wordt Marije gesponsord door kledingmerk ASICS. Marije is de eerste Europese gehandicapte sporter die individueel werd gesponsord door het bedrijf.
Marije heeft sport altijd gecombineerd met parttime promotie onderzoek op de kinder maag darm lever afdeling van het AMC ziekenhuis. Sinds oktober 2012 is ze daar fulltime aan het werk. Na haar promotie wilt ze haar artsopleiding vervolgen om in de toekomst als kinderarts aan de slag te kunnen.

Smits heeft in november 2009 de stichting Topsport met zonder handicap opgericht. Deze stichting heeft als doel gehandicapte topsporters te ondersteunen om in hun tak van sport de top te bereiken.
 

mark huizinga, oud-judoka

Mark Huizinga is een Olympisch kampioen judo. In 2000 won hij de gouden medaille in de gewichtsklasse -90 kg bij de Olympische Spelen in Sydney. Hij bezit sinds 8 november 2008 de 6e dan Judo. Hij is tienvoudig Nederlands kampioen judo.

Na een studie bedrijfskundige informatica aan de Hogeschool voor Economische Studies (HES) te Rotterdam werd hij officier bij de Koninklijke Luchtmacht. Hij maakte deel uit van de Defensie Topsport Selectie. In 2009 beëindigde hij zijn loopbaan bij Defensie.

Tijdens de opening van de Olympische Spelen 2004 in Athene droeg Huizinga de Olympische vlag. Hij won op deze Spelen een bronzen medaille. In april 2008 won Mark Huizinga de Europese kampioenschappen judo 2008 in de categorie -90 kg. Dit was zijn vijfde en laatste Europese titel. Op de Olympische Zomerspelen 2008 in Peking verloor hij in de tweede ronde van de Zwitser Sergei Aschwanden, waarmee hij zijn judocarrière afsloot.

Mark is ook Chef de Mission van de Nederlandse ploeg voor de Jeugd Olympische Spelen 2014 in China en 2018 in Argentinië. Hij geeft judoclinics voor verschillende doelgroepen en treedt hij ook wel eens op als spreker. Daarnaast is hij ook ambassadeur van 3 stichtingen waaronder: Blessed Generation, Pure Fishing en de Koninklijke Luchtmacht.
 

Mireille claessens, nanobiofysica TU Twente

Mireille behaalde haar PhD in de laboratoria voor Fysische chemie en Plantenfysiologie aan de Wageningen Universiteit. Na ontvangst van haar doctoraat in 2003 verhuisde ze naar de Technische Universiteit van München, waar ze onderzoek heeft gedaan naar de fysische eigenschappen van het cytoskelet. In 2008 sloot ze zich aan de Nanobiophysics groep aan de Universiteit Twente, waar ze momenteel universitair hoofddocent is. In 2009 werd ze bekroond met een VIDI-subsidie die het mogelijk maakt om de studie naar de supra-fibrilaire amyloid aggregaten en de gevolgen voor de cellulaire werking voort te zetten.

In haar werk streeft Mireille naar het begrijpen van de fysische principes die ten grondslag liggen van de organisatie, dynamiek en mechanische eigenschappen van eiwitten en eiwit filamenten. Momenteel richt haar werk zich op de functie van het ongevouwen eiwit alfa-synucleine en de rol van dit eiwit in neurodegenaratieve ziekten. Bij de ziekte van Parkinson klontert alfa-synucleine samen en vormt eiwitdraden. Deze eiwitdrden plakken samen en vormen plaques, welke kenmerkend zijn voor de ziekte. Hoe en waarom dit precies gebeurt is nog niet bekend. Mireille haar onderzoeksgroep probeert dit in kaart te brengen met behulp van kunstmatige eiwitten en cel modellen.
 

leo kouwenhoven, natuurkundige TU Delft

Leo Kouwenhoven is een Natuurkundige onderzoeker. Hij is in 1992 cum laude gepromoveerd aan de Technische Universiteit Delft. Hij is nu professor aan diezelfde universiteit en bovendien groep leider van de “Kwantum Transport Groep” . Met deze onderzoeksgroep heeft hij in begin 2012 grote opwinding veroorzaakt doordat ze het zogenaamde Majorana deeltje hebben gevonden. In de aflevering van Pauw & Witteman van 12 april legt Kouwenhoven in begrijpelijke taal met behulp van duplo-steentjes uit wat het Majorana deeltje inhoud.

