Waes' werken

Tom Waes (46): 'Ah, dat verklaart veel. Ik vind het altijd jammer wanneer mensen "volwassen" worden of proberen om "volwassen" te handelen. Liever houd ik een open blik op de wereld, ik wil nieuwe dingen blijven ontdekken. Maar of dat nu echt puberaal is… Ik waak er vooral voor om te denken dat ik alles weet, ik laat me graag verrassen.'

Wat wilde u worden als kind?
'Tja, dat was een groot probleem, ik wilde alles doen. Apotheker leek me mooi, fotograaf, journalist. Ik kan jaloers zijn op mijn broer, die vanaf zijn veertiende wist iets met auto's te willen en nu volledig in die industrie zit. Van mijn achttiende tot 25ste heb ik in de beroepsduikerij gewerkt, op diverse booreilanden. Maar de finaliteit die daarin zat – wanneer ik 35 zou zijn supervisor worden, daarna elders een andere baas –, die zag ik niet zitten. Ik werk nu bijna twintig jaar voor de televisie en heb niet het gevoel dat ik al die tijd dezelfde job aan het doen ben. Mijn kinderen zijn zeventien en achttien en weten het ook nog niet, wat ze willen worden. O god, die hebben hetzelfde probleem, dacht ik eerst. Nu probeer ik erin te berusten.'

U nadert de vijftig, verandert dat iets aan het stoerheidgehalte van de televisieprogramma’s die u maakt?
'Vooralsnog niet, ik merk er niks van, heb geen fysieke ongemakken, sport veel. Wanneer we tijdens het filmen ergens een berg op moeten, ben ik vaak al boven en moet ik op de veel jongere klankman wachten. Onlangs was ik op een klassereünie en hoewel iedereen daar dezelfde leeftijd had, waren sommigen al oude mensen geworden en bleven anderen jong. Jeugdigheid zit volgens mij vooral in het hoofd. En daar voel ik me nog geen 46.'

U heeft in Tomtesterom (van 2008 tot 2012) en Reizen Waes (sinds 2013) diverse jongensdromen gerealiseerd: met een zelfgemaakte duikboot te water gaan, een duik naar het scheepswrak 'Coolidge' maken, Pitcairn bezoeken. Komt het wenseneinde al in zicht?
'Nee, dat vat is vooralsnog bodemloos. Voor de tweede serie van Reizen Waes vroeg de redactie me wat ik nog graag zou willen doen. Een van die dingen was een aantal dagen in mijn eentje door Alaska trekken, iets waarover ik jaren heb gefantaseerd. Van die tocht heb ik geleerd dat ik echt een sociaal dier ben, ik verveelde me onderweg soms zelfs een beetje. Dat was enerzijds ontluisterend, ik ben dus niet zo’n de eenzaamheid minnende avonturier; aan de andere kant misschien maar beter, nu wilde ik graag terugkomen en weer contact met mensen hebben. Daarnaast heb ik dit seizoen gemerkt dat het niet zozeer om gevaarlijke bestemmingen gaat, de ontmoetingen zijn belangrijker. De kick om de kick zegt me niks.'

'Hahaha, het is misschien waar, maar uiteindelijk ga je in die kamer ook dood. Wellicht loop je binnen statistisch een minder grote kans op sterven, maar wat heb je daaraan, wat voor leven leid je dan? In mijn programma’s neem ik berekende risico’s, het gaat vooral om avontuur, ik ben er niet toe genegen om extreme gevaren op te zoeken. Dat stamt uit mijn tijd als beroepsduiker, toen heb ik de dood een paar keer in de ogen gekeken en daardoor beseft hoe graag ik leef.'

Zou nietsdoen misschien uw grootste uitdaging zijn?
'Maar dan wel in een boeddhistisch klooster in Nepal in plaats van een abdij hier in België.'

