Nepal & de grote aardbeving

Op zaterdag 25 april dronk Lieve Blancquaert een kopje thee in Rautahat, een dorp op zo’n honderd kilometer ten zuiden van Kathmandu, de hoofdstad van Nepal. Ze was daar om opnamen te maken voor Wedding Day, het vervolg op Birth Day. Trouwen gaat daar nogal anders dan wij gewend zijn. Hoewel het officieel niet mag, trouwt meer dan de helft van de kinderen daar al voor hun achttiende verjaardag. ‘Niet alleen meisjes, zoals in sommige Islamitische landen, maar jongens ook. Ze worden soms al bij de geboorte verbonden aan meisjes, en bepaalde stammen – kastes eigenlijk, want je hebt het kastesysteem daar – verloven hun kinderen als twee- of driejarige al in een ceremonie waar ze heel veel belang aan hechten.’

Bij de hindoes zijn er bepaalde dagen die heel belangrijk zijn om te trouwen, vertelt Blancquaert. ‘We hadden onze reis zo gepland dat we twee van die geluksdagen mee konden maken. Eentje lag al twee dagen achter ons, en op maandag zou er weer een zijn.’ Wat ze niet wist, was dat er een ongeplande ongeluksdag tussen zou zitten.

‘Die zaterdag waren wij een interview aan het doen met vrouwen die allemaal veel te vroeg kinderen hadden gekregen, als veertien-, vijftienjarige. Hun lichaam is dan nog niet echt klaar om kinderen te krijgen. De problematiek van heel vroeg zwanger worden is enorm groot daar.’

‘We hadden een gesprek gehad met zo’n vrouw, en waren heel gezellig op een binnenplaatsje nog een kopje thee aan het drinken. Ik zat met mijn rug tegen de muur. Gewoon op een bankje, een stoel, ik weet het niet meer. En die vrouw die voor me stond, iemand van de begeleiders daar, die kijkt plots naar iets achter mij, echt zo hier, naast m’n hoofd, en de angst was gigantisch in haar ogen. Pure paniek. Ik dacht een fractie van een seconde: er is iemand die mij aanvalt, of er is een hond die mij aanvalt. Achteraf dacht ik, waarom heb ik aan een hond gedacht? Omdat de honden ongelofelijk aan het huilen waren. Massaal, in dat dorp. Die voelden het al voordat wij het voelden. En die vrouw begon ongelofelijk te schreeuwen, iedereen deed dat, en toen hebben ze ons echt van die binnenplaats weggetrokken en zijn wij midden op straat gaan liggen, plat op de grond. Die aardbeving, dat was zo heftig. Je kon niet lopen, je was… het was alsof je onvoorstelbaar dronken door de straat liep. Alles was in beweging.’

Qua schade viel het op die plek uiteindelijk mee, want het epicentrum lag zo’n honderd kilometer verderop en Rautahat bestaat vooral uit simpele gebouwtjes en onverharde wegen. ‘Er was hier en daar wel een huis ingestort, maar die huizen zijn klein. Het is niet zo dat ze hoogbouw hebben als in Kathmandu, en de schokken waren veel minder heftig dan in de bergen. Wij hebben gewoon geluk gehad dat we op de juiste plek zaten. Zaterdag en zondag waren er meer dan vijftig naschokken. Dus je blijft in een constante stress en angst. De mensen keken naar de elektriciteitsdraden, en als die begonnen te trillen, dan wisten ze dat er een nieuwe naschok kwam. En dan begon iedereen te schreeuwen in het dorp, en dan rende je allemaal naar buiten, desnoods in je onderbroek of wat dan ook. En daarna zijn we teruggekeerd met de wagen naar Kathmandu, later, want we hebben wel eerst onze documentaire afgemaakt. Ja, wij zijn doorgegaan, dat kon gelukkig, want de mensen daar gingen door met hun leven. Een geluksdag lieten ze niet onbenut. Dus zo hebben we die maandag een kindhuwelijk meegemaakt van twee mensen die elkaar nog nooit gezien hadden, of gehoord of gesproken, en die wel beloofd waren aan elkaar. De volgende dag zijn we teruggereisd naar Kathmandu. Het vliegveld was een totale chaos, maar wij hadden wel een boeking op een vlucht die doorging, dus het is ons gelukt om daar weg te gaan. Maar heel veel mensen zaten vast.’

Wedding Day is ook uitgezonden door de VPRO.