Ruzies gaan in Bolivia meestal over jaloezie. En die ruzies lopen soms zo erg uit de hand dat de vrouw op het kerkhof belandt en de man in de gevangenis. Stef gaat op bezoek in de beruchte San Pedro gevangenis.

Elmar Veerman

Bolivianen zijn nogal bijgelovig, dus als je gaat trouwen, komen daar nogal wat rituelen bij kijken. Zo moet je bv op je trouwdag samen over drie bruggen wandelen. Dan ben je verzekerd van een goed huwelijk. Maar in de praktijk valt het effect nogal tegen. Bolivia is in Latijns-Amerika het land met het meeste huiselijk geweld. De gevangenissen puilen uit van de mannen die hun vrouw mishandeld hebben, of erger.

Stef gaat op bezoek in een enorme gevangenis, eentje waar de gevangenen zelf de regels maken en zelfs hun eigen bewakingsdienst bemannen. Iedereen loopt binnen de muren vrij rond en vrouwen kunnen er bij hun man wonen. Maar er zijn natuurlijk ook heel veel alleenstaande mannen.

Wat doe je dan als je verliefd wordt op andermans vrouw? Vooral niet te veel. Want je weet dat de echtgenoot beschikt over ‘Zuid-Amerikaans temperament’ – iets wat bij ons in Nederland misschien territoriumdrift genoemd zou worden, of ziekelijke jaloezie. In Bolivia welhaast een noodzaak, want als je je niet laat gelden, twijfelt de omgeving al snel aan je liefde voor je vrouw, en zij zelf misschien ook wel.

Ricardo liet geen ruimte voor twijfel. Hij zit al vier jaar in de gevangenis, voor moord, met nog zes te gaan. ‘Ik heb de persoon vermoord van wie ik het meeste hield. Mijn vrouw. Ik trof haar aan in bed met een ander.’ En dat is niet het enige gruwelverhaal over geweld tegen vrouwen dat Stef uit de eerste hand hoort. Heeft zo’n dader nou spijt? ‘Nee. Ik zou juist willen dat ze dood was,’ zegt een man die zijn vrouw met een mes wilde straffen omdat ze veel te laat thuiskwam.

Ik heb de persoon vermoord van wie ik het meeste hield. Mijn vrouw. Ik trof haar aan in bed met een ander.

Een Boliviaanse gevangene in 'Amor met een snor'

De andere kant komt ook aan bod. De moeder en zus van een vermoorde vrouw vertellen bij haar graf over het huiselijk geweld: ‘Ze had zijn schoenafdrukken op haar rug staan.’ Mannen zijn hier allemaal stikjaloers, zegt de zus. Ze worden als macho’s opgevoed.En de meisjes, die leren van jongs af aan dat mannen niet te vertrouwen zijn.

Boliviaanse mannen houden meestal van onderdanige vrouwen. Maar emancipatie begint ook hier de kop op te steken, blijkt als Stef zijn licht opsteekt bij een stel showworstelaars. De vrouw heeft daar de broek aan, binnen én buiten de ring. En ook in de gevangenis zijn er stellen die zich niets aantrekken van de macho-maatschappij.

Bij een relatie hoort ook ruziemaken. Dat draait in Latijns-Amerika meer om emotionele uitbarstingen, en minder om argumenten, dan in Nederland. Je gooit alles eruit, zonder een blad voor de mond te nemen. Hoe leg je het dan weer bij? Veel Bolivianen gaan niet naar een relatietherapeut, maar zoeken hun heil bij een rituele, tja, genezer kun je zo iemand niet noemen. Zijn pogingen om de liefde weer te laten opbloeien draaien niet om praten, ontdekt Stef.