Dit zijn de kandidaten van De Nationale Wetenschapsquiz 2013. Dit jaar hebben wij een team van slimmeriken uitgenodigd om te strijden tegen een team van wetenschappers.

Team slimme mensen

Pieter Derks, cabaretier

Pieter Derks is cabaretier en columnist bij BNN. Al op de middelbare school wist hij dat hij het theater in wilde. Desalniettemin is hij begonnen aan een studie geschiedenis. Deze heeft hij nooit afgemaakt.
Zijn theatercarrière begon op de Koningstheaterakademie in Den Bosch. In 2005 won hij de Holland Casino Podiumprijs en de publieksprijs op het Amsterdams Kleinkunst Festival. In 2006 begon hij met zijn eerste programma: Dat zal je nog verbazen. In 2013 begon hij met zijn nieuwe show ‘Van Nature’ waarmee hij door het land trekt.
De cabaretier is met enige regelmaat te vinden op TV. Bij de Wereld Draait Door sluit hij regelmatig de week af en hij is sinds 2012 te zien in het improvisatieprogramma van de VARA: In Goed Gezelschap.
Pieter ziet overeenkomsten tussen de wetenschappers en cabaretiers, omdat beiden zaken in twijfel trekken. In 2013 won Pieter het NCRV-programma de Slimste Mens. Hij is daarmee een geschikte kandidaat in het team 'Slimmeriken' en een geduchte concurrent voor de 'Wetenschappers' in de Nationale Wetenschapsquiz 2013.
 

Ionica Smeets, wetenschapsjournalist

Ionica Smeets studeerde af in Technische Wiskunde aan de Technische Universiteit Delft en promoveerde in 2010 aan de Universiteit Leiden. In 2006 begon ze de weblog Wiskundemeisjes samen met Jeanine Daems, sinds 2010 ook te lezen in de Volkskrant. Samen met Bas Haring doet ze onderzoek naar hoe wetenschap het beste uitgelegd kan worden voor een breed publiek.

Ionica is druk bezig met het in de praktijk brengen van haar onderzoek naar wetenschapscommunicatie. Zo verving ze presentatrice Sofie van den Enk bij De Rekenkamer en presenteert samen met haar sinds dit jaar het KRO-programma Eureka. Hierin worden alledaagse vragen zoals ‘Hoe win ik een miljoen?’ en ‘Hoe vind ik de ideale partner?’ op een wiskundige manier benaderd.

De blik van Ionica op de wetenschap is ook beschreven in het boek ‘Ik was altijd heel slecht in wiskunde’, waarin de columns van haar en Jeanine Daems zijn gebundeld. Daarnaast maakte ze samen met Bas Haring het boek ‘Vallende kwartjes – een slimme selectie van leesbare wetenschap', een verhalenbundel die de wetenschap begrijpelijk maakt.

Als een trouwe kijker en deelneemster van de quiz, zit ze dit jaar niet thuis op de bank maar beantwoordt ze de vragen in de studio. Ionica Smeets is met haar wiskundige en journalistieke interesses een ideale toevoeging is aan het team ‘Slimmeriken’ in de Nationale Wetenschapsquiz 2013.

Jorrit Vervoordeldonk, student, TU Delft

Als student Lucht- en Ruimtevaarttechniek aan de Technische Universiteit Delft maakt Jorrit Vervoordeldonk deel uit van het Nuon Solar Team 2013. In een multidisciplinair team van studenten bouwde hij 2 jaar lang aan de Nuna 7, de nieuwste zonneauto. Hiermee won het team de World Solar Challenge, een race van maar liefst 3000km door Australië.

Als Technisch Manager van het team coördineert Jorrit alle technische aspecteen en integreert hij deze in de zonneauto. Ook is hij verantwoordelijk voor het projectmanagement en de technische planning.

Ook als student Lucht- en Ruimtevaattechniek gaat Jorrit voor het beste resultaat. Zo won hij als eerste Nederlander een prijs in de prestigieuze internationale ontwerpcompetitie ‘Undergraduate Individual Aircraft Design Competition’. Deze wedstrijd wordt jaarlijks georganiseerd door het American Institue of Aeronatuics and Astronautics en had in 2012 als doel een vliegtuig te ontwerpen voor de jaarlijkse Air Races in Reno (Nevada, USA). Jorrit ontwierp een vliegtuig genaamd ‘The Renosaur’ en won hiermee de tweede prijs.

