Josef Stalin was een Georgiër, en daar zijn ze hier trots op. Aflevering 2 van De bergen achter Sotsji is gewijd aan Stalin en het beeld dat met name de Georgiërs nu hebben van deze dictator.

Georgië is een land dat in allerlei verschillende tijden leeft. In de hoofdstad Tbilisi zie je de modernste luxe auto’s naast roestige bakken uit het Sovjettijdperk geparkeerd staan. Tijdens een rit over het platteland kun je je in de negentiende eeuw wanen wanneer er een ossenkar langs sjokt, of in een nog verder verleden wanneer je een schaapherder zijn kudde door een woest rivierdal ziet leiden.

En dan kom je in Gori, en ben je in de jaren zestig, zeventig van de vorige eeuw. Het Stalinmuseum daar staat er bij alsof de Sovjet-Unie nog springlevend is. Je kunt er het geboortehuis van Josef Stalin bekijken, in zijn treinwagon rondlopen en allerhande foto’s en spullen zien. Alle begeleidende teksten zijn vol lof en ontzag voor de man die de Sovjet-Unie met ijzeren hand leidde van 1922 tot zijn dood in 1953. Over de miljoenen doden die deze langst regerende Sovjetleider op z’n geweten heeft, zul je niets vinden.

rooskleurig beeld

In 2008, na oorlog met Rusland om Zuid-Ossetië, dreigde het museum helemaal omgegooid te worden, naar een ‘museum van Russische agressie’, maar de lokale autoriteiten blokkeerden dat besluit vorig jaar. Het museum is een steeds belangrijkere toeristische trekpleister, en daar wordt niet aan gemorreld. Stalinparafernalia gaan er als warme broodjes over de toonbank.

Wat verklaart de hernieuwde populariteit van Josef Stalin in Georgië? Die populariteit is niet zo nieuw, betoogde Hubert Smeets in juli 2013 in het buitenlandpanel van Villa VPRO. Maar nu wordt deze massamoordenaar ook elders weer op een voetstuk gezet, en dat baart hem zorgen:

Jelle bezocht in 2009 voor de serie Van Moskou tot Magadan het buitenhuis van Stalin. Dat ligt in Abchazië, een gebied dat zich heeft afgescheiden van Georgië. Bekijk het fragment hier en je snapt waarom het huis drie slaapkamers voor de grote leider had, en geen enkele keuken: