In de jaren ‘70 en ‘80 werd bijna een miljoen werknemers arbeidsongeschikt bevonden en bleven dat als regel ook. Het betekende een erkenning van klachten als pijn, moeheid, concentratiestoornissen en vele andere daaraan gekoppelde kwalen waarvoor geen verklaring werd gevonden, maar wel een uitkering werd verstrekt. Het verminderde het werkeloosheidscijfer en garandeerde een redelijke uitkering met goedkeuring van werkgevers en werknemers met een toekijkende overheid.
Het vage ziektebegrip kreeg een medisch etiket opgeplakt als whiplash, burn out syndroom, vermoeidheidsyndroom of bekkeninstabiliteit en het ziekzijn maakte niemand verantwoordelijk. In dat ziekzijn wordt onbehagen in leven en werk vertaald in klachten, die zich laten begrijpen, onderzoeken en geaccepteerd worden.
Inmiddels is die praktijk onbetaalbaar geworden en moeten patiënten herkeurd, gerevalideerd en begeleid worden om geheel of gedeeltelijk weer aan het werk te gaan. De ziekmakende keuringsartsen van weleer worden nu gezondheidsmakers met oog voor de psychologische aspecten van het zich ziek voelen. Dat is winst ook voor de patiënt die niet alleen zijn werk opgeeft maar ook zijn sociale contacten en gaat leven voor zijn of haar klachten.
De documentaire laat zien hoe moeilijk dat gaat nu de tol betaald moet worden voor een afkeuringsbeleid dat eerder op uitkering dan herstel was gericht en mensen bevestigde in hun kwalen. Het is dan ook twijfelachtig of vele afgekeurden weer aan het werk zullen komen als er werkeloosheid is en werkgevers nu liever gezonde werknemers zullen aannemen. De sleutel van het probleem ligt dan ook bij het voorkomen van het klachtenpatroon en het reactiveren van diegenen die nog maar kort arbeidsongeschikt zijn geworden. Dat is meer dan een andere medische aanpak, het vergt een cultuuromslag.
Prof A.J. Dunning was cardioloog en hoogleraar in het AMC Amsterdam. In diverse commissies hield hij de gezondheidszorg tegen het licht en ijverde voor een goed stelsel van ziektekostenverzekeringen. Van zijn hand verschenen de boeken Broeder Ezel, Uitersten en Stof van dromen.