Jorrit noemt wetenschap een grote inspiratiebron voor hemzelf. Als excellente student en World Solar Challenge winnaar zal hij een hele goede toevoeging zijn voor het team van de 'Slimmeriken' in de Nationale Wetenschapsquiz 2013.

Team Wetenschappers

Piek vossen, taalkundige, VU

Als Hoogleraar Computationele Lexicologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam combineert Piek Vossen taalwetenschap en informatica. Hij analyseert zo taalkundige verschijnselen aan de hand van computermodellen.

Piek studeerde Nederlandse en Algemene Taalwetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. In 1995 promoveerde hij cum laude op ‘Linguistics on Computational Lexicology and Lexicography’. In zijn thesis beschreef hij een nieuw model waarmee eigenschappen van zelfstandig naamwoorden in de Nederlandse en Engelse taal worden gedefinieerd.

In 2000 richtte Piek de ‘Global WordNet Association’ (GWA) op. Als voorzitter van dit platform, wat het delen van 'wordnets' van talen stimuleert, organiseerde hij meerdere conferenties over de hele wereld.

Ook al zag Piek zichzelf vroeger meer als muzikant dan als wetenschapper, in 2013 ontving hij de Spinoza premie van het NWO. Een succesvolle wetenschapper dus en met zijn taalkundige expertise een goede aanvulling voor het team van 'Wetenschappers' voor de Nationale Wetenschapsquiz 2013.

Bert weckhuysen, chemicus, universiteit utrecht

Prof. dr. ir. Bert Weckhuysen studeerde en promoveerde aan de Katholieke Universiteit Leuven. Later verruilde hij België voor Nederland en werkt sinds 2000 als hoogleraar Anorganische Chemie en Katalyse aan de Universiteit Utrecht. Dit jaar ontving hij de Spinozapremie van het NWO en is sindsdien de jongste Spinozapremie winnaar ooit.

Bert Weckhuysen richt zich in zijn onderzoek op de werking van katalysatoren; stoffen die chemische reacties versnellen zonder hierbij zelf verbruikt te worden. Bert gebruikt hierbij een techniek om actieve katalysatoren weer te geven in 3D beeld. Met behulp van deze visualisatiemethode ontdekte hij dat de omgeving en reactie omstandigheden de werking van katalysatoren sterk beïnvloedt.

Het onderzoek is van maatschappelijk belang, omdat het bijdraagt aan de ontwikkeling van de brandstoffen van de toekomst en daarmee een duurzamere samenleving. Bert heeft zelf weinig vertrouwen in de winst, maar wij denken dat hij met zijn kennis een belangrijke bijdrage kan leveren aan het team 'Wetenschappers' tijdens de Nationale Wetenschapsquiz 2013.
 

ton van der sten, biomedisch technoloog, Erasmus Universiteit

Prof. dr. ir. Antonius van der Steen werkt al sinds 1994 bij het Thoraxcentrum aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Eerst als onderzoeker en vanaf 1997 als hoofd van de afdeling Biomedische Technologie. De focus van zijn onderzoek ligt op het ontwikkelen van nieuwe technieken waarmee aderverkalking in bloedvaten opgespoord kan worden.

Aderverkalking of plaques ontwikkelen zich al vanaf de geboorte in de wand van het bloedvat. Op latere leeftijd kan de plaque zo groot zijn dat het bloedvat wordt vernauwd. Sommige ‘zachte’ plaques kunnen scheuren en leiden tot een hart- of herseninfarct. Veel patiënten kunnen gelukkig op tijd worden behandeld door het plaatsen van een stent, die het bloedvat open houdt.

Het onderzoek van Ton van der Steen richt zich op het voorkomen van een infarct. Vragen die daarbij een rol spelen zijn 'welke eigenschappen verhogen het risico op het scheuren van een plaque?' en 'hoe kunnen juist deze plaques worden herkend?'. Ton richt zich hierbij vooral op de ontwikkeling van speciale katheters, die de eigenschappen van de plaque in beeld kunnen brengen.

Door de jury van de ‘Simon Stevin meesterprijs’ werd Ton in 2007 geprezen voor zijn samenwerkingsvermogen en enthousiasme voor zijn vakgebied. Met deze eigenschappen is hij een perfecte aanvulling op het team 'Wetenschappers' in de Nationale Wetenschapsquiz 2013.

Meer weten over het onderzoek van Ton van der Steen? Bekijk hier zijn TEDx talk van enkele jaren geleden.