Zodat u tussen het mediteren door af en toe een berg kunt beklimmen?
'Nee, omdat die levensrichting me meer aanspreekt dan welke religie dan ook. Ik ben geen religieus mens, maar stel dat ik morgen verplicht word om ergens voor te kiezen, wordt het dat. Eigenlijk zegt het boeddhisme "zoek het zelf uit", het heeft niks met onze christelijke verhalen over schuld en boete te maken. In Bhutan, waar ik het eerste seizoen van Reizen Waes ben geweest, voelde ik een interne rust bij de bewoners, en ik denk dat dat door hun boeddhistische benadering van het leven komt.'

Oefende u uw sterven in Zuid-Korea?
'Zoiets. Een paar van de bestemmingen van deze reeks zijn me niet in de koude kleren gaan zitten. De bevolking van Noord-Korea is in de richting geduwd van een extreme, ouderwetse Sovjetvorm van het communisme; Zuid-Korea slaat door een andere kant op. Daar heerst een zeventigurige werkweek en leidt men een enorm jachtig bestaan. Als een soort onthaastingsritueel stuurt bijvoorbeeld Samsung zijn werknemers verplicht naar een cursus van een dag waar mensen hun eigen begrafenis beleven. Je schrijft een testament, kijkt naar waar je spijt van hebt en ligt uiteindelijk een paar uur in een dichtgetimmerde kist. De bedoeling ervan is dat het de levenslust hernieuwt, waarna deelnemers extra gemotiveerd terug op kantoor verschijnen.'

'Soms ga ik als maker naar iemand toe en zit ik als een stil mens in de auto terug. Ik probeer altijd eerlijke televisie te maken waarbij ik mijn emoties niet weg steek, zoals toen we in Albanië een familie bezochten die onder eerwraak lijdt. Wij kunnen gewoon weer uit de situatie vertrekken, maar we laten die mensen daarin achter. Ook in Noord-Korea had ik het zwaar, daar werd ik boos op de gidsen die ons voorlogen. Gaandeweg realiseerde ik me dat ze eenvoudigweg niet beter weten. Ze bleken voorzichtig benieuwd naar de films die wij op onze computer bij ons hadden en keken tijdens een lange busrit hun ogen uit bij Forrest Gump. Ook hebben we veel muziek achtergelaten. Die aflevering is voor een deel een omgekeerd reisprogramma geworden, wij lieten daar juist iets van onze kant van de maatschappij zien. Wie weet ontkiemt er bij iemand op een dag een zaadje.'

Heeft u een missie met uw televisieomzwervingen, of dat nu staan op de rand van een actieve vulkaan in Vanuatu betreft of het in de voetsporen treden van Into the Wild’s Chris McCandless?
'Toen ik achttien was, trok ik door India. Ik had de Lonely Planet in mijn hand en vond het toevallig dat ik overal steeds medebackpackers tegenkwam. Tot ik in een trein een Duitser ontmoette die zei: gooi dat boek weg, stap uit op het eerstvolgende station, dan pas ben je echt op reis. En dat was ook zo, een goede les. Misschien wil ik laten zien dat het ook nu mogelijk is om zelf dingen en landen te ontdekken, je kunt op een authentieke manier reizen en leven. Je hoeft er alleen maar voor van het gebaande pad af.'

Schlagerzanger worden in het kader van Tomtesterom was de grootste grens die u ooit overschreed, zei u een keer. Geldt dat nog steeds?
'Ja, eigenlijk wel. Het begon in 2010 als een mop en is toen volledig uit zijn voegen gebarsten. In België kenden mensen me inmiddels, maar in Nederland nauwelijks. Ik moest me presenteren tijdens een festival hier, in een tent met 15.000 dronken Nederlanders voor mijn neus, en stierf bijna van de zenuwen. Uiteindelijk werd "Dos cervezas" een zomerhit en raakte ik gelukkig het imago kwijt van de irritante machokerel die ik tien jaar geleden speelde in de fake realityserie Het geslacht De Pauw. Tijdens de tiende editie van het Schlagerfestival in Hasselt eind maart zing ik het lied na vijf jaar schlagerstilte van mijn kant voor de laatste keer.'

Zin in?
'Enorm. Het dak gaat eraf.'