Tegenlicht

Ben Bot: even Europa uitleggen.

Moet Turkije lid worden van de Europese Unie? Het debat over deze vraag wordt nu overal gevoerd, maar in feite is de afspraak dat Turkije lid zal worden al in 1963 en opnieuw in 1999 en 2002 uitdrukkelijk gemaakt. Er zijn hooguit nog voorwaarden aan de toetreding te verbinden. Aan minister Bot van Buitenlandse Zaken de schone taak om dat uit te leggen aan journalisten, kamerleden en regeringsleiders van de Europese landen, die zich op hun beurt met toenemende argwaan bij de burgers geconfronteerd zien.

Minister Bot leidt tijdens het Nederlands voorzitterschap het delicate proces naar een overeenkomst met Turkije op de Europese Top van 17 december in Brussel. Tegenlicht volgt hem op de voet in de wandelgangen, bij vergaderingen en persconferenties en tot aan de voordeur van de befaamde achterkamertjes. Gaandeweg ontstaat een beeld van moderne politiek als een steeds abstracter proces dat geen aanwijsbare beslissers en beslismomenten meer kent.

Cruciale besluiten, zoals de invoering van de euro en de toetreding van Turkije, voltrekken zich in brokken over zeer lange termijn en worden zo ongrijpbaar. Voor de pers worden weliswaar rituelen opgevoerd en momenten gecreëerd, maar ieder besluit is in feite een klontering van afspraken gemaakt in wandelgangen, telefoongesprekken en emails, vaak in de loop van tientallen jaren en vaak door ambtenaren zonder duidelijke politieke verantwoordelijkheid.

bijlage

Politici als Bot zijn in dat complexe proces geen beslissers, maar verfijnde procesbegeleiders die in staat zijn om uit de ontelbare politieke en culturele gevoeligheden een ragfijn compromis te smeden dat voor alle partijen aanvaardbaar is. Nog moeilijker dan het uitbroeden van een dergelijk compromis is het vervolgens om de gevonden formulering aan de burgers uit te leggen...