Het Majorana deeltje is bedacht door de Italiaanse natuurkundige Majorana, wie in de jaren dertig van de vorige eeuw heeft afgeleid uit de kwantumtheorie dat er een bijzonder deeltje kon bestaan; een deeltje wat zijn eigen antideeltje is. Hij noemde dit deeltje het Majorana fermion. Die ‘Majorana’ bevindt zich precies op de grens van materie en antimaterie.

Majorana fermionen zijn zeer interessant en niet alleen omdat de ontdekking ervan een heel nieuw en onbekend hoofdstuk van de fundamentele natuurkunde opent. Ze spelen mogelijk ook een rol in de kosmologie. Een gangbare theorie veronderstelt dat de mysterieuze ‘donkere materie’, die het grootste deel van het heelal vormt, uit Majorana fermionen bestaat. Daarnaast zien wetenschappers de deeltjes als fundamentele bouwstenen van de quantumcomputer, een type computer dat veel krachtiger is dan de beste supercomputer maar nu alleen nog in theorie bestaat. In tegenstelling tot ‘gewone’ quantumbits zijn bits gebaseerd op Majorana’s namelijk stabiel en nauwelijks gevoelig voor invloeden van buitenaf.

Wetenschappers van de groep van Leo Kouwenhoven hebben voor het eerst in het laboratorium een opstelling weten te maken waarin een paar van Majorana’s ´verschijnt´, aan de uiteindes van een nanodraad. Ze combineerden daarvoor een extreem klein nanodraadje, geproduceerd door collega´s van de TU Eindhoven, met een supergeleidend materiaal en een sterk magneetveld. “De metingen aan het deeltje aan het uiteinde zijn niet anders te verklaren dan door de aanwezigheid van een paar Majorana’s”, stelt Leo Kouwenhoven.
 

Carla Hollak, Gezondheidszorg AMC

Carla is internist in het AMC en sinds 2008 hoogleraar Metabole Ziekten in het bijzonder de erfelijke stofwisselingsziekten bij het AMC-UvA. Een internist houdt zich bezig met het diagnosticeren (= herkennen en benoemen) en behandelen van ziekten van de inwendige organen.

Carla Hollak heeft vanaf de jaren 90 in samenwerking met de afdeling Medische Biochemie, onderzoek gedaan naar de effecten van enzym suppletie therapie bij de ziekte van Gaucher. Dit is een zeldzame erfelijke stapelingsziekte waarbij patiënten een afbraakenzym niet zelf kunnen aanmaken. In 1996 is zij op dit onderzoek gepromoveerd. Het AMC heeft zich hierna ontwikkeld tot top-referent centrum voor deze aandoening, waarbij patiëntenzorg, research en (na)scholing hand in hand gaan. Vanuit de onderafdeling Endocrinologie en Metabolisme wordt de zorg voor volwassen patiënten met diverse andere lysosomale stapelingsziekten, waaronder de ziekte van Fabry, volgens eenzelfde principe gerealiseerd. Er bestaat een hechte samenwerking met de kindergeneeskunde, laboratoria en radiologie.

Naast de zorg voor patiënten met lysosomale stapelingsziekten richt Carla Hollak zich sinds 2004 op volwassenen met andere erfelijke stofwisselingsziekten zoals fenylketonurie, ureumcyclusdefecten, vetzuuroxidatiestoornissen etc. Tegenwoordig bereiken kinderen met erfelijke stofwisselingsziekten veel vaker de volwassen leeftijd door vroegtijdig ingestelde behandeling en verbetering van behandelingsmodaliteiten. In het AMC heeft Hollak een speciale polikliniek opgericht voor volwassenen met erfelijke stofwisselingsziekten. Zij is als expert nauw betrokken bij nationale en internationale adviesorganen rond registratie en implementatie van nieuwe geneesmiddelen en is lid van diverse Europese werkgroepen.