Op vele niveaus worden missies en oorlogen van te voren geoefend en gespeeld. De VS, militair superieur in de wereld, is ontegenzeggelijk het verst met deze ontwikkelingen. Zowel op het niveau van de soldaat en de compagnie als in kringen van generaals en bevelhebbers bestaan er uiterst realistische 'games'.

Op het allerhoogste niveau, dat van presidenten en opperbevelhebbers, spreken we doorgaans van 'strategic games'. Hoezeer de war room uit Dr. Strangelove ook tot de verbeelding sprak...de werkelijkheid is eerder die van het Nederlandse tv-programma 'Crisis'. Maar dan op hele grote schaal: het zijn roleplaying decision and information games waaraan soms wel 100 mensen deelnemen, zowel politici als militairen als wetenschappers, specialisten in infrastructuur, technici etc. Niet alleen wordt oorlog met een imaginaire vijand 'gespeeld', maar ook noodscenario's als de volgende terroristische aanslag op New York of 'The Rise of China' (?).

Maar de staat van oorlog met een ander land spreekt natuurlijk het meest tot de verbeelding. De 'rogue states' (schurkenstaten) van de Axis of Evil zijn hierbij favoriet, vooral als daar nucleaire ambities bestaan. In 1999, tien relatief rustige jaren na de Val van de Muur, zorgde de Rumsfeld Commission ervoor dat het 'intelligence estimate' van de CIA werd aangepast; voortaan zouden staten als Noord Korea en Iran scherper in de gaten gehouden worden bij de ontwikkeling van kernwapens. Het was het begin van een manier van denken die uitmondde in George W. Bush' State of the Union-speech van januari 2002. Daarin lanceerde hij de door zijn scriptschrijver David Frum bedachte 'as van het kwaad', waarin Irak, Iran en Noord-Korea de wacht werd aangezegd. Een vruchtbare voedingsbodem voor het maken van plannen en simulaties. Dat gebeurt aan de National Defense University en het National War College, maar uiteraard zit het Pentagon zelf ook niet stil.

Zo blijken er bv. begin 2003 al plannen te hebben bestaan voor een aanval op een paar duizend doelen in Iran, onder de codenaam TIRANNT, afkorting van 'Theatre IRAN Next Term'. Wie verder doorzoekt vindt de kiem voor alle plannen met betrekking tot Irak en Iran midden jaren negentig al in een Pentagon document op de militaire informatie-site MilNet. Een bijbehorend kaartje vatte de doelen en gevaren in de regio pakkend samen.

In militaire kringen krijgen plannen -in feite net als in computergames- 'levels' van voltooiing. Ruwweg zijn er twee soorten Pentagon-plannen: de ConPlans en de OpPlans. Sam Gardiner maakte in de uitzending ook het onderscheid: Concept Plans oftewel ConPlans zijn nog in de concept fase, en Operation Plans of OpPlans zijn in staat van (bijna) uitvoerbaarheid. Er schijnen 4 levels te bestaan: level 1 is een ongedetaillerd ConPlan; level 4 is een zeer gedetailleerd en naar de werkelijkheid uitgewerkt OPlan. Naarmate het 'level' hoger is, kan een plan sneller worden 'gebakken'. De Minister van Defensie werd met regelmaat op de hoogte gehouden van de staat en status van de plannen, en van de komst van elk nieuw plan. De site Global Security heeft een goed overzicht, maar nog niet uitputtend.

Het masterplan van de VS voor het Midden-Oosten raakte bekend -allengs meer openbaar- onder de codenaam CONPLAN 8022. Het is een conceptplan van StratCom in 5 fasen, waaraan inderdaad (zoals Gardiner in de uitzending stelt, en documentaires als 'No Peace No Plan' en 'No End In Sight' al eerder duidelijk maakten) een follow-up ontbrak: wat te doen ná de val van Bagdad?

Rumsfeld mag dan zijn afgetreden, de oude havikken zijn nog steeds alive and kickin' (denk aan John McCain's 'Bomb Iran'); de spelen gaan door.